markery raka jajnika
Fot.: Unsplash.com

Rak jajnika to jeden z najczęściej diagnozowanych u kobiet nowotworów. W celu postawienia diagnozy konieczne jest wykonanie badań obrazowych, a także biopsja. U ponad 80% kobiet z rakiem jajnika stwierdzany jest wzrost poziomu markera CA – 125, zatem jego oznaczanie wykorzystywane jest w celu monitorowania skuteczności leczenia nowotworu.

Kto jest najbardziej narażony na nowotwór jajnika?

CA 125
Fot.: Unsplash.com

Rak jajnika rozwija się przede wszystkim u kobiet w 6 i 7 dekadzie życia, choć coraz częściej występuje także u młodszych kobiet. Wiek to nie jedyny czynnik ryzyka – inne czynniki zwiększające ryzyko zachorowania na raka jajnika to:

  • mutacje genów BRCA1 i BRCA2
  • zespół Lyncha
  • bezdzietność
  • zespół dziedzicznego raka jajnika
  • nieudane stymulacje owulacji

Występują następujące postacie raka jajnika:

Guzy nabłonkowe – rozwijają się z komórek, które pokrywają zewnętrzną powierzchnię jajnika. Większość nabłonek nowotworów jajnika jest łagodna. Istnieje kilka rodzajów łagodnych nowotworów nabłonkowych, w tym gruczolaków surowych, gruczolaków śluzowych i guzów Brennera. Guzy nabłonkowe to najczęstsze i najbardziej niebezpieczne ze wszystkich rodzajów raka jajnika, stanowiące 85 do 90 procent wszystkich nowotworów jajników. Niestety, prawie 70 procent kobiet z częstym nabłonkowym rakiem jajnika nie jest diagnozowane, dopóki choroba jest zaawansowany w stadium.

Guzy komórek rozrodczych – guzy komórek zarodkowych jajnika rozwijają się z komórek, które produkują komórki jajowe. Większość guzów komórek rozrodczych jest łagodna (nienowotworowa), chociaż niektóre są złośliwe. Nowotwory komórek rozrodczych występują najczęściej u nastolatków i kobiet w wieku dwudziestu lat. Obecnie 90 procent pacjentów z nowotworami komórek zarodkowych jajnika można wyleczyć.

Guzy podścieliska – nowotwory zrębu jajnika są rzadką klasą nowotworów, które rozwijają się z komórek tkanki łącznej, które zapewniają integrację jajnika i produkują żeńskie hormony, estrogen i progesteron. Guzy te są dość rzadkie.

Jakie są objawy raka jajnika?

Rak jajnika przez długi czas rozwija się w sposób bezobjawowy. Jeżeli objawy się pojawią, zazwyczaj wiąże się to z wysokim stopniem zaawansowania nowotworu. Mogą pojawić się takie niespecyficzne symptomy jak powiększenie obwodu brzucha, bóle brzucha, krwawienia z dróg rodnych. Obecne są wzdęcia i odbijanie, uczucie pełności w brzuchu, a także uczucie ucisku w miednicy.

Diagnostyka raka jajnika

Zdiagnozowanie nowotworu jajnika możliwe jest dzięki wykonaniu odpowiednich badań diagnostycznych. Pierwszym etapem diagnostyki jest zazwyczaj badanie obrazowe  – USG jajników przezpochwowe. Oczywiście nie wszystkie zmiany zaobserwowane w badaniu USG mają nowotworowy charakter, dlatego rozstrzygające znaczenie ma biopsja. Po pobraniu wycinka zmiany lub usunięciu całego guza wykonywana jest ocena tkanki pod mikroskopem.

Zastosowanie markera CA – 125

rak jajnika
Fot.: Unsplash.com

Pomocniczą rolę w diagnostyce raka jajnika może mieć oznaczenie poziomu markera CA – 125. Zazwyczaj marker ten oznaczany jest razem z białkiem HE – 4 (test ROMA). Marker CA – 125 to kompleks białkowy zlokalizowany w komórkach nabłonka płaskiego. Jego poziom we krwi może wzrastać u kobiet z nabłonkowym rakiem jajnika. Nie jest to jednak marker swoisty dla nowotworów jajnika – jego obecność stwierdzono także w kanale szyjki macicy, komórkach endometrium, nabłonku jajowodów. Oznacza to, że wzrost poziomu markera CA – 125 może, ale nie musi towarzyszyć nowotworowi jajnika.

Marker ten znajduje natomiast zastosowanie w monitorowaniu skuteczności leczenia. Cykliczne oznaczanie poziomu CA – 125 pozwala na ocenę tego, jak zmienia się masa guza. Spadek stężenia markera towarzyszący terapii nowotworu wskazuje na powodzenie terapii. Z kolei wzrost poziomu CA – 125 świadczy o tym, że leczenie nie przynosi pożądanych efektów i choroba nowotworowa postępuje. Badanie wykonywane jest z próbki krwi żylnej, która nie musi być pobierana na czczo. Prawidłowy poziom CA – 125 to poniżej 35 U/ ml.

Bibliografia:

Ovarian cancer early detection, diagnosis and staging; American Cancer Society,

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Please enter your comment!
Please enter your name here