Większości z nas nietrzymanie moczu kojarzy się głównie z wiekiem podeszłym; drugim skojarzeniem jest nietrzymanie moczu generowane ciążą i porodem. Rzeczywiście – są to częste przyczyny nietrzymania moczu, ale nie jedyne. Trudno oszacować, jak dużego odsetka osób dotyczy problem nietrzymania moczu, gdyż nawet ponad połowa osób borykających się z tym problemem unika konsultacji lekarskiej. Wedle ostrożnych szacunków problem nietrzymania moczu dotyczy co najmniej 10% populacji. Wiadomo natomiast, że częstotliwość tego zaburzenia zwiększa się wraz z wiekiem i znacznie częściej dotyczy kobiet.
Spis treści
Czym jest nietrzymanie moczu?
Zgodnie z definicją – nietrzymanie moczu to niezależny od woli wyciek moczu. Nietrzymanie moczu może mieć charakter:
- wysiłkowy, gdy mimowolny wyciek moczu generowany jest wysiłkiem fizycznym, np. dźwiganie ciężkich przedmiotów, ale także kaszel, a w cięższych przypadkach nawet chodzenie; takiej postaci nietrzymania moczu nigdy nie towarzyszy uczucie parcia na mocz
- naglący, gdy nawet przy niecałkowicie wypełnionym pęcherzu dochodzi do nasilonego parcia na mocz
- mieszany, gdy nietrzymanie moczu posiada cechy obu uprzednio wymienionych.
Biorąc pod uwagę nasilenie problemu, można wyróżnić nietrzymanie moczu I stopnia, gdy problemy z mimowolnym oddawaniem moczu pojawiają się podczas kichania, śmiechu czy wysiłku fizycznego. Stopień II nietrzymania moczu dotyczy wypływania moczu podczas biegania czy pracy fizyczna, a stopień III charakteryzuje się nietrzymaniem moczu w każdej sytuacji.
Przyczyny nietrzymania moczu
Nietrzymanie moczu to przypadłość, która bardzo utrudnia codzienne funkcjonowanie, a jednocześnie może stanowić objaw poważnych schorzeń. U podstaw zjawiska nietrzymania moczu leży oddziaływanie licznych czynników ryzyka. Najważniejsze z nich to:
- ciąża i poród
- nadmierna masa ciała
- zaparcia
- nawracające stany zapalne dróg moczowych
- palenie tytoniu
- stosowanie leków przeciwzapalnych
- zabiegi urologiczne i ginekologiczne
- przerost prostaty
- spadek napięcia mięśni dna macicy, np. w przebiegu menopauzy i towarzyszącemu jej spadkowi stężenia estrogenów
Przypadkiem, gdy nietrzymanie moczu stanowi objaw choroby jest rwa kulszowa. W efekcie ucisku na nerw kulszowy może dojść do zaburzeń czucia, nietrzymania moczu i bólu kręgosłupa. Czy można zatem zapobiec rozwojowi nietrzymania moczu? Jeśli przyczyną nietrzymania moczu są zmiany anatomiczne bądź rozwój niektórych schorzeń – trudno im zapobiec. Jednak wiele zależy od naszego trybu życia. Przede wszystkim – powinniśmy dbać o dietę i unikać nadmiernego przyrostu masy ciała. Ponadto warto dbać o zdrowie dróg moczowych – dbać o nawodnienie organizmu, przyjmować minimum dwa litry płynów dziennie, spożywać sok z żurawiny. Konieczne jest ponadto regularne oddawanie moczu i niepowstrzymywanie mikcji. Równie ważne jest regularne ćwiczenie mięśni dna macicy, które rozpocząć można na długo zanim pojawią się problemy z nietrzymaniem moczu. Co najmniej 3 – 4 razy w tygodniu warto wykonywać takie ćwiczenia, które polegają na napinaniu mięśni, które odpowiedzialne są za powstrzymanie strumienia moczu. Ćwiczenia takie można wykonywać w dowolnym miejscu i czasie.
Leczenie nietrzymania moczu
Co zrobić, gdy nietrzymanie moczu stanie się faktem? Metod leczenia jest kilka, a wyboru najwłaściwszej dokonuje indywidualnie specjalista. Farmakoterapia obejmuje miejscowe stosowanie u kobiet estrogenów, zaś doustnie stosowane są głównie leki antycholinergiczne. Bardziej zaawansowane przypadki wymagają leczenia operacyjnego. Ponadto stosowana jest elektrostymulacja zwieracza zewnętrznego cewki moczowej oraz magnetostymulacja. Metody te zwiększają napięcie mięśni dna macicy, mogą dodatkowo działać przeciwbólowo i przeciwzapalnie. Jedną z nowszych metod leczenia nietrzymania moczu jest toksyna botulinowa. Botoks blokuje nerwy odpowiedzialne za skurcz pęcherza. Osobom dotkniętym problemem nietrzymaniu moczu zalecana jest ponadto terapia behawioralna, obejmująca specyficzny trening pęcherza moczowego. Terapia ta polega na oddawaniu moczu w określonych godzinach i stopniowym wydłużaniu czasu, po którym należy udać się do toalety. Oczekując na efekty terapii warto natomiast sięgnąć po dyskretne rozwiązanie, które pozwoli zamaskować problem nietrzymania moczu. Mowa o wkładkach i pieluchomajtkach dla dorosłych.
Bibliografia:
Dębiński P., Niezgoda T., Klasyfikacja nietrzymania moczu i sposoby leczenia; Przegląd Urologiczny 2014
