Przewód pokarmowy człowieka zostaje skolonizowany już w pierwszych dniach życia przez drobnoustroje, które przyczyniają się m.in. do procesów trawienia i funkcjonowania układu odpornościowego. Jest to jeden z najbardziej złożonych ekosystemów na ziemi i zawiera ogromną liczbę komórek bakteryjnych, która ponad dziesięciokrotnie przewyższa liczbę wszystkich komórek w ludzkim ciele.
Spis treści
Skład mikrobioty jelitowej
W mikrobiocie przewodu pokarmowego człowieka znaleziono kilka typów bakterii. Głównie dominują tutaj: Firmicutes (46-60%), Proteobacteria (10-30%), Bacteroidetes oraz promieniowce (8-28%). Mikrobiotę jelitową można podzielić na dwie grupy – stałą grupę oraz napływającą. Stali mieszkańcy są komponentami autochtonicznymi, często symbiotycznymi z ludzkim organizmem, podczas gdy bakterie napływające są allochtoniczne, wynikają z diety i czynników środowiskowych. Co ważne, bakterie napływowe stale konkurują z bakteriami stale zamieszkującymi jelito. Uważa się jednak, że prawie 70% mikrobioty przewodu pokarmowego jest niestałe, a jego różnorodność zależy od organizmu człowieka.[1]
Jakie funkcje pełnią bakterie jelitowe?
Mikrobiota jelitowa pełni trzy funkcje: metaboliczną, troficzną i ochronną. Najważniejszą rolą jest budowanie odporności na infekcje poprzez zwiększenie aktywności układu odpornościowego i stworzenie naturalnej bariery chroniącej przed kolonizacją przez egzogenne bakterie chorobotwórcze. Mikroorganizmy jelitowe korzystnie wpływają również na homeostazę immunologiczną, czyli stałość środowiska wewnętrznego ludzkiego ciała. Po drugie, mikroorganizmy jelitowe mają korzystny wpływ na metabolizm organizmu. To dzięki nim możliwe jest przeprowadzenie procesów fermentacyjnych niestrawionych resztek pokarmowych w obrębie jelita grubego. Dzięki temu pozyskiwana jest energia, wiele ważnych substratów oraz składników odżywczych potrzebnych do rozwoju bakterii. Oprócz tego mikroorganizmy jelitowe biorą również udział w syntezie witamin i wchłanianiu wapnia, magnezu oraz żelaza. Z kolei ich funkcja troficzna opiera się na ochronnym działaniu wobec nabłonka jelitowego i zapewnieniu jego ciągłości[2].
Bakterie, a wzdęcia
Źródłem powstawania wzdęć jest proces fermentacji bakteryjnej, której produktem ubocznym są gazy. Jest to całkowicie fizjologiczny proces, który wynika z metabolizmu bakteryjnego i nie wymaga diagnostyki. Natomiast w przypadku kiedy gazy są uciążliwe, można sięgnąć po symetykon, czyli środek powierzchniowo czynny, który rozbija pęcherzyki gazów. Znajdziemy go w znanym i sprawdzonym leku na wzdęcia i gazy o nazwie Espumisan. Z kolei mniej pożądanym zjawiskiem związanym ze wzdęciami jest zespół rozrostu bakteryjnego, któremu w początkowych etapach towarzyszyć mogą objawy takie jak: nadmierne gazy, przewlekła biegunka, ból brzucha i uczucie pełności. Dolegliwość ta wymaga konsultacji ze specjalistą i wdrożenia odpowiedniego leczenia, ponieważ może prowadzić do poważnych zaburzeń trawienia i wchłaniania[3].
Rekomendacje:
- Thursby, N. Juge, Introduction to the human gut microbiota, Biochem J, 2017.
- Fan, O. Pedersen, Gut microbiota in human metabolic health and disease, Nature Reviews Microbiology volume 19, 2021.
- Daniluk, H. Szajewska, Zespół rozrostu bakteryjnego, Interna Szczeklika 2019/2020.
[1] Thursby E., Juge N., Introduction to the human gut microbiota, Biochem J, 2017 Jun 1; 474(11), s. 1823–1836.
[2] Fan Y, Pedersen O., Gut microbiota in human metabolic health and disease, Nature Reviews Microbiology volume 19, 2021, s. 55-71.
[3] Daniluk J., Szajewska H., Zespół rozrostu bakteryjnego, Interna Szczeklika 2019/2020, s. 599-600.