Choroba wrzodowa to jedna z najczęściej występujących schorzeń układu pokarmowego, Wrzody mogą być zlokalizowane w przełyku, żołądku lub dwunastnicy. Jedną z najczęstszych przyczyn choroby wrzodowej jest infekcja bakterią Helicobacter pylori. Choroba wrzodowa bólami brzucha występującymi w nocy lub na czczo, a także wymiotami. Leczenie wymaga stosowania leków zobojętniających kwas solny, a także wyleczenia infekcji H. pylori.
Spis treści
Czym jest choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy?
Choroba wrzodowa to schorzenie, w przebiegu którego dochodzi do rozwoju wrzodów. Wrzody to ubytki w błonie śluzowej żołądka lub dwunastnicy, któremu towarzyszy stan zapalny. Problem wrzodów może dotyczyć nawet 10% osób. Błona śluzowa żołądka zawiera komórki okładzinowe wydzielające kwas solny, zatem konieczne są mechanizmy chroniące przed szkodliwym działaniem tego kwasu. Taką funkcję ochronną zapewnia integralna budowa błony śluzowej oraz wydzielane miejscowo substancje. Gdy dojdzie do rozwoju stanu zapalnego lub uszkodzenia błony śluzowej o innym podłożu, wówczas dochodzi do zaburzenia równowagi pomiędzy czynnikami drażniącymi błonę śluzową a czynnikami ochronnymi.
Jakie są przyczyny choroby wrzodowej?
Wrzody żołądka najczęściej rozwijają się na podłożu infekcji bakterią Helicobacter pylori. Jest to powszechnie występująca bakteria, która produkuje toksyny uszkadzające błonę śluzową żołądka. Efektem jest zwiększona produkcja kwasu solnego w żołądku i powstanie owrzodzeń. Obecność bakterii Helicobacter pylori stwierdzana jest nawet u 80% osób, jednak nie u wszystkich dojdzie do powstania wrzodów. Świadczy to o tym, że do rozwoju choroby wrzodowej przyczyniają się także inne czynniki, takie jak:
- nadużywanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych
- palenie papierosów
- predyspozycje genetyczne
- grupa krwi 0
- przewlekły stres.
Jak objawia się choroba wrzodowa?
Początkowo choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy może przebiegać bezobjawowo. Wraz z postępem choroby dochodzi do pojawienia się dolegliwości bólowych. Ból umiejscowiony jest zazwyczaj w śródbrzuszu, ma charakter piekący. Ból w przebiegu choroby wrzodowej żołądka nasila się po jedzeniu – około 30 – 60 minut po spożyciu posiłku pojawiają się bóle brzucha, nudności i odbijanie. Objawy te są szczególnie silnie odczuwalne po spożyciu posiłku ostrego lub kwaśnego. Z kolei wrzody dwunastnicy charakteryzują się wstępowaniem bólu po przebudzeniu, a także tym, że ból ustępuje po przyjęciu posiłku.
Gdy dojdzie do perforacji wrzodu, czyli jego pęknięcia, wówczas zawartość żołądka przedostaje się do jamy otrzewnej. Pojawia się bardzo silny ból nadbrzusza, deskowate napięcie powłok brzucha. Może dojść do krwawienia z wrzodu żołądka, co zazwyczaj objawia się obecnością czarnych, fusowatych wymiotów.
Jak zdiagnozować chorobę wrzodową?
Rozpoznanie choroby wrzodowej wymaga wykonania badań diagnostycznych. Podstawowym badaniem jest gastroskopia, która pozwala uwidocznić zmiany wrzodowe. Wskazane może być także wykonanie badania RTG jamy brzusznej z kontrastem. Przy podejrzeniu choroby wrzodowej konieczne jest wykonanie diagnostyki w kierunku zakażenia bakterią Helicobacter pylori. W tym celu można wykonać takie nieinwazyjne testy jak testy oddechowe, testy serologiczne oraz wykrywanie antygenu bakterii w kale. Z kolei testy inwazyjne to:
- test ureazowy, wymagający pobrania wycinka błony śluzowej żołądka i ocenie rozkładu mocznika do amoniaku
- hodowla bakteryjna
- badanie histologiczne wycinka błony śluzowej.
Leczenie choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy
Leczenie wrzodów żołądka wymaga przede wszystkim wyleczenia infekcji Helicobacter pylori – w tym celu stosowane są antybiotyki oraz inhibitory pompy protonowej. Wskazane jest ponadto stosowanie leków osłaniających śluzówkę żołądka, neutralizujących kwas solny. Konieczna jest także modyfikacja stylu życia – unikanie papierosów, leków działających drażniąco na śluzówkę przewodu pokarmowego, a także ostrych i kwaśnych potraw. W przypadku wystąpienia powikłań wrzodów żołądka i dwunastnicy konieczne może być leczenie chirurgiczne.
Bibliografia:
Sikorski T., Marcinowska – Suchowierska E., Choroba wrzodowa: rozpoznawanie, leczenie i zapobieganie; Postępy Nauk Medycznych, 5/ 2009
