Tlenoterapia to metoda lecznicza polegająca na zwiększeniu ilości tlenu obecnego we wdychanym powietrzu. Taka forma leczenia znajduje zastosowanie w schorzeniach cechujących się niedotlenieniem tkanek. Tlenoterapia może być stosowana zarówno w warunkach szpitalnych, jak i domowych.
Spis treści
Czym jest tlenoterapia?
Tlen jest niezbędny do życia i prawidłowego funkcjonowania organizmu. Już po kilku minutach braku dostępności tlenu mózg przestaje funkcjonować prawidłowo i pojawiają się poważne objawy niedotlenienia. W sytuacji dłuższego braku tlenu może dojść do śmierci. Tlenoterapia ma na celu dostarczenie tlenu w stanach niedotlenienia tkanek. Taki stan może mieć charakter ostry i wówczas celem tlenoterapii jest podtrzymanie funkcji życiowych. Możliwe jest także występowanie przewlekłego niedotlenienia.
Tlenoterapia czynna to forma terapii stosowana u osób z zatrzymaniem oddechu lub niewydolnością oddechową. Z kolei bierna tlenoterapia znajduje zastosowanie u osób, które oddychają samodzielnie, ale wskazane jest dostarczenie tlenu (zapalenie płuc, zawał serca). Odmianą tlenoterapii jest tlenoterapia hiperbaryczna, podczas której pacjent przebywa w specjalnej komorze hiperbarycznej. Ciśnienie w takiej komorze może nawet 3 – krotnie przekraczać wartości ciśnienia atmosferycznego, co pomaga pokonać barierę w przenikaniu tlenu do komórek.
Wskazania do stosowania tlenoterapii
Tlen jest rzadko wskazywany z jakiegokolwiek innego powodu niż niedotlenienie tkanek. Tlen może być podawany w wysokim lub niskim stężeniu we wszystkich warunkach związanych z niedotlenieniem. Niedotlenienie występuje często w chorobach takich jak zakażenie dolnych dróg oddechowych, niedrożność górnych dróg oddechowych, ciężka astma, typowe stany niedotlenienia noworodków, takie jak asfiksja urodzeniowa i zespół niewydolności oddechowej, posocznica, niewydolność serca, zatrzymanie akcji serca, uraz, zatrucie tlenkiem węgla oraz nagłe wypadki położnicze i okołooperacyjne.
Inne wskazania obejmują:
- zwiększoną pracę mięśnia sercowego
- nadciśnienie płucne
- bezdech senny
- przewlekłą obturacyjną chorobę płuc
- natlenienie pooperacyjne, zwłaszcza w operacjach brzucha i klatki piersiowej
- niedokrwistości
- otyłość
- mukowiscydozę
- oparzenia termiczne.
W jaki sposób przebiega tlenoterapia?
Tlenoterapia czynna wymaga stosowania masek krtaniowych lub intubacji. Z kolei tlenoterapia bierna wymaga korzystania z masek krtaniowych. Maski te mają opcję regulowania przepływu tlenu. Z kolei wąsy tlenowe to przewody umieszczane w otworach nosowych i stosowane u tych pacjentów, którzy wykazują nieco mniejsze zapotrzebowanie na tlen.
Tlenoterapia stosowana jest wyłącznie wtedy, gdy wykazany jest stan hipoksji, czyli niedotlenienie organizmu. Stężenie tlenu powinno być dopasowane do rodzaju problemy zdrowotnego, a po każdej zmianie stężenia tlenu należy monitorować saturację, czyli stopień wysycenia krwinek czerwonych tlenem. Podawany powinien być wyłącznie tlen z atestem medycznym, ogrzany do temperatury ciała i o 100% wilgotności. W szpitalu tlen podawany jest bezpośrednio w butli, natomiast podczas tlenoterapii domowej źródłem tlenu jest specjalistyczny koncentrator tlenu.
Skutki uboczne tlenoterapii i przeciwwskazania
Oddychanie 100% tlenem wpływa negatywnie na organizm – prowadzi do uszkodzenia płuc, ich obrzęku, pojawienia się kwasicy oraz drgawek. Dlatego należy stosować stężenia tlenu nie przekraczające 40 – 50%.
Tlenoterapia nie jest zalecana kobietom w ciąży, chorym na padaczkę, zaćmę, rozsiane nowotwory, przebyte operacje klatki piersiowej. Przeciwwskazaniem do tlenoterapii jest także rozedma płuc, poważne urazy płuc czy posiadanie rozrusznika serca.
Bibliografia: