Ciąża to wyjątkowy okres w życiu każdej kobiety, która spodziewa się potomstwa. W trakcie tych dziewięciu miesięcy w ciele kobiety zachodzi wiele zmian. Aby ciąża przebiegała prawidłowo, konieczne jest wykonywanie licznych badań kontrolnych, a także prowadzenie zdrowego stylu życia. O jakich badaniach musi pamiętać każda kobieta w ciąży? Co powinno zaniepokoić? Oto garść najistotniejszych informacji dla każdej przyszłej mamy.
Spis treści
Prawidłowy przebieg ciąży – co się dzieje z organizmem kobiety?
Pierwszy trymestr trwa do 13 tygodnia ciąży i jest to najbardziej kluczowy okres w rozwoju płodu. Jeśli nie dojdzie do rozwoju ciąży pozamacicznej, w tym czasie dochodzi do wykształcenia się wszystkich narządów i układów, a jednocześnie w organizmie kobiety zachodzą znaczące zmiany hormonalne. Zwiększa się poziom gonadotropiny komórkowej, co manifestuje się pod postacią zawrotów głowy, zmiany nastrojów, senności, nudności i wymiotów, a także obrzmienia i bolesności piersi. Zwiększa się także poziom progesteronu, co może wiązać się z występowaniem wzdęć i uczucia pełności.
Drugi trymestr ciąży trwa od 14 do 26 tygodnia. W tym okresie w pełni wykształcone jest łożysko, łączące organizm matki i płodu. Jedną z najczęstszych nieprawidłowości dotyczących łożyska jest łożysko przodujące. W drugim trymestrze możliwe jest poznanie płci, dziecka, a w badaniu USG można wykazać ewentualną obecność wad wrodzonych. Wyczuć można już ruchy płodu. Samopoczucie matki znacznie się poprawia, mijają nudności, mija zmęczenie, a przyszła mama jest pełna energii.
Trzeci trymestr to okres od 27 do 40 tygodnia ciąży. Znacznie powiększa się obwód brzucha, a mama może odczuwać takie dolegliwości jak:
Nieprawidłowości występujące na każdym etapie ciąży mogą przyczynić się do rozwoju ciąży zagrożonej. Aby nie nastąpiło poronienie, stan przedrzucawkowy lub poród przedwczesny, konieczna jest ścisła współpraca kobiety w ciąży i lekarza, a w razie potrzeby – wdrożenie odpowiedniego leczenia.
Jakie badania należy wykonać podczas ciąży?
Przez okres całej ciąży konieczne jest wykonanie wielu badań, które mają na celu ocenę stanu zdrowia matki oraz rozwój płodu. Zaraz po potwierdzeniu ciąży należy wykonać następujące badania:
- badanie ginekologiczne
- badanie USG
- poziom glukozy na czczo
- badanie moczu
- grupa krwi i Rh oraz przeciwciała antyRh, pozwalające na rozpoznanie konfliktu serologicznego
- pomiar masy ciała
- oznaczanie przeciwciał antyHIV, przeciwko różyczce i toksoplazmozie.
Pomiędzy 11 a 14 tygodniem ciąży ponownie należy wykonać badanie USG i badanie ginekologiczne. Badanie USG pozwala wykazać m. in. obecność ciąży pozamacicznej. W tym okresie wykonywane jest także test PAPP – A i test potrójny. Te badania prenatalne mają na celu oszacowanie ryzyka rozwoju wad wrodzonych, w tym zespołu Downa.
Między 15 a 20 tygodniem warto wykonać morfologię krwi i badanie ogólne moczu, a pomiędzy 18 a 22 tygodniem ciąży wykonywane jest USG połówkowe. A w tradycyjnym badaniu USG zauważalne mogą być takie nieprawidłowości jak łożysko przodujące. Pomiędzy 24 a 26 tygodniem ciąży konieczne jest wykonanie doustnego testu tolerancji glukozy, co pozwala na zdiagnozowanie cukrzycy ciążowej. Ponadto – jeśli w pierwszym trymestrze kobieta miała ujemny wynik badania w kierunku toksoplazmozy, oznaczane jest miano przeciwciał IgM. W kolejnych tygodniach ciąży kontynuowana jest typowa diagnostyka, obejmująca pomiar ciśnienia, badanie ogólne moczu i badanie ginekologiczne. Między 35 a 37 tygodniem kobieta w ciąży powinna wykonać badanie na obecność paciorkowców beta – hemolizujących GBS, które mogą zasiedlać pochwę i odbyt. Od 33 tygodnia zalecana jest ocena czynności serca płodu, a po 40 tygodniu życia – KTG i USG.
Poród – jak powinien prawidłowo przebiegać?
Jeśli ciąża przebiegała prawidłowo, poród powinien odbyć się w wyznaczonym terminie, kilka dni przed lub najpóźniej 7 – 10 dni po nim. Jeśli poród nie nastąpi do 14 dni po terminie, wówczas powinien być indukowany. Wywołanie porodu polega na podaniu oksytocyny lub wykonaniu cesarskiego cięcia.
Bibliografia:
Soma – Pillay P. i in., Physiological changes in pregnancy; Cardiovasc J Afr, 2016