Jednym z najważniejszych dylematów dotyczących pielęgnacji skóry jest to, czy nasza skóra potrzebuje nawilżenia czy natłuszczenia. Te dwa zabiegi pielęgnacyjne bardzo często są mylone, a niekiedy terminu „nawilżanie” i „natłuszczanie” stosujemy zamiennie. Okazuje się jednak, że zabiegi te w bardzo różny sposób wpływają na stan skóry. A potrzeby naszej skóry mogą się dynamicznie zmieniać, nie wystarczy zatem raz określić rodzaju skóry i pozostać przy jednym sposobie pielęgnacji. Skóra, która dotąd doskonale reagowała na nawilżanie, może potrzebować także natłuszczania. Czym zatem różni się nawilżanie skóry od natłuszczania? I jakie maseczki nawilżające można przygotować w domu?
Spis treści
Czym jest nawilżanie skóry?

Nawilżanie skóry to zjawisko przebiegające równolegle w wielu warstwach skóry – od naskórka po skórę właściwą. U dorosłego człowieka zawartość wody w skórze to około 60%, nie dziwi zatem ogromna rola nawilżenia w utrzymaniu doskonałej kondycji skóry. Woda skumulowana w skórze może być trwale związana z tkankami i wtedy określana jest mianem wody niemigrującej. Z kolei woda skumulowana w warstwie rogowej skóry ora warstw głębszych, która związana jest ze związkami koloidowymi. Nietrudno o utratę wody ze skóry. Woda migruje w sposób ciągły przez poszczególne warstwy skóry – średni jej przepływ to około 5g wody/m2/na godzinę, a dobowa utrata to 300 – 400 ml. Poziom wody w skórze uzupełniany jest na drodze jej dyfuzji z głębszych warstw skóry – zjawisko to określane jest jako transepidermal water loss TEWL. Gdy skóra nie jest odpowiednio nawilżona, zjawisko to przybiera na sile – a to może prowadzić do przesuszenia nie tylko naskórka, ale także głębszych warstw skóry. I właśnie temu zapobiec ma stosowanie kosmetyków nawilżających.
Nawilżenie skóry polega na odbudowaniu ochronnej warstwy naskórkowej, która ogranicza odparowywanie wody ze skóry, a zatem sprzyja utrzymaniu jej optymalnej zawartości. Taka bariera osłabiona może zostać pod wpływem działania promieniowania UV, suchego i ciepłego powietrza, mrozu. A kluczową rolę w jej utrzymaniu odgrywa tzw. NMF, czyli naturalny czynnik nawilżający. W jego skład wchodzą m. in.:
- aminokwasy
- kwas moczowy
- glukozamina
- jony nieorganiczne i organiczne
- mocznik
Jak skutecznie nawilżyć skórę?
W celu odbudowania fizjologicznego filmu zatrzymującego wodę w skórze, można sięgać po substancje wiążące wodę, które działają na powierzchni, a także składniki penetrujące w głąb skóry, które nawilżają skórę właściwą. Najczęściej za nawilżanie skóry kosmetykami odpowiadają następujące substancje:
- kwas hialuronowy, który działa na powierzchni skóry, a także – jako kwas hialuronowy niskocząsteczkowy – może penetrować w głąb skóry
- kwas mlekowy wchodzący w skład fizjologicznego NMF
- mocznik przenikający do warstwy rogowej naskórka
- hydrolizowane proteiny pszenicy
- gliceryna
- sorbitol.
Brak nawilżenia skóry skutkuje przesuszeniem naskórka, co prowadzić może do uczucia ściągnięcia skóry, jej zaczerwienienia i uczucia swędzenia. Kolejną konsekwencją jest niewystarczające nawodnienie głębszych warstw skóry, co prowadzi do przyspieszonego pojawiania się zmarszczek i spadku elastyczności skóry. Dlatego warto regularnie przygotowywać maseczki nawilżające z miodu, żółtka jaja, startej marchwi, jogurtu czy moreli.
Kiedy powinniśmy natłuszczać skórę?

Niekiedy stosujemy kremy nawilżające, a skóra wciąż pozostaje sucha. Wtedy warto zadbać o jej natłuszczenie. Natłuszczenie skóry to odbudowa lipidowej warstwy ochronnej na powierzchni skóry. Taka lipidowa bariera ochronna także uniemożliwia odparowywanie wody z głębszych warstw skóry, ale także uelastycznia skórę, zmiękcza ją oraz chroni przed szkodliwym wpływem czynników zewnętrznych. Kosmetyki natłuszczające działają zatem powierzchniowo, a najczęściej stosowane związki czynne to:
- cholesterol
- ceramidy
- nienasycone kwasy tłuszczowe
- olejki roślinne
- trójglicerydy
Krem nawilżający warto stosować stale, zaś w razie konieczności – sięgać po krem o działaniu natłuszczającym. Szczególnie wskazane jest to zimą, a niekiedy także latem, podczas stałej ekspozycji na słońce. Zaprzestać stosowania takiego kremu należy wtedy, gdy skóra staje się przeciążona, stale się świeci, a na jej powierzchni pojawiają się zaskórniki oraz zmiany o charakterze zapalnym.
Bibliografia:
Szmigiel – Pieczewska M., Momot A., Czynniki zapobiegające utracie wody w pielęgnacji skóry odwodnionej; Kosmetologia Estetyczna, 2/ 2016