Menopauza, czyli przekwitanie to jeden z etapów życia każdej kobiety. Rozpoczyna się około 45 – 55 roku życia i wynika ze spadku poziomu żeńskich hormonów płciowych. W przebiegu menopauzy dochodzi do wyczerpania czynności wydzielniczych jajników, zanika owulacja, kobieta traci możliwość zajścia w ciążę. Menopauza charakteryzuje się wystąpieniem wielu dolegliwości, które można łagodzić przy pomocy hormonalnej terapii zastępczej i suplementów diety.
Spis treści
Czym jest menopauza?
Większość kobiet osiąga menopauzę między 45 a 55 rokiem życia. Menopauza czasami pojawia się wcześniej niż oczekiwano w wyniku leczenia raka, operacji, schorzeń autoimmunologicznych. Zgodnie z definicją, menopauza rozpoczyna się, gdy nie miałaś miesiączki przez 12 miesięcy. Hormony mające szczególne znaczenie w okresie menopauzy to estrogen i – w mniejszym stopniu – progesteron. Objawy są spowodowane zmianami poziomu tych hormonów. Jeśli menopauza jest wywołana operacją lub leczeniem raka, może nastąpić nagły spadek wszystkich tych hormonów, powodując nasilenie objawów. Natomiast fizjologicznie występująca menopauza rozwija się stopniowo.
Objawy menopauzy
Objawy menopauzy pojawiają się stopniowo i zazwyczaj obejmują:
- nieregularne miesiączki
- uderzenia gorąca
- nocne poty
- zmiany w obrębie pochwy, takie jak suchość i bolesne współżycie
- wahania nastroju, które mogą obejmować obniżony nastrój, niepokój lub drażliwość
- bóle stawów lub mięśni
- swędząca skóra
- kołatanie serca
- przyrost masy ciała
- osłabienie i nadmierne wypadanie włosów
- problem z bezsennością
- spadek gęstości skóry i jej wiotczenie
- spadek libido
- nadciśnienie
- nadmierna potliwość
- spadek gęstości kości i osteoporoza.
Czy konieczna jest diagnostyka menopauzy?
W przebiegu menopauzy występują charakterystyczne objawy. Jeżeli zanika miesiączka i występują symptomy menopauzy, można podejrzewać wystąpienie przekwitania. Obecność menopauzy można potwierdzić badaniami laboratoryjnymi. W tym celu oznaczany jest poziom takich hormonów jak:
- hormon luteinizujący LH
- hormon folikulotropowy FSH
- estradiol
- progesteron
Pomocniczo można wykonać badanie lipidogramu oraz glikemii – w przebiegu menopauzy dochodzi do zaburzeń gospodarki węglowodanowo – lipidowej.
Terapia w przebiegu menopauzy
Najpopularniejszą metodą łagodzenia objawów menopauzy jest hormonalna terapia zastępcza. Ma ona na celu uzupełnienie niedoborowych hormonów płciowych. W celu uzupełnienia puli estrogenu w organizmie podawane są takie hormony jak estradiol, estriol oraz estrogeny skoniugowane. Poza estrogenami stosowany jest progesteron. Hormony podawane są w postaci doustnej, donosowej, dopochwowej lub przezskórnej. Leczenie hormonami trwa kilka lat, zazwyczaj HTZ stosowana jest do 60 roku życia. Dzięki zastosowaniu HTZ można zredukować uciążliwe objawy menopauzy, ponadto taka terapia stanowi profilaktykę takich schorzeń jak osteoporoza czy choroby serca. Istnieje jednak ryzyko związane ze stosowaniem hormonalnej terapii zastępczej – mowa o zwiększeniu częstości występowania takich nowotworów jak rak sutka, jajnika i endometrium, a także częstsze występowanie choroby zakrzepowo – zatorowej. Przeciwwskazaniem do stosowania HTZ jest przede wszystkim występowanie wymienionych schorzeń, a także choroba niedokrwienna serca.
Stosowanie HTZ należy rozpocząć od niewielkich dawek i stopniowo je zwiększać; stopniowe powinno być także odstawianie hormonów – nagłe zaprzestanie terapii nie jest wskazane. Dawkowanie hormonów oraz czas trwania terapii ustala lekarz i należy ściśle stosować się do jego zaleceń.
Te kobiety, które nie mogą lub nie chcą stosować HTZ, często wspomagają się odpowiednimi suplementami diety. Zazwyczaj zawierają one fitoestrogeny roślinne, czyli związki mogące naśladować działanie estrogenów w organizmie. Suplementy zawierają także kwasy omega 3,witaminy z grupy B, magnez, żelazo i inne związki wspomagające funkcjonowanie całego organizmu.
Bibliografia:
Pertyński T., Stachowiak G., Menopause – facts and controversies; Endokrynologia Polska, 5/ 2006
