Skręcenie stawu skokowego to nic innego jak skręcenie kostki. Do powstania takiego urazu może dojść bardzo łatwo – wystarczy stanąć na nierównej powierzchni, uprawiać sport czy niefortunnie upaść. Skręcona kostka puchnie i boli, niemożliwe jest postawienie kroku. Postępowanie po skręceniu stawu skokowego obejmuje unieruchomienie kostki, łagodzenie bólu oraz rehabilitację.
Spis treści
Jak dochodzi do skręcenia kostki?
Staw skokowy łączy kość piszczelową i strzałkową oraz kość skokową. Jest to dość ruchliwy staw, który może być narażony na przeciążenia i urazy. Gdy dojdzie do naciągnięcia lub naderwania więzadeł stawu skokowego – mówimy o skręceniu kostki. Więzadła to silne, włókniste tkanki, które łączą kości z innymi kośćmi. Więzadła w kostce pomagają utrzymać kości we właściwej pozycji i ustabilizować staw skokowy. Skręcenia mogą wahać się od drobnych uszkodzeń we włóknach, które tworzą więzadła, aż do całkowitego zerwania więzadeł. Jeśli istnieje całkowite zerwanie więzadeł, kostka może stać się niestabilna i z biegiem czasu ta niestabilność może spowodować uszkodzenie kości i chrząstki stawu skokowego.
Większość skręconych kostek występuje w obrębie więzadeł bocznych na zewnątrz kostki. Oznacza to, że stopa wykręca się do wewnątrz i następuje uszkodzenie zewnętrznych więzadeł stawu. Rzadziej dochodzi do skrętu stopy na zewnątrz i wtedy dochodzi do urazu więzadła trójgraniastego.
Przyczyny skręcenia kostki
Skręcenie stawu skokowego to dość częsty uraz, na powstanie którego narażone są zarówno osoby aktywne, jak i prowadzące siedzący tryb życia. Najczęstsze sytuacje, w których dochodzi do skręcenia kostki to treningi sportowe, potknięcie, upadek, wędrówki górskie. Do urazu może także dojść podczas jakiejkolwiek domowej czynności, np. podczas schodzenia z krzesła.
Diagnostyka skręcenia kostki
Podstawą rozpoznania skręcenia kostki jest badanie lekarskie i ocena palpacyjna kostki oraz określenie zakresu ruchliwości stawu. Aby potwierdzić, że uraz kostki ma charakter zwichnięcia stawu skokowego i zobrazować, jak poważny jest uraz, wskazane jest wykonanie takich badań jak prześwietlenie rentgenowskie, badanie USG czy inne metody obrazowania (rezonans magnetyczny). Po badaniu lekarz określi stopień zwichnięcia, aby pomóc w opracowaniu planu leczenia. Zwichnięcia są klasyfikowane na podstawie tego, ile uszkodzeń doszło do więzadeł.
Zwichnięcie stopnia 1 (łagodne):
- lekkie rozciąganie i mikroskopijne uszkodzenie włókien więzadeł
- łagodna tkliwość i obrzęk wokół kostki
Zwichnięcie stopnia 2 (umiarkowane):
- częściowe zerwanie więzadła
- umiarkowana tkliwość i obrzęk wokół kostki
Jeśli lekarz porusza kostką w określony sposób, występuje nieprawidłowa luźność stawu skokowego
Zwichnięcie stopnia 3 (ciężkie):
- całkowite zerwanie więzadła
- znaczna tkliwość i obrzęk wokół kostki
Jeśli lekarz pociągnie lub popycha staw skokowy w niektórych ruchach, występuje znaczna niestabilność stawu skokowego.
Leczenie zwichniętej kostki
Bezpośrednio po urazie kostki należy postępować zgodnie z procedurą RICE:
- rest, czyli odpoczynek
- ice, czyli zimne okłady
- compression, czyli opatrunek uciskowy
- elevation, czyli odpoczynek z uniesioną kostką, poprawiający krążenie krwi w dystalnym odcinku kończyny dolnej
Pierwszym etapem leczenia zwichnięcia stawu skokowego jest nastawienie skręconej kostki. Potem kostka musi zostać unieruchomiona, co może trwać nawet kilka tygodni. W tym czasie można aplikować preparaty o działaniu przeciwobrzękowym czy przeciwzapalnym. W przypadku skręcenia kostki I stopnia wystarczy usztywnienie kostki bandażem elastycznym oraz zimne okłady. W uszkodzeniu II stopnia zalecane jest noszenie stabilizatora, a w przypadku skręcenia kostki III stopnia konieczny może być gips. Bardzo rzadko zachodzi konieczność operacyjnej rekonstrukcji więzadeł. Po zdjęciu unieruchomienia konieczna jest rehabilitacja kostki.
Gdy nie zostanie wdrożone odpowiednie leczenie, może dojść do rozwoju takich powikłań jak niestabilność stawu skokowego, a także postępujące zmiany zwyrodnieniowe.
Bibliografia:
Anderson B., Choroby układu ruchu w praktyce lekarza rodzinnego; Urban&Partner, 2016
