Zapalenie wyrostka robaczkowego to stan zapalny toczący się w obrębie wyrostka robaczkowego – ślepego uchyłka jelita grubego. Do rozwoju stanu zapalnego dochodzi zazwyczaj w konsekwencji skręcenia wyrostka lub zatkania go masami kałowymi. Zapaleniu wyrostka robaczkowego towarzyszy silny ból brzucha, nudności i wymioty oraz wysoka gorączka. Leczenie zapalenia wyrostka robaczkowego polega na operacyjnym usunięciu wyrostka.
Spis treści
Czym jest wyrostek robaczkowy?
Wyrostek robaczkowy to ślepo zakończona cewka odchodząca od jelita grubego i leżąca w lewym dole biodrowym. Ma kilka milimetrów średnicy oraz około 8 – 10 cm długości. Wyrostek robaczkowy pełni magazyn dla pożytecznych bakterii jelitowych, gdyż stanowi idealne miejsce do ich namnażania. Do zapalenia wyrostka zazwyczaj dochodzi u dzieci i dorosłych do 30 roku życia.
Kiedy dochodzi do zapalenia wyrostka robaczkowego?
Zapalenie wyrostka robaczkowego może rozwinąć się po zamknięciu światła wyrostka masami kałowymi. Wówczas czynnikiem ryzyka może być dieta uboga w błonnik oraz towarzyszące jej zaparcia. Także treść jelitowa może zatkać wyrostek robaczkowy. Inne czynniki ryzyka to ucisk na wyrostek robaczkowy spowodowany np. zrostami po operacji, a także skręt wyrostka robaczkowego. Rozwojowi zapalenia wyrostka robaczkowego mogą także sprzyjać pasożyty jelitowe, obecność w jelicie ciała obcego, nowotwory oraz nadmierny rozrost tkanki limfatycznej. Zapaleniu wyrostka robaczkowego sprzyjają także przebyte infekcje wirusowe lub bakteryjne przewodu pokarmowego.
Istnieją cztery typy zapalenia wyrostka robaczkowego:
- zapalenie ostre
- zapalenie ropowicze
- zapalenie zgorzelinowe
- perforacja wyrostka
Zazwyczaj przebieg zapalenia wyrostka robaczkowego jest następujący. Zatkaniu światła wyrostka robaczkowego towarzyszy zaburzenie krążenia krwi i martwica ściany wyrostka. Namnażające się w świetle wyrostka bakterie migrują do jamy otrzewnej, prowadząc do zapalenia otrzewnej.
Jak objawia się zapalenie wyrostka robaczkowego?
Objawy zapalenia wyrostka robaczkowego są dość○ charakterystyczne. Najczęstszy objaw zapalenia wyrostka robaczkowego to bóle brzucha. Zwykle ból brzucha w przebiegu zapalenia wyrostka robaczkowego ma następujące cechy:
- pojawia się nagle, często budzi osobę w nocy
- występuje przed innymi objawami
- zaczyna się w okolicy pępka, a następnie przesuwa się niżej i w prawo
- nie przypomina żadnego bólu odczuwanego wcześniej
- pogarsza się w ciągu kilku godzin
- pogarsza się podczas poruszania się, wykonywania głębokich oddechy, kaszlu lub kichania
Inne objawy zapalenia wyrostka robaczkowego mogą obejmować
- utratę apetytu
- nudności
- wymioty
- zaparcia lub biegunki
- niemożność oddania gazu
- obrzęk brzucha.
Rozpoznanie zapalenia wyrostka robaczkowego
Wystąpienie objawów sugerujących zapalenie wyrostka robaczkowego powinno skłonić do wykonania odpowiednich badań. Mowa przede wszystkim o badaniu USG jamy brzusznej, rzadziej – badaniu tomografii komputerowej. Dodatkowe badania to morfologia krwi, poziom białka CRP oraz badanie ogólne moczu. Cennych informacji dostarcza także badanie fizykalne pacjenta. Jeśli przyczyną bólu brzucha jest stan zapalny toczący się w jamie brzusznej, wówczas ból odczuwalny jest silniej wtedy, gdy lekarz odrywa ręce od brzucha niż wtedy, gdy naciska na brzuch. Inną charakterystyczną cechą zapalenia wyrostka robaczkowego jest tzw. objaw Jaworskiego. Pacjent leży na plecach i unosi kończynę dolną, a lekarz uciska na wyrostek. Podczas opuszczania nogi ból powinien się nasilić.
W jaki sposób leczone jest zapalenie wyrostka robaczkowego?
W przypadku zdiagnozowania zapalenia wyrostka robaczkowego konieczna jest operacja. Zabieg może być wykonany drogą laparoskopii lub tradycyjnego zabiegu operacyjnego z otwarciem powłok brzucha. Po zabiegu konieczne jest stosowanie profilaktycznie antybiotykoterapii. Gdy dojdzie do rozwoju ropnia, konieczny jest jego drenaż, z kolei naciek okołowyrostkowy leczy się antybiotykami.
Bibliografia:
DiSaverio i in., Diagnosis and treatment of acute appendicitis: 2020 update of the WSES Jerusalem guidelines; World Journal of Emergency Surgery, 2020
