Marker nowotworowy CA 15 – 3 to glikoproteina wytwarzana w komórkach gruczołu piersiowego. Zwiększone stężenia markera zaobserwować można w przebiegu raka piersi, dlatego badanie poziomu markera wykonywane jest u kobiet ze zdiagnozowanym rakiem sutka. Oznaczenia te mają na celu przede wszystkim monitorowanie skuteczności terapii, nie służą natomiast zdiagnozowaniu choroby.
Spis treści
Jak można zdiagnozować raka piersi?
Nowotwór złośliwy piersi to schorzenie występujące u kobiet młodych, jak i w starszym wieku. Podejrzenie raka piersi może nasunąć występowanie takich zmian w wyglądzie piersi jak:
- obecność guzów
- zmiana wielkości lub kształtu piersi
- wciągnięcie brodawki
- pojawienie się krwawienia lub nietypowej wydzieliny z brodawki
- zaczerwienienie i zgrubienie skóry
- guz widoczny pod powierzchnią skóry lub wyczuwalny palpacyjnie
- powiększenie pachowych węzłów chłonnych
W celu zdiagnozowania raka piersi wykonywane są w pierwszej kolejności badania obrazowe, takie jak USG piersi lub mammografia. W dalszej kolejności wykonywana jest biopsja zmiany nowotworowej, czyli pobranie materiału do badań mikroskopowych.
Co to jest marker CA 15 – 3?
Antygen 15-3 (CA 15-3) służy do monitorowania raka piersi. Antygen CA 15-3 jest białkiem uwalnianym do krwiobiegu przez niektóre rodzaje nowotworów. Mimo, że rak piersi jest ściśle związany ze wzrostem antygenu CA 15-3, jest on także związany z innymi chorobami nowotworowymi i nienowotworowymi. CA 15-3 jest jedną z kilku substancji sklasyfikowanych jako markery nowotworowe, których stężenia mogą wzrosnąć w miarę postępu nowotworu i zmniejszania się wówczas, gdy guz reaguje na leczenie raka. CA 15-3 jest jednym z kilku markerów nowotworowych stosowanych do monitorowania osób z zaawansowanym rakiem piersi (znanym również jako przerzutowy rak piersi).
CA 15-3 jest antygenem występującym normalnie w tkance piersi. Wraz z niekontrolowanym namnażaniem się komórek nowotworowych, dochodzi do zwiększenia poziomu CA 15 – 3 we krwi.
Nie wszystkie nowotwory piersi przyczyniają się do zwiększenia poziomu CA 15-3 i dotyczy to zwłaszcza raka piersi we wczesnym stadium, w którym mniej niż połowa pacjentów wykazuje zwiększenie wartości CA 15-3. Natomiast nawet 80% osób z przerzutowym rakiem piersi ma większy poziom CA 15-3.
Dynamika ta sprawia, że CA 15-3 przydatne do monitorowania zaawansowanego raka piersi, w którym pierwotny guz piersi rozprzestrzenił się, czyli pojawiają się przerzuty.
Kiedy oznaczać poziom markera CA 15 – 3?
Badanie poziomu CA 15 – 3 zalecane jest u kobiet, u których podejrzewany jest rak piersi lub u których biopsja potwierdziła rozpoznanie. Wraz z dodatkowymi badaniami, takimi jak badania genetyczne w kierunku mutacji BRCA1 oraz BRCA2, a także obecność receptorów estrogenowych i progesteronowych, warto oznaczyć poziom CA 15 – 3. Znajomość wyjściowego poziomu CA 15 – 3 pozwala na śledzenie postępu choroby i jej leczenia.
Jeśli onkolog zleci badanie CA 15-3, może to być podyktowane następującymi powodami:
- regularnie śledząc wartości CA 15-3, onkolog może ocenić, jak skuteczne jest leczenie raka; podczas leczenia powinno dojść do spadku poziomu CA 15 – 3, co świadczy o zmniejszaniu się ilości komórek nowotworowych; z kolei wzrost poziomu CA 15 – 3 podczas leczenia nowotworu świadczy o nieskuteczności terapii
- jeśli poziom CA 15-3 wzrosną na pewnym etapie choroby, może to wskazywać na nasilenie choroby i uzasadnić zbadanie obecności przerzutów w innych częściach ciała.
Czy marker CA 15 – 3 to idealny marker nowotworowy?
Antygen CA 15 – 3 znalazł zastosowanie w monitorowaniu skuteczności terapii raka sutka. Jednak obecność tego nowotworu to nie jedyna przyczyna zwiększenia poziomu markera. Wyższe stężenie CA 15 – 3 może towarzyszyć takim schorzeniom jak:
- ostre zapalenie wątroby
- marskość wątroby
- endometrioza
- rak płuc
- rak trzustki
- rak prostaty
- gruźlica
- sarkoidoza
- toczeń
- rak jelita grubego.
Jak badany jest poziom CA 15 – 3?
Oznaczenie markera CA 15 – 3 wymaga pobrania próbki krwi żylnej. Nie ma konieczności przygotowania do badania, pacjent nie musi być na czczo. Norma antygenu CA 15 – 3 we krwi to 15 – 30 U/ ml.
Bibliografia:
Duffy M., CA 15 – 3: A prognostic marker in breast cancer; The International Journal of Biological Markers, 2000
