Ból głowy to jedna z najczęściej występujących dolegliwości bólowych. Przyczyny bólu głowy są bardzo zróżnicowane. Pierwotne bóle głowy nie są związane ze współwystępowaniem innych chorób, zaś wtórne bóle głowy są konsekwencją innych schorzeń. Niekiedy bóle głowy mogą informować o poważnych chorobach, takich jak tętniak mózgu czy guz. Jak rozpoznać, który ból głowy jest szczególnie niepokojący? I jakie są metody leczenia bólu głowy?
Spis treści
Ból głowy – rodzaje
Ból głowy to dolegliwość bólowa, która może być zlokalizowana w różnych obszarach głowy. Podstawowy podział bólów głowy obejmuje rozróżnienie na pierwotne i wtórne bóle głowy. Pierwotne bóle głowy to dolegliwości, w których ból głowy oraz towarzyszące mu dolegliwości są chorobą samą w sobie. Do tego typu bólów głowy zaliczamy m. in.:
- migrenowy ból głowy, czyli ból o niesprecyzowanej przyczynie, rozwijający się w efekcie nagłego skurczu, a następnie rozkurczu tętnic mózgowych
- napięciowy ból głowy, rozwijający się w efekcie działania stresu oraz wzmożonego napięcia mięśni pleców i karku
- klasterowy ból głowy, związany z nadreaktywnością nerwu trójdzielnego oraz zaburzeń wydzielania niektórych hormonów oraz neuroprzekaźników
- wysiłkowy ból głowy, towarzyszący wzmożonej aktywności fizycznej
- idiopatyczny ból głowy o nieokreślonej przyczynie
Z kolei wtórne bóle głowy są konsekwencją innych schorzeń i mogą towarzyszyć m. in. udarowi mózgu, urazom głowy, nadciśnieniu, miażdżycy, guzom mózgu, krwawieniom podpajęczynówkowym oraz zakażeniom ogólnoustrojowym.
Lokalizacja bólu głowy a jego przyczyna
O rodzaju bólu głowy i jego ewentualnej przyczynie wiele może powiedzieć jego lokalizacja. Pulsujący ból z tyłu głowy może towarzyszyć nadciśnieniu bądź przeciążeniom czy zmianom zwyrodnieniowym w obrębie odcinka szyjnego kręgosłupa. Ból głowy z prawej strony lub z lewej strony może towarzyszyć migrenom oraz klasterowym bólom głowy. Ból w okolicy czołowej bardzo często towarzyszy migrenie, nadciśnieniu, zapaleniu zatok. Natomiast ból w okolicy skroni zazwyczaj wskazuje na migreny lub napięciowy ból głowy.
Kiedy ból głowy powinien zaniepokoić?
Ból głowy może mieć różne natężenie – od słabego do bardzo silnego, może pojawić się nagle lub narastać stopniowo. Symptomy, które powinny skłonić do konsultacji z lekarzem są następujące:
- pierwszy w życiu ból głowy, który ma bardzo duże nasilenie (to może być guz mózgu)
- nagły, silny ból głowy (może sugerować np. tętniaka mózgu)
- ból głowy z towarzysząca wysoka gorączką
- wymioty towarzyszące bólowi głowy
- zaburzenia równowagi
- niedowład jednej części ciała
- sztywność karku
- zaburzenia widzenia
- obrzęk twarzy i oczu.
Diagnostyka bólów głowy
Cennych informacji dotyczących przyczyn bólu głowy dostarcza wywiad lekarski. Lokalizacja bólu i okoliczności jego pojawienia się mogą pomóc w określeniu typu bólu głowy. Aby potwierdzić rozpoznanie wtórnego bólu głowy, konieczne jest wykazanie obecności choroby podstawowej. Jeśli nie zostanie stwierdzona obecność choroby współistniejącej, wówczas wiadomo, że ból głowy ma charakter pierwotny.
W diagnostyce bólów głowy pomocne mogą okazać np. badania obrazowe, np. tomografia komputerowa, elektroencefalograf EEG czy RTG kręgosłupa.
Leczenie bólów głowy
Terapia bólu głowy jest ściśle uzależniona od jego charakteru. W terapii wtórnych bólów głowy kluczowe znaczenie ma wyleczenie choroby podstawowej. Natomiast leczenie pierwotnych bólów głowy polega na stosowaniu leków łagodzących ból oraz zapobiegających jego wystąpieniu w przyszłości. Przykładowo – w migrenie stosuje się zarówno leczenie doraźne, jak i profilaktyczne. Doraźnie stosuje się np. paracetamol, kwas acetylosalicylowy, niesteroidowe leki przeciwzapalne. Z kolei w ramach profilaktyki stosuje się amitryptylinę, kwas walproinowy, propranolol. Leczenie klasterowego bólu głowy obejmuje stosowanie steroidów w celu przerwania ataku bólowego, a profilaktyka obejmuje stosowanie kwas walproinowy, werapamil sodu czy węglan litu.
Bibliografia:
Prusiński A., Bóle głowy – wybrane problemy; Polski Przegląd Neurologiczny, 2008, tom 4, nr 1