Mięśniaki macicy to niezłośliwe nowotwory rozwijające się z tkanki mięśniowej macicy. Mięśniaki mogą występować pojedynczo, choć najczęściej występują licznie. Mogą rozwijać się u sporego odsetka kobiet w wieku rozrodczym i objawiają się przede wszystkim bólami podbrzusza oraz przedłużonymi, obfitymi krwawieniami miesięcznymi. Leczenie mięśniaków obejmuje doustne leczenie farmakologiczne, a także leczenie zabiegowe.
Spis treści
Czym są mięśniaki macicy?
Mięśniaki macicy to łagodne zmiany rozwijające się w obrębie mięśniówki macicy. Mięśniaki mogą rozwijać się jako mięśniaki:
- śródścienne, które rozwijają się w obrębie ściany macicy, powiększając się we wszystkich kierunkach – wzdłuż, wszerz i w poprzek
- podśluzówkowe, rosnące do środka macicy, w kierunku błony śluzowej wyścielającej macicę
- podsurowicówkowe, które rozwijają się na zewnątrz macicy, w kierunku błony surowiczej
Mięśniaki mogą rozwijać się u 25 – 40% kobiet i zazwyczaj nie występują pojedynczo, a jako liczne zmiany. Zazwyczaj rozwijają się w obrębie trzonu macicy. Są to guzy estrogenozależne, które mogą przyjmować rozmiary od kilku milimetrów do nawet 30 cm.
Jakie są przyczyny mięśniaków macicy?
Przyczyny powstawania mięśniaków macicy nie są do końca poznane. W związku z tym, że są to guzy estrogenozależne, w ich rozwoju pewną rolę odgrywać może wysoki poziom estrogenów, a także progesteronu. Mięśniaki macicy mogą rozwinąć się także w efekcie urazu mięśniówki macicy, np. po wykonaniu zabiegu łyżeczkowania macicy. W związku z tym, że mięśniaki występują rodzinnie, możliwe jest podłoże genetyczne mięśniaków macicy.
Ryzyko rozwoju mięśniaków macicy wzrasta u kobiet z nadwagą. Tkanka tłuszczowa sprzyja nasilonej syntezie estrogenów. Każde nadmiarowe 10 kg tkanki tłuszczowej to o 20% większy wzrost ryzyka rozwoju mięśniaków macicy. Kolejnym czynnikiem ryzyka jest bardzo wczesne pojawienie się miesiączki – około 10 roku życia. Kobiety, które dłużej miesiączkują, są bardziej narażone na rozwój mięśniaków.
Objawy mięśniaków macicy
Mięśniaki macicy mogą rozwijać się powoli i mieć niewielkie rozmiary. Wówczas mięśniaki nie dają żadnych objawów. Gdy mięśniaki osiągają większe rozmiary, wówczas mogą pojawić się dolegliwości bólowe – bóle podbrzusza lub bóle promieniujące do odcinka lędźwiowego pleców. Ucisk mięśniaków na okoliczne narządy skutkuje uczuciem parcia na pęcherz i nietrzymaniem moczu, mogą pojawić się chroniczne zaparcia, a nawet niedrożność jelit. Charakterystycznym objawem związanym z obecnością mięśniaków macicy jest obfite i bolesne krwawienie miesięczne, a także krwawienia pomiędzy miesiączkami. Takim przedłużającym się krwawieniom może towarzyszyć rozwój anemii z bólami i zawrotami głowy oraz osłabieniem. Mięśniaki mogą prowadzić do niepłodności, poronień i przedwczesnych porodów.
Diagnostyka mięśniaków macicy
Rozpoznanie mięśniaków macicy opiera się na wykonaniu przezpochwowego USG. W tym badaniu obrazowym można określić ilość, wielkość i lokalizację mięśniaków. Bardziej zaawansowanym badaniem obrazowym jest tomografia komputerowa.
Metody leczenia mięśniaków macicy
Niewielkie mięśniaki, które nie powodują wystąpienia objawów nie wymagają leczenia, a jedynie obserwacji. Większe mięśniaki macicy leczone są zabiegowo lub farmakologicznie. Zabiegi wykonywane są zazwyczaj laparoskopowo lub wykonywany jest zabieg embolizacji, czyli zamknięcia światła tętnic macicznych. Usuwanie mięśniaków wskazane jest wtedy, gdy osiągają one znaczne rozmiary, sa przyczyną obfitych krwawień lub uniemożliwiają zajście w ciążę. Niekiedy konieczna jest histerektomia, czyli usunięcie macicy – dotyczy to licznych i dużych mięśniaków. Farmakologiczne leczenie mięśniaków macicy polega na stosowaniu leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych, a także hormonalnych. W przypadku silnych krwawień można zastosować wkładkę domaciczną z gestagenami.
Bibliografia:
Woźniak S. i in., Farmakoterapia mięśniaków macicy; Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2017, tom 2, nr 2
