Jedną z najpopularniejszych metod diagnostyki chorób jest wykonanie badań laboratoryjnych, które w szybki i mało inwazyjny sposób dostarczają cennych informacji o stanie zdrowia. Niekiedy jednak konieczna jest bardziej wnikliwa diagnostyka – i tu z pomocą przychodzą zabiegi diagnostyczne. Są to bardziej skomplikowane metody diagnostyczne, ukierunkowane na ocenę funkcjonowania konkretnego narządu. Możemy wyróżnić zabiegi obrazowe oraz procedury czynnościowe, czyli – odpowiednio – zabiegi oceniające anatomię narządu lub jego funkcjonowanie.
Spis treści
Diagnostyka obrazowa – czemu służy?
Obrazowanie diagnostyczne obejmuje rozmaite techniki oglądania wnętrza ciała, aby pomóc ustalić przyczyny choroby lub urazu i potwierdzić diagnozę. Lekarze używają ich również, aby zobaczyć, jak dobrze organizm pacjenta reaguje na leczenie. Wiele badań obrazowych jest nieinwazyjnych, łatwych do przeprowadzenia i bezbolesnych. Niektóre z nich będą wymagać, aby pozostać w maszynie przez długi czas, co może stanowić źródło dyskomfortu dla pacjenta. Niektóre testy obejmują niewielką ekspozycję na promieniowanie. W przypadku innych badań obrazowych lekarz wprowadza do ciała małą kamerę przymocowaną do cienkiej, długiej rurki. Może być konieczne znieczulenie poprzedzające procedury. Przykłady zabiegów diagnostyki obrazowej to:
- tomografia, pozwalająca uzyskać ciąg skanów rentgenowskich lub obrazów wykonanych pod różnymi kątami; oprogramowanie komputerowe następnie generuje przekrojowe obrazy naczyń krwionośnych i tkanek miękkich wewnątrz ciała; tomografia komputerowa może zaoferować bardziej dokładny obraz niż standardowe zdjęcie rentgenowskie i jest często używana do szybkiego badania osób, które mają obrażenia wewnętrzne z powodu urazu; lekarze mogą używać tomografii komputerowej do oceny kręgosłupa, mózgu, brzucha, szyi i klatki piersiowej; uzyskane są wówczas wyraźne obrazy zarówno tkanek twardych, jak i miękkich
- USG, czyli obrazowanie ultrasonograficzne jest bezpieczną metodą obrazowania, która tworzy obrazy wnętrza ciała; nie wykorzystuje promieniowania, ale fale o wysokiej częstotliwości; w rezultacie jest to bezpieczna procedura nawet w czasie ciąży; obrazy ultradźwiękowe są w czasie rzeczywistym i pokazują strukturę i ruch narządów wewnętrznych i przepływ krwi przez naczynia
- zdjęcia RTG są jednymi z najczęściej stosowanych i dobrze znanych badań obrazowania diagnostycznego; lekarze używają ich, aby zobaczyć wnętrze ciała; urządzenia rentgenowskie wytwarzają wiązkę o tak wysokiej energii, że gęsta tkanka i kości nie może jej wchłonąć, ale przechodzi przez inne obszary ciała
- rezonans magnetyczny to metoda obrazowania wykorzystująca pole magnetyczne i fale radiowe
- laparoskopia, czyli wziernikowanie jamy otrzewnej przy pomocy sprzętu optycznego wprowadzanego przez nacięcie w powłokach brzusznych.
Diagnostyka czynnościowa – ocena funkcjonowania narządów
W celu rozpoznania nieprawidłowości w funkcjonowaniu narządów wskazane może być wykonanie diagnostyki czynnościowej. Bardzo często takie postępowanie wskazane jest w diagnostyce chorób serca oraz w celu monitorowania skuteczności leczenia (tlenoterapii, farmakoterapii, leczenia operacyjnego). W celu oceny czynności mięśnia sercowego wykonane może być EKG, czyli zapis czynności elektrycznej mięśnia sercowego, koronarografia, czyli uwidocznienie tętnic wieńcowych. Dużo informacji dostarcza także ECHO serca, czyli obrazowanie jam i zastawek serca. Inne badania to doppler, czyli ocena funkcjonowania naczyń żylnych i tętniczych o rozmaitej lokalizacji. Z kolei w celu oceny funkcjonowania układu nerwowego wykonywane jest EEG, czyli elektroencefalografia. Konieczne może być także wykonanie punkcji lędźwiowej i analiza składu płynu mózgowo – rdzeniowego. Z kolei biopsja to pobranie wycinka tkanki w celu zbadania jej pod mikroskopem, pod kątem obecności nieprawidłowych komórek.
Bibliografia:
Pruszyński B., Diagnostyka obrazowa; PZWL, 2014
