Zapalenie płuc to dość często występujące schorzenie, które może rozwinąć się u osób w każdym wieku. Najczęstszą postacią jest bakteryjne zapalenie płuc, rzadziej przyczyną choroby są wirusy. Objawy zapalenia płuc są charakterystyczne – to kaszel, duszności, gorączka, dreszcze i ból w klatce piersiowej. Zdarza się także bezobjawowe zapalenie płuc. Leczenie zapalenia płuc wymaga zastosowania antybiotyków.
Spis treści
Czym jest zapalenie płuc?
Zapalenie płuc to infekcja dróg oddechowych, która rozwija się w efekcie zakażenia drobnoustrojami chorobotwórczymi lub inne czynniki niezakaźne. W przebiegu infekcji płuc dochodzi do rozwoju stanu zapalnego w obrębie pęcherzyków płucnych. Pęcherzyki płucne są strukturami zbudowanymi z jednowarstwowego nabłonka, otoczonymi licznymi naczynkami krwionośnymi. Struktury te odpowiadają za wymianę gazową – wychwytywanie tlenu i pozbywanie dwutlenku węgla. W przebiegu zapalenia płuc pęcherzyki płucne wypełniają się ropą oraz płynem wysiękowym, przez co zakłócona zostaje wymiana gazowa. Oddychanie staje się znacznie trudniejsze, komórki organizmu nie są w wystarczającym stopniu zaopatrywane tlen.
Przyczyny zapalenia płuc
Zapalenie płuc rozwija się w efekcie oddziaływania rozmaitych czynników. Jeśli są to czynniki zakaźne, wówczas dochodzi do rozwoju bakteryjnego zapalenia płuc, wirusowego zapalenia płuc lub grzybicze zapalenie płuc. Spośród drobnoustrojów chorobotwórczych powodujących zapalenie płuc, na pierwszy plan wysuwają się bakterie, w tym:
- Streptococcus pneumoniae
- Staphylococcus aureus
- Klebsiella pneumoniae
- Pseudomonas aeruginosa
Atypowe zapalenie płuc wywołane jest przez Chlamydia pneumoniae, Mycoplasma pneumoniae czy Legionella pneumophila.
Wirusowe zapalenie płuc wywołane może być przez adenowirusy, wirusy RSV czy wirusa grypy; ostatnio odnotowuje się także zapalenie płuc po SARS – CoV – 2.
Zapalenie płuc może rozwinąć się na podłożu innych infekcji dróg oddechowych, takich jak zapalenie oskrzeli. Odoskrzelowe zapalenie płuc nierzadko występuje u dzieci, co wynika z częstego występowania zapalenia oskrzeli u dziecka. Chorobą sprzyjającą rozwojowi zapalenia płuc jest także przewlekła obturacyjna choroba płuc POChP.
Kolejnymi czynnikami mogącymi wywoływać zapalenie płuc mogą być alergeny wziewne, a także czynniki chemiczne.
Jak rozpoznać zapalenie płuc?
Diagnostyka zapalenia płuc wymaga przeprowadzenia wywiadu lekarskiego, stwierdzenia objawów charakterystycznych dla zapalenia płuc, a także wykonania odpowiednich badań. Objawy zapalenia płuc to przede wszystkim duszności, silny kaszel, wysoka gorączka, dreszcze i potliwość, a także ból w klatce piersiowej. Gdy rozwija się wirusowe zapalenie płuc, objawy są mniej nasilone, a choroba ma łagodniejszy przebieg.
Badania umożliwiające rozpoznanie zapalenia płuc to m. in.:
- rentgen klatki piersiowej
- badanie bakteriologiczne plwociny
- bronchoskopia
- badania ogólne krwi (OB, morfologia)
- tomografia komputerowa klatki piersiowej
W diagnostyce różnicowej należy niekiedy uwzględnić inne schorzenia, które mogą dawać objawy podobne do zapalenia płuc, takie jak nowotwór płuc, astma oskrzelowa, POChP, rozstrzenie płuc czy zatorowość płucna.
Leczenie zapalenia płuc
Najczęściej zapalenie płuc ma podłoże bakteryjne i wtedy konieczne jest zastosowanie antybiotykoterapii. Zazwyczaj takie leczenie trwa 7 – 14 dni. Antybiotyk powinien być przepisany w oparciu o wyniki badań mikrobiologicznych. Wraz z antybiotykiem konieczne jest jednoczesne zażywanie leku osłonowego (probiotyku), pomagającego odbudować fizjologiczna florę bakteryjną jelit. Można stosować leki ułatwiające odkrztuszanie wydzieliny, niewskazane jest natomiast stosowanie leków przeciwkaszlowych.
Kiedy zapalenie płuc wymaga hospitalizacji?
W przypadku ciężkiego, gwałtownego przebiegu zapalenia płuc, konieczna może być hospitalizacja. Chory jest kierowany do szpitala, gdy pojawią się takie komplikacje jak ropnie płuc, poważne problemy z oddychaniem, zmiany zapalne obejmujące oba płaty płuc czy niewydolność wątroby lub nerek.
Bibliografia:
Przybyłowski T., Zapalenie płuc w różnych grupach wiekowych; Medycyna po dyplomie, 2011 (20)
Mackenzie G., The definition and classification of pneumonia; Pneumonia 2016, 8: 14
