Zielona herbata jest jedną z najzdrowszych herbat świata. A miano najzdrowszej przysługuje specjalnemu rodzajowi zielonej herbaty – sproszkowanej matcha. Tym, co wyróżnia zieloną herbatę na tle innych naparów herbacianych jest sposób jej pozyskiwania, a co za tym idzie – bogactwo naturalnych substancji odżywczych.
Spis treści
Zielona herbata – z czego wynika jej wyjątkowość?
Tradycyjne zbiory herbaciane polegają na poddaniu pozyskanych liści herbaty suszeniu do momentu uzyskania ok. 55% masy wyjściowej. Następnie liście herbaty są rozdrabniane i poddawane fermentacji – i ten proces zuboża susz herbaciany w cenne polifenole. W przypadku zielonej herbaty świeżo zerwane liście są poddawane działaniu gorącej pary wodnej, co ma na celu zapobiegnięcie fermentacji, a proces suszenia następuje na końcu. Pozwala to na zachowanie dużych ilości cennych antyutleniaczy, z których najważniejszy to EGCG – galusan epigalokatechiny o działaniu 100 razy silniejszym niż witamina C oraz 25 razy silniejszym niż witamina E.
Zachowanie niemal identycznego jak w świeżych liściach herbaty składu odżywczego czyni z zielonej herbaty bardzo zdrowy napar o specyficznym smaku. Jeszcze cenniejsza w składniki odżywcze okazuje się być sproszkowana matcha, stanowiąca sekret długowieczności i nienagannego zdrowia Japończyków, którzy piją ją namiętnie. Pozyskiwana wyłącznie z certyfikowanych upraw, powstaje na drodze poddania zebranych liści delikatnemu pieczeniu w specjalnych piecach i mielenia w młynach.
Co kryje w sobie zielony napar?
Zielona herbata wyróżnia się wysoką zawartością silnych antyutleniaczy – katechin i polifenoli. Najaktywniejszym z nich jest wspomniany galusan epigalokatechiny EGCG. Lista pozostałych antyutleniaczy jest całkiem spora: flawonoidy, kwasy fenolowe, witamina C i E. Dzięki temu zielona herbata, a zwłaszcza matcha, cechują się wysokim wskaźnikiem ORAC, czyli zdolnością do absorpcji szkodliwych rodników tlenu. Dla matcha wskaźnik ORAC przyjmuje wartości 1573; dla porównania – jagody goji to ORAC równy 253, a jagody acai – 60.
Inne cenne składniki to witamina K, potas, fosfor, glin, żelazo, magnez, mangan, jod czy krzem. Napar z zielonej herbaty obfituje ponadto w kofeinę, olejki lotne, witaminy z grupy B, alkaloidy purynowe, lecytynę oraz kumarynę.
Właściwości zielonej herbaty
Zielona herbata to napar, który powinien być pity codziennie – na pewno nie zaszkodzi, a może przyczynić się do zauważalnej poprawy stanu zdrowia. Wpływ ekstraktu z zielonej herbaty na funkcjonowanie organizmu został przebadany pod wieloma kątami. Udowodniono m. in. następujące działanie zielonej herbaty na zdrowie:
- działanie neutralizujące szkodliwy wpływ wolnych rodników, co w praktyce oznacza działanie przeciwzapalne, spowalniające starzenie oraz profilaktykę wielu schorzeń cywilizacyjnych
- ograniczenie procesów nowotworzenia
- zahamowanie procesów neurodegeneracyjnych oraz wspomaganie pracy układu nerwowego
- normalizacja poziomu lipidów we krwi, co stanowi istotny element profilaktyki miażdżycy, zawału serca, nadciśnienia oraz udaru
- zapobieganie otyłości na drodze wielu mechanizmów
Zatrzymajmy się na chwilę przy tej ostatniej właściwości, którą cechuje się zielona herbata. Odchudzanie wspomagane spożywaniem naparu bądź suplementów zawierających ekstrakt z zielonej herbaty, może być efektywniejsze. Zielona herbata pobudza metabolizm węglowodanów i tłuszczów, aktywuje procesy termogenezy, czyli pozyskiwania energii cieplnej z depozytów tkanki tłuszczowej oraz pobudzenia lipolizy. Podawanie ekstraktu z zielonej herbaty osobom z nadwagą lub otyłością w badaniach klinicznych wykazało ubytek masy ciała na drodze utraty tkanki tłuszczowej.
Inne godne odnotowania właściwości zdrowotne zielonej herbaty to wspomaganie odporności, oczyszczanie organizmu, wzmocnienie zębów i dziąseł oraz pobudzenie trawienia. A herbata matcha o wyjątkowych proporcjach kofeiny i L – teaniny zapewnia jednoczesny efekt delikatnego pobudzenia oraz relaksu zarazem. Stan taki określany jest mianem stanu alfa i pozwala zredukować stres i uspokoić się przy jednoczesnym zachowaniu koncentracji.
Zielona herbata – jaka najlepsza?
Aby móc w pełni cieszyć się dobrodziejstwem wynikającym ze spożywania zielonej herbaty, warto sięgnąć po gatunkowe mieszanki liściaste. Herbata zielona w torebkach to często mało wartościowa mieszanka suszu z liści i gałązek herbaty. A najlepszym wyborem będzie sproszkowana matcha – to najwartościowsza zielona herbata. Jak parzyć zieloną herbatę? Nigdy nie należy zalewać jej wrzątkiem – optymalna temperatura wody to 60 – 80 stopni. Czas parzenia determinowany jest efektem, jaki chcemy osiągnąć pijąc napar. Herbata zielona parzona przez 3 minuty daje delikatny efekt pobudzający, zaś parzona do 5 minut – działanie relaksujące zielonej herbaty. Zatem zielona herbata na noc może okazać się świetnym rozwiązaniem. Liście zaparzać można 2- lub 3- krotnie. A parzenie herbaty matcha to prawdziwy rytuał z udziałem bambusowej miotełki i specjalnej czarki.
Zielona herbata – ile pić?
Aby odczuć korzystny wpływ zielonej herbaty na zdrowie, warto wypijać około 3 filiżanek naparu dziennie. Lepiej nie przekraczać ilości 5 filiżanek, gdyż pojawić się mogą negatywne skutki działania kofeiny pod postacią bólów głowy i brzucha czy biegunek.
Ograniczyć picie zielonej herbaty powinny osoby z nieunormowanym nadciśnieniem, nadwrażliwością na kofeinę oraz cierpiące na jaskrę – jednak wtedy ograniczyć należy picie każdego mocnego naparu herbacianego. Brak jest natomiast typowych przeciwwskazań dotyczących spożywania typowo zielonej herbaty.
Bibliografia:
Kania M., Baraniak J., Wybrane właściwości biologiczne i farmakologiczne zielonej herbaty; Postępy Fitoterapii, 2011
