Oznaczanie poziomu glukozy we krwi to jedno z najczęściej wykonywanych badań laboratoryjnych, Badanie to ma na celu wczesne rozpoznanie takich zaburzeń gospodarki węglowodanowej jak stan przedcukrzycowy i cukrzyca. Badanie glukozy powinno być wykonywane profilaktycznie przez każdą osobę po ukończeniu 20 roku życia. Ponadto badanie poziomu glukozy wykonywane jest przy podejrzeniu cukrzycy.
Spis treści
Od czego zależy poziom glukozy we krwi?
Prawidłowy poziom glukozy we krwi to 3,9 – 5,5 mmol/ l. Na poziom glikemii wpływa wiele czynników, w tym ilość spożywanych wraz z dietą węglowodanów, czynność wydzielnicza trzustki i ilość syntetyzowanej przez nią insuliny, a także wrażliwość komórek na działanie insuliny. Każdorazowo po spożyciu posiłku zawierającego węglowodany dochodzi do wchłaniania glukozy z przewodu pokarmowego i zwiększenia poziomu glukozy we krwi. W odpowiedzi na podwyższenie glikemii dochodzi do wydzielania insuliny przez trzustkę, co ma na celu przywrócenie prawidłowego poziomu glukozy. Jeśli stale spożywamy zbyt dużo węglowodanów, insulina jest stale syntetyzowana przez trzustkę – a to sprzyja rozwojowi insulinooporności, czyli zmniejszonej wrażliwości komórek na działanie insuliny. W efekcie insulina nie jest w stanie przywrócić prawidłowej glikemii i może dojść do rozwoju cukrzycy typu 2. Inne czynniki ryzyka rozwoju cukrzycy to siedzący tryb życia, otyłość, stres.
Kiedy należy oznaczyć poziom glukozy we krwi?
Oznaczanie poziomu glukozy we krwi zalecane jest każdemu w ramach okresowych kontroli stanu zdrowia. Ponadto badanie to wykonywane jest u każdej kobiety w ciąży; wówczas to badanie profilaktyczne ma na celu wczesne zdiagnozowanie tzw. cukrzycy ciążowej. Do oznaczenia poziomu glukozy we krwi powinny także skłonić takie objawy mogące sugerować cukrzycę jak:
- wzmożone pragnienie
- częste oddawanie moczu
- zaczerwienienie i świąd skóry
- spowolnione gojenie się ran
- częste infekcje dróg moczowo – płciowych
- nadmierny apetyt
- zaburzenia wzroku.
Jak przygotować się do badania poziomu glukozy?
Stężenie glukozy oznaczane jest w próbce krwi żylnej pobranej na czczo. Na badanie należy zgłosić się rano, po co najmniej 8 – godzinnej przerwie w przyjmowaniu posiłków. Niekiedy wykonywane jest także oznaczenie glikemii przygodnej. Badanie to wykonywane jest np. u chorych na cukrzycę i polega na oznaczeniu glikemii w dowolnym momencie dnia.
Interpretacja wyniku badania poziomu glukozy
Norma glukozy we krwi to 3,9 – 5,5, mmol/l, czyli 70 – 99 mg/ dl. Jeśli uzyskany zostanie wynik w przedziale 5,6 – 6,9 mmol/ l (100 – 125 mg/ dl), wówczas mówimy o nieprawidłowym poziomie glukozy na czczo. Taka sytuacja określana jest jako stan przedcukrzycowy. Z kolei poziom glikemii przekraczający 7 mmol/ l, czyli 126 mg/ dl może wskazywać na cukrzycę. W celu potwierdzenia takiej diagnozy konieczne jest co najmniej dwukrotne wykonanie badania. Jeśli w obydwu badaniach uzyskany zostanie taki wynik – rozpoznawana jest choroba. Innym kryterium rozpoznania cukrzycy jest dwukrotne uzyskanie wyniku badania glikemii przygodnej powyżej 11,1 mmol/ l (200 mg/ dl) i występowanie objawów charakterystycznych dla cukrzycy.
Cukrzyca – i co dalej?
Jeśli zdiagnozowana zostanie cukrzyca, konieczne jest wdrożenie odpowiedniego leczenia. Przede wszystkim konieczna jest modyfikacja stylu życia – regularna aktywność fizyczna, a także stosowanie odpowiedniej diety. Ponadto konieczne jest stosowanie farmakoterapii. Stosowane są leki hipoglikemizujące, zmniejszające przyswajanie glukozy z przewodu pokarmowego oraz zwiększające wrażliwość komórek na działanie insuliny. Niekiedy konieczna jest także insulinoterapia. Iniekcje z insuliny stosowane są zawsze w przypadku cukrzycy typu 1, w przebiegu której dochodzi do ograniczenia lub całkowitego zablokowania syntezy insuliny przez trzustkę. Insulinoterapia może być konieczna także w przypadku cukrzycy typu 2. Cukrzyca jest chorobą przewlekłą i nie ma możliwości całkowitego jej wyleczenia, możliwe jest natomiast łagodzenie objawów choroby i zminimalizowanie rozwoju powikłań cukrzycy.
Bibliografia:
Wallach J., Interpretacja bada laboratoryjnych; MediPage 2011
