RTG, czyli rentgen to nieinwazyjna technika obrazowania, znajdująca zastosowanie w diagnostyce wielu schorzeń. Badanie to polega na emitowania promieniowania X, które pochłaniane jest przez tkanki organizmu. Im bardziej gęsta tkanka, tym ciemniejszy obraz uzyskamy na zdjęciu – to dlatego najciemniejsze są kości. Badania rtg nie należy wykonywać u kobiet w ciąży, unikać należy także zbyt unikać zbyt częstego wykonywania prześwietleń.
Spis treści
Na czym polega badanie RTG?
Promieniowanie rentgenowskie jest formą promieniowania elektromagnetycznego, które może przechodzić przez obiekty stałe, w tym ciało. Promienie rentgenowskie przenikają do różnych obiektów mniej więcej w zależności od ich gęstości. W medycynie zdjęcia rentgenowskie są używane do oglądania obrazów kości i innych struktur w organizmie.
Aby uzyskać obraz rentgenowski części ciała, pacjent jest umieszczony tak, że część ciała jest prześwietlona jest między źródłem rentgenowskiego i detektora rentgenowskiego. Gdy promienie rentgenowskie przechodzą przez ciało, obrazy pojawiają się w odcieniach czerni i bieli, w zależności od rodzaju tkanki.
Na przykład wapń w kościach sprawia, że są gęstsze, więc pochłaniają więcej promieniowania i pojawiają się jako białe obszary na promieniach rentgenowskich. Tak więc, gdy kość jest złamana (złamana), linia złamania pojawi się jako ciemny obszar w jaśniejszej kości na folii rentgenowskiej.
Mniej gęsta tkanka, taka jak mięsień lub tłuszcz, pochłania mniej, a struktury te pojawiają się w odcieniach szarości na filmie rentgenowskim. Powietrze pochłania niewiele promieniowania rentgenowskiego, więc płuca i wszelkie wypełnione powietrzem przestrzenie pojawiają się czarne na folii rentgenowskiej. Jeśli zapalenie płuc lub guzy są obecne w płucach, są gęstsze niż wypełnione powietrzem obszary płuc i pojawią się jako bielsze plamy na filmie rentgenowskim.
Obrazowanie przy pomocy promieniowania rentgenowskiego pozwala uzyskać obraz narządów wewnętrznych. Możliwe jest zbadanie układu kostnego, płuc i serca. Podczas badania RTG można użyć środka kontrastowego, podawanego dożylnie, co umożliwia dokładne zobrazowanie układu moczowego.
Wskazania do badania RTG
Badania RTG układu kostnego wykonywane są w celu rozpoznania takich nieprawidłowości jak:
- złamania
- zwichnięcia
- wady postawy
- stany zapalne stawów
- osteoporoza i spadek gęstości kości
Z kolei rentgen klatki piersiowej jest pomocny w diagnostyce zapalenia płuc, rozedmy płuc, guzów płuca, gruźlicy, raka płuc. Innym wskazaniem jest rozpoznanie takich nieprawidłowości w obrębie układu sercowo – naczyniowego jak zastoinowa niewydolność serca czy zatory naczyń krwionośnych. Z kolei rentgen układu moczowego pozwala określić położenie nerek i obecność kamieni nerkowych.
Jak się przygotować do badania RTG?
W przypadku planowanego badania RTG jamy brzusznej na dzień przed badaniem konieczne jest stosowanie lekkostrawnej diety nie powodującej wzdęć, a ostatni posiłek zaleca się spożyć najpóźniej 6 godzin przed badaniem. Przed wykonaniem RTG z kontrastem wymagane jest wykonanie badania poziomu kreatyniny we krwi – ma to na celu ocenę zdolności wydalniczych nerek, które odpowiadają za usunięcie kontrastu z organizmu.
Jak przebiega badanie RTG?
Badanie RTG trwa zaledwie kilka minut i wymaga odsłonięcia tej części ciała, która będzie prześwietlana. Pacjent proszony jest o założenie specjalnego fartucha zawierającego kompozyty w ołowiu, co ma chronić układ rozrodczy przed promieniowaniem. W zależności od prześwietlanego obszaru, badanie może być wykonywane w pozycji stojącej, siedzącej lub leżącej. Podczas prześwietlenia należy pozostać w bezruchu i wstrzymać na moment oddech.
W przypadku badania rtg z kontrastem, przed prześwietleniem zakładany jest pacjentowi wenflon, pierwsze badanie wykonywane jest przed podaniem kontrastu, a kolejne – po dożylnym podaniu środka kontrastowego. Po badaniu pacjent powinien pozostać pod obserwacją przez pół godziny.
Przeciwwskazania do badania RTG
Ryzyko wystąpienia działań niepożądanych rentgena podczas ciąży jest bardzo minimalne, ale zawsze ważne jest, aby chronić rozwijający się płód przed uszkodzeniem.
Bibliografia:
Herring W., Podręcznik radiologii; Urban&Partner, 2020