Podwyższona temperatura ciała u noworodka czy niemowlaka to powód do niepokoju dla wielu rodziców. Nie należy jednak wpadać w panikę – nie zawsze podwyższona temperatura ciała oznacza gorączkę. Ponadto umiarkowana gorączka jest potrzebna organizmowi w walce z drobnoustrojami, zatem nie zawsze konieczne jest zbijanie temperatury. Od jakiej temperatury można mówić o gorączce u dziecka? Jak prawidłowo mierzyć temperaturę ciała niemowlaka i jak obniżać gorączkę?
Spis treści
Czym jest gorączka u niemowlaka?
Gorączka to podwyższenie ciepłoty ciała, pojawiające się w efekcie rozwoju stanu zapalnego czy infekcji. Pod wpływem działania pirogenów wydzielanych przez czynniki chorobotwórcze dochodzi do zaburzenia funkcjonowania ośrodka termoregulacji i wzrostu temperatury ciała.
W przypadku niemowląt o gorączce mówimy wówczas, gdy temperatura ciała przekracza 38 stopni Celsjusza, natomiast temperatura w przedziale 37 – 37,9 stopnia określana jest jako stan podgorączkowy.
Przyczyny gorączki u niemowlaka
Małe dzieci – z racji niedojrzałości układu immunologicznego – są narażone na rozwój infekcji. I to właśnie infekcjom najczęściej towarzyszy gorączka u małych dzieci. Najczęściej spotykane są infekcje górnych i dolnych dróg oddechowych. Za rozwój infekcji odpowiadają przede wszystkim wirusy. Przeziębienie jest efektem zakażenia wirusami: rhinowirusami, adenowirusami, wirusami paragrypy czy RS. Inne infekcje wirusowe dróg oddechowych to grypa, a także angina, czyli stan zapalny migdałków. Infekcje wirusowe zazwyczaj przebiegają z umiarkowanym podwyższeniem temperatury ciała, nie przekraczającym 38 stopni. Dodatkowo mogą pojawić się takie objawy jak katar, kaszel, osłabienie. Drogi oddechowe mogą być także zaatakowane przez bakterie, takie jak Staphylococcus aureus, Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae czy Moraxella catarrhalis. Zakażeniom bakteryjnym towarzyszy wysoka gorączka. Rzadziej spotykane są infekcje dróg moczowych, występujące przede wszystkim u dziewczynek.
Gorączka u niemowląt może pojawić się po szczepieniach, których w pierwszym roku życia dziecka wykonuje się wiele. Zazwyczaj taki odczyn poszczepienny występuje do 24 godzin od szczepienia i zazwyczaj utrzymuje się do dwóch dni. Inne przyczyny gorączki to ząbkowanie czy intensywny płacz.
Jak mierzyć temperaturę u niemowlaka?
Pomiary ciepłoty ciała u małego dziecka mogą być wykonywane na kilka sposobów. Nie poleca się pomiaru temperatury pod pachą, gdyż trudno jest wykonać taki pomiar u małego, ruchliwego dziecka. Polecane metody pomiaru temperatury ciała u niemowlaka to:
- pomiar temperatury na czole przy pomocy bezprzewodowego termometru
- pomiar temperatury w uchu, wykonywany przy pomocy termometru na podczerwień, wyposażonego w specjalną końcówkę
- pomiar temperatury w jamie ustnej
- pomiar temperatury w odbycie, wykonywany termometrem z elastyczną końcówką; końcówkę termometru należy posmarować wazeliną i wsunąć na około 1,5 cm
Należy pamiętać, że pomiary dokonywane w jamie ustnej czy odbycie zawsze wskażą o 5 kresek więcej niż w przypadku pomiaru czoła czy pod pachą. A zatem – w takim przypadku gorączkę stwierdzamy przy temperaturze powyżej 38,5 stopnia Celsjusza.
Sposoby na gorączkę u niemowlaka
Jeżeli u niemowlaka występuje stan podgorączkowy – nie ma sensu od razu obniżać temperatury ciała, gdyż wzrost ciepłoty ciała ma pomóc w walce z drobnoustrojami. Jeśli u dziecka pojawia się gorączka w przedziale 38 – 38,5 stopnia i maluch dobrze ją znosi – także można poczekać z obniżaniem gorączki. A kiedy walczyć ze zbyt wysoką temperaturą? Gdy gorączka przekracza 38,5 stopnia lub jest większa niż 37,5 stopnia, ale maluch jest apatyczny i osłabiony. Ponadto w przypadku dzieci, u których w przeszłości wystąpiły drgawki gorączkowe, nie należy dopuszczać do tego, aby temperatura ciała przekroczyła 38 stopni.
W celu obniżenia temperatury można dzieciom podawać ibuprofen czy paracetamol, których dawka zależy od masy ciała dziecka. Ponadto można wykonywać zimne okłady – szmatkę zmoczoną w chłodnej wodzie kładzie się na czoło, kark czy łydki malucha.
Bibliografia:
Murkoff H., Pierwszy rok życia dziecka; Rebis, 2020
