Nadciśnienie tętnicze to podwyższone ciśnienie krwi. W przebiegu tego zaburzenia krew wywiera zbyt duży nacisk na ściany naczyń krwionośnych. Sprzyja to rozwojowi miażdżycy, powikłaniem nadciśnienie może być także zawał serca czy udar mózgu. Nieleczone nadciśnienie krwi może zagrażać życiu. Leki na nadciśnienie i modyfikacja stylu życia to najskuteczniejsze sposoby na normalizację ciśnienia krwi.
Spis treści
Czym jest nadciśnienie?
Prawidłowe ciśnienie tętnicze krwi, wyrażające siłę, z jaką krew naciska na ściany naczyń krwionośnych mieści się w granicach 120 – 129 mmHg dla ciśnienia skurczowego oraz 80 – 84 mmHg dla ciśnienia rozkurczowego. Przekroczenie górnej granicy tych wartości określane jest mianem nadciśnienia.
Wyróżnić można następujące rodzaje nadciśnienia:
- nadciśnienie pierwotne, czyli samoistne rozwija się bez określonej przyczyny medycznej; ten typ nadciśnienia jest najczęstszą postacią nadciśnienia i najczęściej dotyczy kobiet w wieku 30 – 50 lat
- nadciśnienie wtórne, będące konsekwencją rozmaitych chorób współistniejących
- nadciśnienie złośliwe rozwijające się w efekcie braku leczenia nadciśnienia pierwotnego lub wtórnego; jest to najgroźniejsza postać nadciśnienia, mogąca prowadzić do martwicy ścian tętnic.
W zależności od stopnia zaawansowania, wyróżnić można:
- nadciśnienie łagodne (I stopnia), gdy ciśnienie skurczowe wynosi 140 – 159 mmHg, a rozkurczowe 90 – 99 mmHg
- nadciśnienie umiarkowane (II stopnia), gdy ciśnienie skurczowe wynosi 160 – 179 mmHg, a rozkurczowe 100 – 109 mmHg
- nadciśnienie ciężkie (III stopnia), gdy gdy ciśnienie skurczowe wynosi powyżej 180 mmHg, a rozkurczowe powyżej 110 mmHg.
Ponadto wyróżnia się nadciśnienie wrotne, dotyczące zwiększenia ciśnienia krwi w żyle wrotnej powyżej 12 mmHg, co może prowadzić do marskości, a także nadciśnienie płucne. W przebiegu nadciśnienia płucnego ciśnienie w tętnicy płucnej przekracza 25 mmHg.
Przyczyny nadciśnienia tętniczego
Do rozwoju nadciśnienia pierwotnego przyczyniają się czynniki środowiskowe oraz predyspozycje genetyczne. Na pewno rozwojowi nadciśnienia sprzyja:
- wysokie spożycie soli (powyżej 5 g soli dziennie)
- nadwaga i otyłość (zwłaszcza otyłość brzuszna)
- siedzący tryb życia
- palenie papierosów
- nadużywanie alkoholu
Z kolei nadciśnienie wtórne może rozwinąć się w przebiegu takich schorzeń jak zespół Cushinga, nadczynność tarczycy, guz chromochłonny nadnerczy, choroby nerek, obturacyjny bezdech senny.
Jak objawia się nadciśnienie tętnicze?
Objawy nadciśnienia związane są przede wszystkim z nadmiernym naciskiem przepływającej krwi na naczynia krwionośne. Odczuwać można zawroty i bóle głowy, szumy uszne, zaczerwienienie twarzy. Może pojawić się nadmierna potliwość, uderzenia gorąca, kłopoty ze snem czy duszności oraz kołatanie serca. Wraz z postępem choroby pojawić mogą się objawy wynikające z zaburzenia czynności kolejnych struktur organizmu, np. nerek, oka, kończyn dolnych, mózgu.
Diagnostyka nadciśnienia krwi wymaga wykonania kilku pomiarów ciśnienia. Gdy otrzymane zostaną zbyt wysokie wartości ciśnienia – można rozpoznać nadciśnienie. Jednocześnie warto wykonać badania laboratoryjne, pozwalające oszacować ryzyko sercowo – naczyniowe. Warto wykonać lipidogram, oznaczenie poziomu potasu i sodu we krwi, białka CRP, glukozy, kreatyniny, kwasu moczowego oraz badanie ogólne moczu. Zalecane jest także badanie EKG, a także USG tętnic szyjnych i tętnic nerkowych.
Jak walczyć z nadciśnieniem?
Leczenie nadciśnienia wtórnego wymaga wyleczenia choroby podstawowej. Z kolei w przypadku nadciśnienia pierwotnego kluczowe znaczenie ma modyfikacja stylu życia. Mowa o regularnej aktywności fizycznej, utrzymywaniu prawidłowej masy ciała, stosowaniu diety niskosodowej (o umiarkowanym spożyciu soli oraz glutaminianu sodu). Konieczna jest rezygnacja z palenia papierosów i spożywania alkoholu. Zalecane jest ponadto stosowanie leków hipotensyjnych. Najczęściej stosowane leki na nadciśnienie to:
- leki o działaniu diuretycznym
- beta – blokery
- blokery kanałów wapniowych
- antagoniści aldosteronu
- inhibitory konwertazy angiotensyny.
Bibliografia:
Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym – 2019 rok; Polskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego
