Zespół nerczycowy jest stanem, który powoduje, że nerki przepuszczają duże ilości białka do moczu. Może to prowadzić do szeregu problemów, w tym obrzęku tkanek ciała i większego ryzyka zakażeń. Chociaż zespół nerczycowy może występować u ludzi w każdym wieku, to zwykle po raz pierwszy diagnozowany jest u dzieci w wieku od 2 do 5 lat. Dotyka więcej chłopców niż dziewcząt.
Spis treści
Czym jest zespół nerczycowy?
Zespół nerczycowy jest zwykle spowodowany uszkodzeniem małych naczyń krwionośnych (kłębuszków) nerek. Rolą kłębuszków nerkowych jest filtrowanie krwi przepływającej przez nerki, co ma na celu oddzielenie związków, które organizm potrzebuje od tych, które mają być wydalone wraz z z moczem. Zdrowe kłębuszki nerkowe zachowują białka krwi (głównie albuminy), gdyż są one potrzebne do utrzymania odpowiedniej ilości płynu w organizmie. Po uszkodzeniu kłębuszków dochodzi jednak do wydalania zbyt dużej ilości białek krwi, co prowadzi do zespołu nerczycowego. Nadmiernej utracie białka wraz z moczem towarzyszą często zaburzenia lipidowe krwi.
Skąd się bierze zespół nerczycowy?
Wiele chorób i stanów może powodować uszkodzenie kłębuszkowe nerek i prowadzić do zespołu nerczycowego, w tym:
- cukrzycowa choroba nerek – cukrzyca może prowadzić do uszkodzenia nerek (nefropatia cukrzycowa), które wpływa na zwiększenie przepuszczalności kłębuszków nerkowych
- zmiana minimalna MCD, która jest najczęstszą przyczyną zespołu nerczycowego u dzieci; minimalna zmiana to choroba, która powoduje nieprawidłową czynność nerek, ale gdy tkanka nerek jest badana pod mikroskopem, wydaje się normalna lub prawie normalna; przyczyny nieprawidłowej funkcji nerek zazwyczaj nie można określić
- stwardnienie kłębuszków nerkowych, które charakteryzuje się bliznami w obrębie niektórych kłębuszków; zaburzenie to może wynikać z innej choroby, wady genetycznej lub stosowania niektórych leków
- błoniaste kłębuszkowe zapalenie nerek; to zaburzenie funkcji nerek jest wynikiem zagęszczania błon w kłębuszkach; pogrubienie jest spowodowane kompleksami wytwarzanymi przez układ odpornościowy; może to być związane z innymi schorzeniami, takich jak toczeń, zapalenie wątroby typu B, malaria czy nowotwór lub może wystąpić bez znanego powodu
- toczeń rumieniowaty układowy – ta przewlekła choroba autoimmunologiczna może prowadzić do poważnego uszkodzenia nerek
- amyloidoza – zaburzenie to występuje, gdy białka amyloidu gromadzą się w narządach; nagromadzenie amyloidu często uszkadza system filtrowania nerek
Czynniki, które mogą zwiększać ryzyko wystąpienia zespołu nerczycowego obejmują:
- choroby, które mogą uszkodzić nerki- cukrzyca, toczeń, amyloidoza, nefropatia refluksowa i inne choroby nerek
- niektóre leki – niesteroidowe leki przeciwzapalne i leki stosowane w walce z infekcjami
- niektóre infekcje – HIV, zapalenie wątroby typu B, zapalenie wątroby typu C i malaria
Objawy zespołu nerczycowego
Niektóre z głównych objawów związanych z zespołem nerczycowym obejmują:
- obrzęk – niski poziom białka we krwi zmniejsza przepływ wody z tkanek ciała z powrotem do naczyń krwionośnych, co prowadzi do obrzęku; obrzęk jest zwykle najpierw zauważony wokół oczu, a następnie wokół nóg i reszty ciała
- zakażenia – przeciwciała są wyspecjalizowaną grupą białek we krwi, które pomagają zwalczać infekcje; kiedy są one utracone, osoby z zespołem nerczycowym są znacznie bardziej narażone na infekcje
- zmiany w wyglądzie moczu – wysoki poziom białka w moczu może spowodować spienienie moczu
- zakrzepy krwi – ważne białka, które pomagają zapobiec krzepnięciu krwi mogą być wydalane z moczem; może to zwiększyć ryzyko wystąpienia potencjalnie poważnych zakrzepów krwi.
Rozpoznanie zespołu nerczycowego
Diagnostyka zespołu nerczycowego sprowadza się do wykonania badania ogólnego moczu – stwierdzana jest obecność białka powyżej 3,5 g/ dobę. Wysokiej zawartości białka w moczu towarzyszy spadek jego stężenia we krwi (białko całkowite oraz albumina są poniżej normy). We krwi często stwierdza się zaburzenia profilu lipidowego – podwyższony poziom cholesterolu oraz trójglicerydów.
Leczenie zespołu nerczycowego sprowadza się do zdiagnozowania i wyleczenia choroby podstawowej.
Bibliografia:
Sobieszczańska – Droździel A. i in., Zespół nerczycowy – wątpliwości diagnostyczne w praktyce lekarza rodzinnego; FM&PCR 2014
