Odpowiednie żywienie dziecka w pierwszym roku życia to warunek prawidłowego rozwoju malucha. To, w jaki sposób dziecko jest żywione w pierwszych latach życia, rzutuje bezpośrednio na jego rozwój i zdrowie w przyszłości. Żywienie w pierwszym roku życia dziecka jest o tyle wyjątkowe, że dochodzi wówczas do rozszerzania diety malucha i wprowadzania wielu nowych produktów. Istotne znaczenie ma kolejność, w jakich te produkty są wprowadzane – dzięki temu można uniknąć wielu alergii pokarmowych i problemów trawiennych.
Spis treści
Karmienie piersią – do kiedy?
Podstawowym modelem żywienia noworodka oraz niemowlaka do 6 miesiąca życia powinno być karmienie piersią. Mleko mamy zawiera absolutnie wszystko, co jest niezbędne dla rozwoju dziecka w pierwszych miesiącach życia. W pokarmie kobiecym znajdują się optymalne proporcje makro – i mikroskładników, a także immunoglobuliny. Dziecko karmione piersią nie wymaga dopajania i dokarmiania przez pierwszych sześć miesięcy. Gdy brak jest możliwości karmienia piersią, wówczas konieczne jest karmienie maluch odpowiednim mlekiem modyfikowanym.
Karmienie piersią powinno być kontynuowane przez co najmniej 6 miesięcy, nie ustalono natomiast górnej granicy. Faktem jest, że po 6 miesiącu życia zachodzi konieczność rozszerzenia diety, gdyż mleko mamy nie dostarcza optymalnych ilości energii, białka, żelaza, cynku czy niektórych witamin. Wówczas zachodzi konieczność wprowadzania kolejno różnych produktów. Możliwe jest to wcześniej, bo już od 17 tygodnia – o ile nie zakłóci to karmienia piersią i nie zastąpi takiego modelu żywienia. Polskie Towarzystwo Gastrologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci oraz European Society for Paediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition wskazują na możliwość rozszerzania diety dziecka między 17 a 26 tygodniem. Oznacza to, że od czasu do czasu można podać maluchowi „na spróbowanie” odrobinę gotowanego jabłka czy zmiksowanej, ugotowanej marchewki.
Rozszerzanie diety malucha – od czego zacząć?
Pierwszy rok życia dziecka to czas sporych zmian w zakresie żywienia malucha. Podczas pierwszych sześciu miesięcy życia zalecane jest karmienie na żądanie – dziecko powinno być przystawiane do piersi zawsze wtedy, gdy wyrazi taką chęć. U 6 – 8 miesięcznych maluchów, karmionych częściowo piersią, w diecie powinny pojawić się 2 – 3 posiłki uzupełniające. Natomiast dziecko powyżej 9 miesiąca powinno spożywać 3 – 4 posiłki uzupełniające oraz 1 – 2 przekąski. W roli przekąski mogą wystąpić cząstki owoców i warzyw.
Rozmaite poradniki i kalendarze rozszerzania diety dziecka szczegółowo określają, jakie pokarmy warto wprowadzić na określonych etapach rozwoju. Pierwszymi pokarmami rozszerzającymi dietę malucha powinny być zblenderowane gotowane warzywa i owoce. Mowa o okresie 4 – 5 miesiąca życia, gdy szczególnie zadbać należy o konsystencję posiłku – nie może ona grozić zadławieniem. Wówczas dziecku należy podawać papki. Dopiero u dziecka, które skończyło 6 – 7 miesięcy można próbować podawać małe kawałeczki miękkich, ugotowanych warzyw czy owoców. Na surowe warzywa i owoce, a także rozdrobnione posiłki mięsne wymagające gryzienia przyjdzie czas po 7 miesiącu.
Wprowadzając jakikolwiek nowy produkt, należy podać dziecku niewielką jego ilość i obserwować, czy nie pojawi się alergia. Zaleca się wprowadzać nie więcej niż jeden nowy produkt dziennie. Jeżeli dziecko odmawia spróbowania jakiegoś produktu, warto kilkukrotnie ponowić próby w następnych dniach – maluch potrzebuje czasu, aby przyzwyczaić się do nowego smaku i konsystencji dania.
Rozszerzanie diety krok po kroku
Około 4 miesiąca życia można zacząć podawać dziecku gotowane i miksowane warzywa, takie jak marchew, banan czy jabłko. Można wzbogacić dietę malucha o jajko, puree ziemniaczane czy zmiksowane ugotowane mięso. Można podawać kaszki i kleiki ryżowe, a w piątym miesiącu – kaszki zbożowe. Ponadto można podawać wodę do picia oraz do 150 ml soku owocowego bez cukru.
Od 5 – 6 miesiąca życia można podawać dziecku miksowane mięso i ryby, rozgniecione ugotowane warzywa i owoce, posiekane surowe jabłko czy pomidor, a także miękkie cząstki warzyw, owoców czy mięsa. W diecie mogą znaleźć się pieczywo, kasze, jogurty naturalne, sery, a po 12 miesiącu życia – pełne mleko krowie.
Bibliografia:
Murkoff H., Pierwszy rok życia dziecka; Rebis, 2020
