Hormonalna terapia zastępcza HTZ to farmakologiczna metoda łagodzenia objawów menopauzy, a także profilaktyki jej powikłań. Na HTZ może zdecydować się większość kobiet, choć istnieje kilka przeciwwskazań do jej stosowania, np. problemy z krzepliwością krwi. HTZ moe być stosowana pod kontrolą lekarza przez kilka lat.
Spis treści
Czym jest HTZ?
Menopauza oznacza koniec miesiączki w życiu kobiety. Dzieje się tak dlatego, że ustaje owulacja i jajniki nie produkują już estrogenu – najważniejszego z żeńskich hormonów płciowych.
Menopauza oznacza koniec okresu płodnego. Większość kobiet doświadcza nieprzyjemnych objawów menopauzy, takich jak uderzenia gorąca, nocne poty, zaburzenia snu i suchość pochwy. Objawy te i zmiany fizyczne mogą być łagodzone na różne sposoby, obejmujące zmianę stylu życia, takie jak zdrowsze odżywianie i zwiększenie aktywności fizycznej. Wskazane może być także wdrożenie hormonalnej terapii zastępczej (HTZ). HTZ obejmuje leki zawierające hormony, które organizm kobiety przestaje produkować po menopauzie. HTZ jest stosowana w leczeniu objawów menopauzy.
Ponadto HTZ zmniejsza prawdopodobieństwo niektórych przewlekłych chorób, takich jak osteoporoza, rak jelita grubego i choroby serca.
Korzyści ze stosowania HTZ
HTZ zmniejsza ryzyko różnych chorób przewlekłych, które mogą mieć wpływ na kobiety po menopauzie, takich jak:
- cukrzyca – przyjmowanie HTZ w okresie menopauzy zmniejsza ryzyko zachorowania na cukrzycę u kobiety
- osteoporoza – HTZ zapobiega dalszej utracie gęstości kości, zachowując integralność kości i zmniejszając ryzyko złamań, ale zwykle nie jest zalecana jako pierwszy wybór leczenia osteoporozy, z wyjątkiem młodszych kobiet po menopauzie (w wieku poniżej 60)
- rak jelita grubego – HTZ nieznacznie zmniejsza ryzyko raka jelita grubego (rak jelita grubego)
- choroby układu krążenia – HTZ wykazano zmniejszenie markerów chorób układu krążenia, gdy stosowane w okresie menopauzy.
Hormonalna terapia zastępcza może łagodzić takie objawy menopauzy jak:
- uderzenia gorąca i nocne poty
- suchość pochwy
- zakażenia pochwy i pęcherza moczowego
- łagodne nietrzymanie moczu
- bezsenność i zaburzenia snu
- zmiany poznawcze, takie jak utrata pamięci
- zmniejszenie popędu płciowego
- zaburzenia nastroju
- nieprawidłowe odczucia, takie jak „kłucie” lub „pełzanie” pod skórą
- kołatanie serca
- wypadanie włosów lub nieprawidłowy wzrost włosów
Jak długo można stosować hormonalną terapię zastępczą?
„Przedwczesna menopauza” występuje, gdy ostatni miesiączka pojawia się przed 40. „Wczesna menopauza” jest diagnozowana, gdy ostatni miesiączka występuje przed kobietą jest 45. Dla kobiet, które doświadczają przedwczesnej lub wczesnej menopauzy, HTZ jest zdecydowanie zalecane do średniego wieku menopauzy (około 51 lat). U kobiet, u których menopauza występuje o czasie, czyli około 50roku życia – HTZ może być stosowana do 60 roku życia.
HTZ musi być przepisywany każdej kobiecie indywidualnie. Niektóre kobiety doświadczają działań niepożądanych we wczesnych stadiach leczenia, w zależności od rodzaju i dawki HTZ. Te działania niepożądane zwykle osiedlają się w ciągu pierwszych kilku miesięcy leczenia i mogą obejmować:
- krwawienie
- tkliwość piersi
- wzdęcia
- nudności.
Zagrożenia dla zdrowia związane z HTZ
Estrogen stosowany samodzielnie zwiększa ryzyko udaru mózgu, jeśli jest przyjmowany w postaci tabletek, ale nie w przypadku stosowania plastra na skórę.
Zakrzepy żylne są skrzepy krwi, które tworzą się wewnątrz żył. Kobiety w wieku poniżej 50 lat i kobiety w wieku od 50 do 60 lat są narażone na zwiększone ryzyko zakrzepicy żylnej, jeśli przyjmują doustne HTZ. Wzrost ryzyka wydaje się być najwyższy w pierwszym roku lub dwóch terapii, zwłaszcza u kobiet, które już mają wysokie ryzyko zakrzepów krwi. Dotyczy to w szczególności kobiet, które mają genetyczne predyspozycje do rozwoju zakrzepicy. Ograniczone badania sugerują, że zwiększone ryzyko zakrzepów jest głównie związane z połączenia estrogenów i progestagenu w postaci doustnej (tabletka), ponadto zależy od rodzaju progestagenu. Stosowanie HTZ zwiększa ryzyko raka endometrium, raka jajnika czy raka sutka.
Bibliografia:
Suchecka – Rachoń K., Rachoń D., Rola hormonalnej terapii zastępczej u kobiet w okresie pomenopauzalnym; Choroby Serca i Naczyń, 2005
