algorytm ROMA
Fot.: Unsplash.com

Algorytm ryzyka złośliwości jajnika (ROMA) obejmuje antygen nowotworowy 125 (CA125), ludzkie białko 4 (HE4) w celu przypisania kobiet z guzem przydatków do grupy wysokiego lub niskiego ryzyka w celu wykrycia nowotworu jajnika. ROMA jest wskazana dla kobiet, które spełniają kryteria:  w wieku powyżej 18 lat, z guzem przydatków, z powodu którego planowana jest operacja i który nie został jeszcze skonsultowany z onkologiem. ROMA należy interpretować w połączeniu z oceną kliniczną i radiologiczną.

Czym jest test ROMA?

rak jajnika
Fot.: Unsplash.com

ROMA, czyli Risk of ovarian malignancy algorithm to algorytm oceny ryzyka obecności nabłonkowego raka jajnika oraz oceny złośliwego charakteru zmiany. W skład algorytmu wchodzą następujące oznaczenia: CA 125 oraz HE – 4. Łączne oznaczanie tych parametrów ma większą wartość diagnostyczną niż oznaczanie każdego z tych markerów osobno.

CA 125 to antygen nowotworowy, który jest białkiem występującym na większości komórek raka jajnika. Białko to jest wydzielane do krwiobiegu i może być mierzone. CA125 można również znaleźć na innych, zdrowych i nowotworowych komórkach w organizmie.

Badanie CA125 można wykonać:

  • jeśli lekarz podejrzewa, że może wystąpić nowotwór
  • aby dowiedzieć się, czy leczenie raka działa
  • aby dowiedzieć się, czy nowotwór powrócił po leczeniu

Ten test nie jest zalecany jako badanie przesiewowe na raka jajnika, ponieważ CA125 może być normalne u wielu kobiet z wczesnym stadium raka jajnika i może być wyższe niż normalnie w przebiegu schorzeń nienowotworowych.

CA125 we krwi może być zwiększone w raku jajnika i w przebiegu innych nowotworów, w tym:

  • macicy
  • jajowodu
  • trzustki
  • piersi
  • jelita grubego
  • płuc
  • żołądka

Zmniejszenie stężenia CA125 w trakcie leczenia zwykle oznacza, że nowotwór reaguje na leczenie. Jeśli poziom CA125 pozostaje taki sam lub wzrasta w trakcie leczenia, może to oznaczać, że nowotwór nie reaguje na leczenie. Wysoki poziom CA125 po zakończeniu leczenia może oznaczać, że nowotwór powrócił.

Poziom CA 125we krwi może być zwiększony w takich sytuacjach jak

  • miesiączka
  • ciąża
  • endometrioza
  • zapalenie narządów miednicy
  • nienowotworowe torbiele jajników
  • mięśniaki macicy.

HE 4 to białko syntetyzowane przez komórki nabłonkowego raka jajnika. Nabłonkowy rak jajnika stanowi zdecydowaną większość nowotworów jajnika, zatem oznaczanie poziomu HE 4 może stanowić jeden ze wskaźników obecności nowotworu.

Na czym polega test ROMA?

ROMA to algorytm szacujący ryzyko wystąpienia złośliwego raka jajnika. Badanie opiera się na oznaczeniu poziomu dwóch markerów – CA 125 oraz HE 4. Dodatkowo wykonywana jest analiza statystyczna z zastosowaniem specjalnego algorytmu matematycznego. Wskazaniem do wykonania testu ROMA jest przede wszystkim występowanie objawów mogących sugerować raka jajnika: bólu podbrzusza, nudności i utraty apetytu, osłabienia, krwawień z dróg rodnych czy bolesnych mikcji.

Wartości prawidłowe testu ROMA są następujące:

  • CA 125 poniżej 35 U/ ml
  • HE 4 poniżej 140 pmol/ l
test ROMA
Fot.: Unsplash.com

O niskim ryzyku raka nabłonkowego jajnika świadczy algorytm ROMA u kobiet przed menopauzą – poniżej 1,14. Z kolei prawidłowy wynik u kobiet po menopauzie to 2,99. U kobiet w okresie przedmenopauzalnym ryzyko wystąpienia algorytmu złośliwego jajnika (ROMA) o wartości 1,14 lub większej wskazuje na wysokie ryzyko znalezienia nabłonka raka jajnika, podczas gdy wartość ROMA poniżej 1,14 wskazuje na niskie ryzyko znalezienia raka nabłonka jajnika w gabinecie.

U kobiet po menopauzie wartość ROMA 2,99 lub większa wskazuje na wysokie ryzyko zachorowania na nabłonkowego raka jajnika, podczas gdy wartość ROMA mniejsza niż 2,99 wskazuje na niskie ryzyko znalezienia nabłonkowego raka jajnika podczas zabiegu chirurgicznego.

Przeciwwskazania do testu ROMA

Test ROMA nie powinien być wykonywany w następujących przypadkach:

  • stosowanie chemioterapii
  • wiek poniżej 18 roku życia
  • przebyta choroba nowotworowa.

Bibliografia:

Montagnana M. i i n., The ROMA (Risk of Ovarian Malignancy Algorithm) for estimating the risk of epithelial ovarian cancer in women presenting with pelvic mass: Is it really useful?; Clinical Chemistry and Laboratory Medicine; 2011

 

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Please enter your comment!
Please enter your name here