Rak prostaty to jeden z najczęściej diagnozowanych nowotworów złośliwych u mężczyzn. Nowotwór ten jest diagnozowany coraz częściej i może dotykać nie tylko mężczyzn w podeszłym wieku, ale także w średnim wieku. Jednym z najważniejszych objawów jest powiększenie prostaty i ucisk gruczołu na cewkę moczową, co daje objawy w postaci utrudnionego oddawania moczu. Dzięki temu rak prostaty jest zazwyczaj rozpoznawany dość wcześnie, co przekłada się na dobrą wyleczalność.
Spis treści
Czym jest rak prostaty?
Rak prostaty to złośliwy nowotwór gruczołu krokowego, który rozwija się bardzo powoli. Ryzyko rozwoju nowotworu rośnie wraz z wiekiem, nie bez znaczenia są także czynniki środowiskowe i predyspozycje genetyczne. Prostata, czyli gruczoł krokowy to niewielki gruczoł zlokalizowany pod pęcherzem moczowym i otaczający cewkę moczową. Około 50 roku życia prostata zaczyna się powiększać, co wynika ze spadku syntezy testosteronu. Takiemu łagodnemu przerostowi prostaty towarzyszy stan zapalny, a niekiedy dochodzi do rozwoju zmian złośliwych. Guz prostaty rozwija się stopniowo i występuje głównie po 50 roku życia, ze szczytem zachorowań po 80 roku życia.
Przyczyny raka prostaty
Jednym z najważniejszych czynników sprzyjających rozwojowi raka prostaty jest podeszły wiek. Nie bez znaczenia są także predyspozycje genetyczne – rodzinne występowanie raka prostaty zwiększa dwukrotnie rozwój nowotworu. Nie bez znaczenia są także czynniki środowiskowe, np. otyłość, a także dieta bogata w tłuszcze nasycone.
Jak objawia się rak prostaty?
W związku z tym, że rak prostaty rozwija się bardzo powoli, objawy raka prostaty pojawiają się stopniowo i początkowo nie mają znacznego nasilenia. Objawy są podobne do tych, które towarzyszą łagodnemu przerostowi prostaty – dlatego tak ważna jest natychmiastowa diagnostyka i różnicowanie łagodnego przerostu prostaty z rakiem stercza. Objawy, które powinny zaniepokoić to:
- ciągłe parcie na mocz
- bolesne oddawanie moczu
- utrudnione rozpoczęcie oddawania moczu
- słaby lub przerywany strumień moczu
- krwiomocz lub obecność krwi w nasieniu
- bolesne wytryski
Poza objawami wynikającymi z powiększenia gruczołu krokowego, w bardziej zaawansowanych stadiach może dojść do rozwoju przerzutów. Wówczas pojawiają się takie objawy jak bóle dolnego odcinka kręgosłupa, kości udowych i żeber. Ponadto mogą pojawić się takie ogólne objawy jak osłabienie, spadek masy ciała, nudności.
Diagnostyka raka prostaty
Pierwszym krokiem w diagnostyce raka prostaty jest wykonanie badania gruczołu krokowego. Badanie wykonywane jest per rectum. Jest to badanie fizykalne wykonywane przez odbyt, które pozwala ocenić wielkość i kształt prostaty. W celu pogłębienia diagnostyki konieczne jest wykonanie ultrasonografii przezbrzusznej, a także ultrasonografii przezodbytniczej. Najdokładniejszymi badaniami obrazowymi są tomografia komputerowa oraz rezonans magnetyczny.
Ostatecznym potwierdzeniem rozpoznania jest wykonanie badania histopatologicznego wycinków pobranych z gruczołu krokowego. Warto oznaczyć ponadto poziom swoistego antygenu sterczowego PSA – jego poziom jest potem monitorowany w celu kontrolowania skuteczności leczenia.
Leczenie raka prostaty
W terapii raka prostaty wykorzystywane są takie metody jak zabieg operacyjny, radioterapia, chemioterapia oraz terapia hormonalna. Radykalna prostatektomia polega na wycięciu gruczołu krokowego wraz z pęcherzykami nasiennymi. Zabieg ten może być wykonany metodą klasyczną, przez nacięcie nadłonowe lub metodą mniej inwazyjną – laparoskopowo. Inne metody leczenia raka prostaty to radioterapia zewnętrzna lub brachyterapia, czyli podawania jodu promieniotwórczego do gruczołu prostaty. Stosowana może być także krioterapia, a także terapia hormonalna, wykorzystująca estrogeny, antyandrogeny oraz analogi LH – RH.
Rokowania zależą od stopnia zaawansowania nowotworu. Im wcześniej nowotwór zostanie zdiagnozowany, tym większe szanse na powodzenie terapii. Najlepsze rokowania ma rak prostaty ograniczony wyłącznie do gruczołu krokowego, najgorsze – rak rozsiany.
Bibliografia:
Guidelines on Prostate Cancer; European Association of Urology, 2011
