badanie AFP
Fot.: Unsplash.com

AFP, czyli alfafetoproteina to marker o zróżnicowanym zastosowaniu w diagnostyce. Jednym ze wskazań do oznaczania poziomu AFP jest wykonanie badań prenatalnych w drugim trymestrze ciąży. Ponadto oznaczenie poziomu AFT służy monitorowaniu przebiegu leczenia nowotworów wątroby, jajnika czy nowotworów zarodkowych jąder.

Czym jest AFP?

Alfafetoproteina to najbardziej obfite białko osocza występujące u ludzkiego płodu. AFP jest białkiem zwykle wytwarzanym przez niedojrzałe komórki wątroby płodu. Po urodzeniu, niemowlęta mają stosunkowo wysoki poziom AFP we krwi, które spadają do normalnego niskiego poziomu dorosłych w pierwszym roku życia. Zdrowe osoby dorosłe mają bardzo niski poziom AFP we krwi. Wzrost poziomu AFP u dorosłych może być spowodowany obecnością niektórych nowotworów czy innych schorzeń. Prawidłowy poziom AFP u osoby dorosłej to około 10 – 20 ng/ ml.

AFP jako badanie prenatalne

test prenatalny AFP
Fot.: Unsplash.com

AFP jest badaniem krwi, które sprawdza poziom alfa-fetoprotein we krwi matki w czasie ciąży. AFP jest białkiem zwykle wytwarzanym przez wątrobę dziecka. Znajduje się w płynie otaczającym dziecko w łonie matki (płyn owodniowy). AFP przechodzi przez łożysko do krwi matki. Stężenie AFP może być badane we krwi matki, a także w płynie owodniowym. Między 14 a 20 tygodniem ciąży wykonywany jest test potrójny, obejmujący oznaczenie AFP, gonadotropiny kosmówkowej oraz wolnego estriolu. Test ten może profilaktycznie wykonać każda kobieta w ciąży, a szczególnym wskazaniem do wykonania badania jest wiek matki powyżej 35 lat, urodzenie wcześniej dziecka z wadą wrodzoną lub występowanie wad wrodzonych w rodzinie.

Nieprawidłowy poziom AFP może być oznaką obecności następujących zaburzeń:

  • otwarte wady cewy nerwowej (ONTD), takie jak rozszczep kręgosłupa
  • zespół Downa
  • inne nieprawidłowości chromosomalne
  • ciąża mnoga
  • błędnie obliczony termin zapłodnienia, ponieważ poziomy AFP zmieniają się w czasie ciąży

Można wykonać test AFP jako 1 część 2-, 3-, lub 4-częściowego badania przesiewowego. Pozostałe parametry, które mogą być jednocześnie oznaczane to hCG (ludzki hormon gonadotropiny kosmówkowej), estriol oraz inhibina A. Nieprawidłowe wyniki badań AFP i innych markerów są wskazaniem do wykonania dalszych badań, w tym bardziej inwazyjnych, takich jak amniopunkcja.

AFP jako marker nowotworowy

marker nowotworowy AFP
Fot.:Unsplash.com

U wielu chorych na raka wątroby zaobserwować można wzrost poziomu AFP. Koniecznie należy tu podkreślić, że AFP nie może służyć jako narzędzie do diagnostyki raka wątroby. W tym celu wykonywane są badania obrazowe oraz biopsja wątroby. AFP może służyć natomiast do monitorowania postępu choroby, a także oceny skuteczności leczenia. Inne możliwe przyczyny podwyższenia poziomu AFP we krwi to nowotwory jajników lub jąder, zapalenie wątroby czy marskość wątroby.

Poza poziomem AFP, u chorych z podejrzeniem raka wątroby lub już postawioną diagnozą można oznaczyć także inne parametry:

  • badania czynności wątroby (próby wątrobowe) takie jak bilirubina, albumina, ALP, AST, ALT i GGT.
  • badania krzepnięcia krwi- wątroba wytwarza białka, które pomagają w procesach krzepnięcia
  • azot mocznikowy we krwi, lub BUN, i testy poziomu kreatyniny; pokazują one, jak dobrze działają nerki.
  • pełna morfologia krwi z rozmazem; ten test mierzy poziom czerwonych krwinek, białych krwinek i płytek krwi, które pomagają w krzepnięciu krwi
  • badania elektrolitów i chemii krwi; badania chemii krwi sprawdzają poziom niektórych substancji we krwi, takich jak wapń, potas i glukoza; na przykład, poziom wapnia we krwi i cholesterolu może wzrosnąć, gdy masz raka wątroby, natomiast poziom glukozy może spaść.
  • wirusowe badania zapalenia wątroby; wirusowe zapalenie wątroby typu B i C są związane z rakiem wątroby, więc może mieć testy na wirusowe zapalenie wątroby.
  • inne markery nowotworowe we krwi, w tym gonadotropina kosmówkowa (hCG) i dehydrogenaza mleczanowa (LDH).

Bibliografia:

Soborczyk A., Deptała A., Markery nowotworowe w praktyce klinicznej; Choroby Serca i Naczyń, 2007

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Please enter your comment!
Please enter your name here