Echokardiogram jest nieinwazyjną procedurą stosowaną do oceny funkcji serca i struktur. Podczas zabiegu przetwornik wysyła fale dźwiękowe z częstotliwością zbyt wysoką, aby można je było usłyszeć. Gdy przetwornik jest umieszczony na klatce piersiowej w określonych miejscach, fale dźwiękowe przenikają przez skórę i inne tkanki ciała do tkanek serca, gdzie fale odbijają się od struktur serca. Te fale dźwiękowe są wysyłane do komputera, który może tworzyć ruchome obrazy ścian serca i zastawek.
Na czym polega echo serca?
Echo serca to badanie obrazowe, umożliwiające ocenę anatomii serca – jego położenia, grubości ścian, proporcji jam serca. Możliwa jest także ocena czynności skurczowej komór, budowy zastawek oraz przepływu krwi.
Echokardiogram może być uzyskany dzięki wykorzystaniu kilku specjalnych rodzajów echokardiografii, takich jak:
- Echokardiografia trybu M. To najprostszy typ echokardiografii, tworzy obraz serca w jednej wybranej płaszczyźnie; Echo trybu M jest przydatne do pomiaru lub oglądania struktur serca, takich jak jamy serca, wielkość samego serca i grubość ścian serca.
- Echokardiografia Dopplera. Ta technika Dopplera służy do pomiaru i oceny przepływu krwi przez komory serca i zastawki. Ilość krwi wypompowywanej z każdym uderzeniem serca jest wskaźnikiem funkcjonowania serca. Doppler może również wykryć nieprawidłowy przepływ krwi w sercu, co może wskazywać na problem z zastawkami serca lub ze ścianami serca.
- Kolor Doppler jest ulepszoną formą echokardiografii Dopplera. W przypadku koloru Dopplera różne kolory są używane do wyznaczania kierunku przepływu krwi. Upraszcza to interpretację techniki Dopplera.
- Echokardiografia 2-D (dwuwymiarowa). Technika ta jest używana do obserwowania rzeczywistego ruchu struktur serca. Widok echa 2D pojawia się w kształcie stożka na monitorze i można zaobserwować ruch struktur serca w czasie rzeczywistym.
- Echokardiografia 3-D (trójwymiarowa). Technika echa 3D rejestruje trójwymiarowe widoki struktur serca z większą szczegółowością niż echo 2D. Obrazy na żywo lub „w czasie rzeczywistym” pozwalają na dokładniejszą ocenę czynności serca przy użyciu pomiarów wykonanych podczas bicia serca. Echo 3-D pokazuje lepsze obrazy anatomii serca i może być wykorzystane do określenia odpowiedniego planu leczenia dla osoby z chorobami serca.
Wskazania do echa serca
Echokardiogram może być wykonany w celu dalszej oceny objawów przedmiotowych lub podmiotowych, które mogą sugerować obecność takich nieprawidłowości w obrębie układu sercowo – naczyniowego jak:
- miażdżyca, mogąca prowadzić do problemów w ruchu ściany lub funkcji pompowania serca.
- kardiomiopatia, czyli powiększenie serca z powodu grubego lub słabego mięśnia sercowego
- wrodzone wady w jednej lub więcej struktur serca, które występują podczas rozwoju płodu, takich jak wada przegrody komorowej (otwór w ścianie między 2 dolnych komór serca).
- niewydolność serca, czyli nieprawidłowy stan, w którym mięsień sercowy stał się osłabiony lub sztywny podczas rozkurczu mięśnia serca i krew nie może być skutecznie pompowana
- tętniak, czyli poszerzenie i osłabienie części mięśnia sercowego lub aorty
- choroby zastawek serca, prowadzące do nieprawidłowego działania jednej lub więcej zastawek serca i mogące powodować nieprawidłowości przepływu krwi w sercu
- guz serca, który może wystąpić na zewnętrznej powierzchni serca, w jednej lub więcej komór serca , lub w tkance mięśniowej serca
- zapalenie osierdzia
- wysięk osierdziowy lub tamponada
Echokardiogram może być również wykonane w celu oceny ogólnej funkcji serca i ogólnej struktury.
Echo serca krok po kroku
Echokardiogram (EKG) może być wykonany w warunkach ambulatoryjnych lub w ramach pobytu w szpitalu. Procedury mogą się różnić w zależności od stanu zdrowia. Ogólny schemat zabiegu jest następujący:
- pacjent przyjmuje pozycję leżącą na stole zabiegowym
- na klatce piersiowej umieszczane są specjalne elektrody podłączone do aparatu EKG
- na skórę klatki piersiowej aplikowany jest specjalny żel, a następnie przykładana jest głowica aparatu
Badanie trwa kilka – kilkanaście minut i wymaga pozostawania przez pacjenta w bezruchu. Możliwe jest także wykonanie badania echa serca przezprzełykowego, gdy głowica aparatu wprowadzana jest przez przełyk. Wówczas wprowadzenie sondy poprzedzone jest znieczuleniem tylnej ściany gardła.
Bibliografia:
Kasprzak J. i in., Echokardiografia w praktyce klinicznej – Standardy Sekcji Echokardiografii Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego; Kardiol Pol 2007
