Rak prostaty to jeden z najczęstszych nowotworów diagnozowanych u mężczyzn. W celu jak najwcześniejszego wykrycia raka prostaty wykonywane są badania przesiewowe. Mowa o badaniu palpacyjnym prostaty per rectum, a także USG prostaty. Badania te powinny być regularnie przez każdego mężczyznę powyżej 50 roku życia. Badanie powinno być wykonywane raz do roku.
Spis treści
Czym jest badanie prostaty?
Prostata, czyli gruczoł krokowy to niewielki narząd zlokalizowany wokół cewki moczowej, pod pęcherzem moczowym, przywierając do przedniej ściany odbytnicy. Gruczoł ten odpowiada za produkcję płynu, w którym znajdują się plemniki. Wraz z wiekiem dochodzi do stopniowego powiększania się gruczołu krokowego, co prowadzi do ucisku cewki moczowej i zaburzeń w odpływie moczu. Podobne symptomy zaobserwować można w przebiegu raka prostaty.
Najważniejsze czynniki ryzyka rozwoju raka prostaty to podeszły wiek, rodzinne występowanie raka prostaty, otyłość oraz stosowanie diety wysokotłuszczowej. Największe szanse na wyleczenie maja nowotwory prostaty wykryte w stadium bezobjawowym, dlatego tak duże znaczenie ma regularne wykonywanie badań profilaktycznych.
W celu wykrycia zarówno łagodnego przerostu prostaty, jak i zmian o charakterze nowotworowym, konieczne jest wykonywanie badań profilaktycznych. Jednym z takich badań jest badanie palpacyjne wykonywane przez odbyt, które pozwala wyczuć zmiany w wielkości i strukturze prostaty. Jeszcze dokładniejszym badaniem jest USG prostaty, które może być wykonane przez odbyt lub przez powłoki brzuszne.
Wskazanie do wykonania badania prostaty
Badanie prostaty powinno być wykonywane profilaktycznie u każdego mężczyzny po 50 roku życia. Wskazaniem do wykonania badania prostaty może być podwyższony poziom PSA, czyli swoistego antygenu sterczowego. Wielu mężczyzn wybiera właśnie taką formę przesiewowych badań prostaty. PSA to marker swoisty dla prostaty, wydzielany w nadmiarze wówczas, gdy dochodzi do powiększenia gruczołu krokowego. Należy oczywiście pamiętać, że zwiększenie poziomu PSA nie jest charakterystyczne dla raka prostaty, gdyż może towarzyszyć także stanom zapalnym gruczołu oraz łagodnemu przerostowi prostaty. Ponadto wskazaniem do wykonania badania prostaty jest występowanie następujących objawów:
- ból podbrzusza
- problemy z oddawaniem moczu: przerywany strumień moczu, częste oddawanie niewielkich ilości moczu
- pieczenie i ból podczas oddawania moczu
- krwiomocz.
Na czym polega badanie prostaty per rectum?
Badanie prostaty per rectum to badanie palpacyjne prostaty. Wielu panów obawia się tego badania, gdyż procedurze może towarzyszyć uczucie skrępowania. Jednak warto pamiętać, że to badanie przesiewowe pozwala na wstępną diagnostykę raka prostaty, a także raka jelita grubego. Podczas badania pacjent powinien przyjąć pozycję leżącą ze zgiętymi stawami biodrowymi i kolanowymi lub przyjąć pozycję kolankowo – łokciową. Lekarz używając jednorazowych rękawiczek oraz maści wprowadza palec przez odbyt pacjenta. Badana jest wielkość prostaty i jej powierzchnia. Badanie trwa chwilę i nie powinno być bolesne.
Jak wygląda badanie USG prostaty?
Badanie USG prostaty może być wykonane przez powłoki brzuszne. Inną formą badania jest USG transrektalne TRUS, wykonywane przez odbyt. Badanie USG prostaty nie wymaga specjalnego przygotowania, należy pamiętać jedynie, aby przed badaniem USG przez powłoki brzuszne zadbać o to, by pęcherz moczowy był wypełniony. Badanie USG wykonywane przez powłoki brzuszne polega na zaaplikowaniu żelu na okolicę brzucha i przesuwania głowicy aparatu po skórze. Z kolei w przebiegu badania TRUS specjalna głowica aparatu USG wsuwana jest do odbytu. Pacjent przyjmuje pozycję kolankowo – łokciową lub leżącą na boku, tyłem do lekarza. Niekiedy badanie USG prostaty przebiega z jednoczesnym pobraniem materiału do badań. Biopsja wykonywana jest przy pomocy specjalnej igły i pozwala na ocenę komórek prostaty pod mikroskopem.
Przeciwwskazania do badania prostaty
Brak jest przeciwwskazań do USG prostaty wykonywanego przez powłoki brzuszne. Z kolei w przypadku USG transrektalnego lub badania per rectum przeciwwskazaniem do badania jest niedawno wykonany zabieg operacyjny w obrębie odbytnicy lub odbytu, a także zaawansowana choroba hemoroidalna.
Bibliografia:
Rifkin M., Ultrasound of the prostate – applications and indications; Schweiz Med Wochenschr 1991
