Badanie gęstości kości, czyli densytometria to pomiar tkanki kostnej. Ocena stopnia zmineralizowania kości pozwala oszacować ryzyko wystąpienia osteoporozy, a w razie wykrycia zmniejszenia gęstości kości – wdrożenie odpowiedniego leczenia. Densytometria to bezpieczne i nieinwazyjne badanie, które przeprowadzane jest profilaktycznie lub z konkretnych wskazań lekarskich. Badanie gęstości kości jest bezbolesne i trwa kilka – kilkanaście minut.
Spis treści
Czym jest densytometria?
Densytometria kości, zwana także podwójną energią absorpcjometrią rentgenowską, wykorzystuje bardzo małą dawkę promieniowania jonizującego do zobrazowania dolnego odcinka kręgosłupa i biodra w celu oszacowania stopnia utraty kości. Jest powszechnie używana do zdiagnozowania osteoporozy, oceny indywidualnego ryzyka rozwoju osteoporozy czy złamania.
Osteoporoza to schorzenie charakteryzujące się niską masą kostną i następowymi złamaniami kości. Najczęstszą postacią jest osteoporoza pierwotna, mająca charakter osteoporozy pomenopauzalnej lub osteoporozy starczej. Taka choroba jest naturalna konsekwencją zmian zachodzących fizjologicznie w organizmie w przebiegu menopauzy lub procesów starzenia się. Z kolei osteoporoza wtórna występuje jako konsekwencja rozmaitych zaburzeń metabolicznych czy hormonalnych oraz przewlekłych chorób nerek, które wpływają na zaburzenie procesów mineralizacji kości. Najważniejsze czynniki ryzyka rozwoju osteoporozy to niska masa ciała, niewłaściwa dieta uboga w wapń i białko, predyspozycje genetyczne oraz siedzący tryb życia.
Badanie gęstości kości jest ulepszoną formą technologii rentgenowskiej, która służy do pomiaru utraty kości. Densytometria kości to przyjęty dziś standard do pomiaru gęstości mineralnej kości (BMD). Rentgen (radiografia) to nieinwazyjny test medyczny, który pomaga lekarzom w diagnozowaniu zmian kostnych. Obrazowanie promieniami rentgenowskimi polega na wystawieniu części ciała na działanie niewielkiej dawki promieniowania jonizującego do tworzenia obrazów wnętrza ciała.
Badanie gęstości kości najczęściej wykonuje się na dolnym odcinku kręgosłupa i biodrach. Im mniejsza gęstość kości, tym mniej promieniowania przenika przez tkankę kostną.
Wskazania do badania gęstości kości
Densytometria powinna być wykonywana jako badanie profilaktyczne u kobiet po ukończeniu 50 roku życia oraz u mężczyzn po sześćdziesiątce. Ponadto osoby z występowaniem osteoporozy w rodzinie powinny poddać się temu badaniu już około 40 roku życia. Inne wskazania do badania gęstości kości to:
- wczesna menopauza
- późna pierwsza miesiączka
- brak regularnej aktywności fizycznej
- niska masa ciała
- palenie papierosów i nadużywanie alkoholu
- występowanie w przeszłości złamań kości.
Przygotowanie do badania gęstości kości
Badanie densytometryczne nie wymaga żadnego specjalnego przygotowania. Należy jedynie pamiętać o tym, aby bezpośrednio przed badaniem zdjąć biżuterię i inne metalowe elementy. Ponadto w dniu badania należy powstrzymać się od zażywania preparatów zawierających wapń.
Jak przebiega badanie gęstości kości?
Densytometria to nieinwazyjne, bezbolesne badanie wykonywane przy pomocy specjalnej aparatury. Dokonywany jest pomiar gęstości tych kości, których najczęściej dotyczą złamania. Podczas pomiaru odcinka lędźwiowego kręgosłupa oraz szyjki kości udowej pacjent przyjmuje pozycję leżącą na stole. Z kolei podczas badania nadgarstka i przedramienia pacjent pozostaje w pozycji siedzącej. Badanie polega na przesuwaniu się aparatu nad badanym obszarem ciała. Cała procedura trwa zaledwie parę minut i nie wiąże się z wystąpieniem jakichkolwiek powikłań.
Jak wygląda wynik badania gęstości kości?
Wynik densytometrii przedstawiany jest z wykorzystaniem skali szacującej ryzyko wystąpienia osteoporozy oraz złamań kości. Skala ta określana jest jako T – score, a jej interpretacja przedstawia się następująco:
- wynik około 1 – prawidłowy stan kości
- wynik 1 do 2,5 – niska masa kostna
- wynik powyżej 2,5 – osteoporoza.
Przeciwwskazania do badania gęstości kości
W związku z tym, że podczas badania densytometrycznego dochodzi do emitowania promieniowania rentgenowskiego, badanie nie jest wykonywane u kobiet w ciąży. Ponadto przeciwwskazaniem do badania jest wykonanie w dwóch dniach poprzedzających densytometrię badań z zastosowaniem kontrastu, np. tomografii komputerowej.
Bibliografia:
Chun K., Bone densitometry; Semin Nucl Med, 2011
