rak jelita grubego
Fot.: Unsplash.com

Rak jelita grubego to po raku płuc najczęstszy nowotwór złośliwy w Polsce. Rozwija się na podłożu genetycznym, a także w efekcie niezdrowego stylu życia. Otyłość, cukrzyca typu 2, niewłaściwa dieta bogata w czerwone mięso i uboga w błonnik – oto główni winowajcy. Objawy raka jelita grubego nie zawsze są charakterystyczne, co może opóźniać postawienie diagnozy. Leczenie obejmuje postępowanie operacyjne, chemioterapię i radioterapię.

Przyczyny raka jelita grubego

Zdecydowana większość przypadków raka jelita grubego to zachorowania nie związane z dodatnim wywiadem rodzinnym i obciążeniem genetycznym. Najważniejsze czynniki ryzyka rozwoju raka jelita grubego to:

  • otyłość
  • wysokie spożycie czerwonego mięsa
  • niskie spożycie błonnika
  • palenie papierosów
  • współwystępowanie polipów jelita grubego, choroby Leśniowskiego – Crohna czy wrzodziejącego zapalenia jelita grubego.

Rak jelita grubego – postać dziedziczna

Około 3- 5% przypadków wszystkich nowotworów jelita grubego stanowi zespół Lyncha, czyli zespół dziedzicznego raka jelita grubego nie związanego z polipowatością. U podstaw tej choroby leży mutacja w jednym z genów naprawczych: MSH2, MLH1, MSH6 lub PMS2. U wszystkich chorych na raka jelita grubego zalecane jest przeprowadzenie badań genetycznych w kierunku mutacji wymienionych genów; pozwoli to poznać podłoże choroby i wdrożyć ewentualne postępowanie profilaktyczne u członków rodziny.

Najistotniejsze cechy kliniczne zespołu Lyncha to:

  • wczesny wiek zachorowania (ok. 45 r. ż.)
  • częstsza prawostronna lokalizacja guza
  • występowanie choroby w kolejnych pokoleniach
  • zwiększona częstość raka trzonu macicy, jelita cienkiego i dróg moczowych u krewnych.

Objawy raka jelita grubego

Objawy raka jelita grubego różnią się w zależności od lokalizacji zmian nowotworowych. Lokalizacja  w prawej części okrężnicy może dawać mało nasilone objawy:

  • niespecyficzne bóle brzucha
  • niedokrwistość z niedoboru żelaza
  • utrata masy ciała

Z kolei lokalizacja w lewej części okrężnicy może manifestować się pod postacią:

  • bólu brzucha w okolic pępka
  • niedokrwistości z niedoboru żelaza
  • wyczuwalnego oporu powłok brzusznych po prawej stronie

Niekiedy objawom tym mogą towarzyszyć typowe symptomy raka jelita grubego:

  • krwawienia z dolnego odcinka przewodu pokarmowego
  • zaburzenie rytmu wypróżnień
  • utrzymujące się zaparcia

Jak zdiagnozować raka jelita grubego?

diagnostyka raka jelita grubego
Fot.: Unsplash.com

W celu rozpoznania raka jelita grubego konieczne jest wykonanie odpowiednich badań diagnostycznych. Przede wszystkim – wymagane jest wykonanie kolonoskopii, czyli badania obrazowego z wykorzystaniem endoskopu, pozwalającego na zlokalizowanie zmian nowotworowych. Ponadto przeprowadzana jest biopsja, czyli pobranie wycinków tkanek w celu wykonania badania histopatologicznego. Kryteriami rozpoznania zespołu Lyncha jest detekcja charakterystycznej mutacji oraz spełnienie kryteriów dotyczących występowania rodzinnego choroby.

Rak jelita grubego – leczenie i rokowania

Leczenie raka jelita grubego polega przede wszystkim na chirurgicznym usunięciu samego guza lub zmiany nowotworowej wraz z fragmentem jelit. Gdy pojawiają się przerzuty raka jelita grubego, konieczne mogą być bardziej skomplikowane operacje. Przed operacją lub po niej stosowana może być chemioterapia, włączane jest także leczenie radioterapeutyczne. Ostatnio coraz więcej mówi się także o terapii molekularnej.

Gdy zdiagnozowany zostanie rak jelita grubego, rokowania zależą od stopnia zaawansowania nowotworu oraz  jego lokalizacji. Wskaźnik pięcioletniego przeżycia we wcześnie zdiagnozowanym raku to 90%, a w raku jelita grubego z przerzutami do odległych narządów – zaledwie 10%.

Profilaktyka raka jelita grubego

profilaktyka jelita grubego
Fot.: Unsplash.com

U osób z rodzin obciążonych zespołem Lyncha zalecana jest następująca profilaktyka:

  • dieta niskotłuszczowa z małą zawartością mięsa czerwonego i dużą błonnika
  • prewencja farmakologiczna: kwas acetylosalicylowy, wapń, witamina C
  • regularna kolonoskopia co 1-2 lata, rozpoczynając od 20- 25 r. ż.
  • u kobiet coroczne badanie ginekologiczne z USG transwaginalnym

Osoby nieobciążone rodzinnie powinny zadbać przede wszystkim o utrzymywanie prawidłowej masy ciała i odpowiednio zbilansowaną dietę.

Bibliografia:

Zyśk R., Rak jelita grubego – społeczne znaczenie zmian w zakresie epidemiologii i możliwości leczenia w Polsce; Onkologia w Praktyce Klinicznej, 2014, tom 10, nr 4

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Please enter your comment!
Please enter your name here