odmrożenia
Fot.: Unsplash.com

Odmrożenia to miejscowe uszkodzenia skóry, powstałe w wyniku oddziaływania niskich temperatur. Odmrożenie nie musi być wywołane wyłącznie ujemnymi temperaturami – możliwe jest pojawienie się odmrożeń także przy temperaturze powyżej 0 stopni. Obkurczeniu naczyń krwionośnych towarzyszy zaburzenie ukrwienia skóry oraz zamarzanie wody wewnątrz tkanki. Prowadzi to do mniej lub bardziej poważnego uszkodzenia skóry i tkanki podskórnej.

Czym są odmrożenia?

przyczyny odmrożeń
Fot.: Unsplash.com

Odmrożenia to uszkodzenia skóry i/ lub tkanki podskórnej, powstałe w efekcie oddziaływania niskich temperatur. Zazwyczaj do powstania odmrożeń dochodzi pod wpływem ujemnych temperatur otoczenia, ale nie tylko – także dodatnie temperatury w połączeniu z wilgotną i wietrzna pogodą sprzyjają powstaniu odmrożeń. Wiatr i wilgoć są doskonałymi przewodnikami temperatur i prowadzą do bardzo szybkiego wyziębienia tkanek. Inne – poza warunkami atmosferycznymi – czynniki sprzyjającymi rozwojowi odmrożeń to:

  • noszenie przemoczonej odzieży i butów
  • cukrzyca (sprzyja zaburzeniom krążenia w dystalnych częściach ciała i znosi odczucia bólowe)
  • podeszły wiek
  • niedokrwistość
  • głód
  • nadużywanie alkoholu
  • neuropatie obwodowe.

Na powstanie odmrożeń szczególnie narażone są odsłonięte, dystalne (najsłabiej ukrwione) części ciała – dłonie i stopy, uszy, nos.

Rodzaje odmrożeń

W zależności od stopnia uszkodzenia skóry i tkanki podskórnej, wyróżnić można następujące stopnie odmrożeń:

  • odmrożenie I stopnia to lekkie zaczerwienieni i zasinienie skóry, z towarzyszącym obrzękiem oraz pieczeniem skóry; pojawia się przejściowe zaburzenie krążenia oraz stan zapalny
  • odmrożenie II stopnia to odmrożenie przebiegające z powstaniem pęcherzy wypełnionych płynem surowiczym; pojawia się znaczne zasinienie i obrzęk tkanek
  • odmrożenia III stopnia wiążą się z wystąpieniem martwicy skóry, a także tkanki podskórnej; może dojść do oddzielenia części martwiczych z pozostawieniem ubytków tkankowych
  • odmrożenia IV stopnia obejmują całą część ciała, np. palca i dotyczą także kości; zazwyczaj konsekwencje tego typu odmrożeń są nieodwracalne i zazwyczaj są powikłane poważnymi zakażeniami bakteryjnymi.

W przebiegu odmrożeń dochodzi do takich niekorzystnych zmian w tkankach jak zaburzenia krążenia krwi, niedotlenienie komórek i ich niedożywenie. Może to prowadzić do martwicy tkanki. Uwalniają się mediatory zapalne i rozwija się miejscowy stan zapalny. Skurczowi naczyń krwionośnych towarzyszy zwiększenie lepkości krwi, co zwiększa ryzyko powstawania zakrzepów.

Pierwsza pomoc w odmrożeniach

pierwsza pomoc w odmrożeniach
Fot.: Unsplash.com

W przypadku odmrożeń konieczne jest natychmiastowe działanie. Wskazane jest bierne i czynne ogrzewanie odmrożonych partii ciała. Ogrzewanie bierne sprowadza się do zapobiegania dalszej utracie ciepła i może polegać np. na przejściu do ciepłego pomieszczenia. Z kolei ogrzewanie czynne sprowadza się do podawania ciepłych płynów (ogrzewanie wewnętrzne), a także dostarczenia ciepła z zewnątrz, ubierając odmrożone partie ciała lub np. wsuwając dłonie pod pachy. Odmrożoną część ciała można także ogrzewać wodą, przy czym konieczne jest stopniowe zwiększanie temperatury. Najpierw woda powinna mieć temperaturę 25 – 30 stopni, po czym można zwiększyć ciepłotę wody do 38 – 40 stopni. Nigdy nie wolno pocierać odmrożonych miejsc, gdyż może dojść do uszkodzenia skóry.

Jeśli dochodzi do odmrożenia stóp, należy zachować szczególną ostrożność podczas zdejmowania butów. Należy zawsze zdjąć przemokniętą odzież i przebrać się w suche ubrania. Odmrożenia I stopnia nie wymagają interwencji lekarskiej, natomiast odmrożenia II stopnia i poważniejsze zawsze powinny być obejrzane przez specjalistę.

Leczenie odmrożeń

Odmrożenia lekkiego stopnia mogą być zaopatrzone samodzielnie w domu. Wystarczy jedynie ogrzać odmrożone miejsce, a następnie zadbać o odpowiednią pielęgnację skóry – jej natłuszczenie i odżywienie. Poważniejsze odmrożenia, którym towarzyszy powstanie widocznych zmian skórnych – pęcherzy, silnego obrzęku i bólu czy utrzymujących się zaburzeń czucia powinny być obejrzane przez lekarza. Wówczas konieczne jest podanie surowicy przeciwtężcowej, specjalnych jałowych opatrunków. Konieczna może być interwencja chirurgiczna.

Profilaktyka odmrożeń

W celu zapobiegania odmrożeń należy pamiętać o kilku podstawowych zasadach. Przede wszystkim – należy unikać długotrwałego narażenia na niskie temperatury. Konieczne jest zasłanianie dłoni i stóp. Najlepiej jest ubierać się w kilka warstw ubrań, a warstwa wierzchnia powinna być nieprzemakalna. Odsłonięte partie skóry należy zabezpieczać tłustym kremem.

Bibliografia:

Domanasiewicz A. i in., Stanowisko Polskiego Towarzystwa Medycyny i Ratownictwa Górskiego w sprawie leczenia odmrożeń; 2016

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Please enter your comment!
Please enter your name here