Jeszcze nie tak dawno zespół chronicznego zmęczenia traktowany był lekceważąco, bagatelizowano to schorzenie i kładziono je na karb hipochondrii. Obecnie wiadomo jednak, że zespół chronicznego zmęczenia to poważne schorzenie mogące prowadzić do utraty sił, problemów z koncentracją, dolegliwości bólowych. Nie ma konkretnego testu pozwalającego na postawienie diagnozy – konieczne jest wykonanie szerokiej diagnostyki w celu wykluczenia innych przyczyn zmęczenia. Leczenie obejmuje zmianę trybu życia, techniki relaksacyjne, łagodzenie bólu.
Spis treści
Czym jest zespół przewlekłego zmęczenia?
Zespół przewlekłego zmęczenia jest skomplikowaną chorobą charakteryzującą się co najmniej sześciomiesięcznym skrajnym zmęczeniem, które nie jest złagodzone przez odpoczynek oraz grupą dodatkowych objawów występujących stale przez co najmniej sześć miesięcy. U wielu osób z zespołem przewlekłego zmęczenia zaburzenie zaczyna się nagle, często po infekcji grypopodobnej lub epizodzie urazu fizycznego lub psychicznego, takiego jak operacja, traumatyczny wypadek lub śmierć bliskiej osoby. W innych przypadkach zespół przewlekłego zmęczenia rozwija się stopniowo. Choroba trwa wiele miesięcy lub lat, a tylko niewielki procent ludzi odzyskuje pełne zdrowie.
Nie zdefiniowano jednoznacznie przyczyn występowania zespołu przewlekłego zmęczenia. Mówi się o powiązaniu z występowaniem infekcji wirusami Epsteinna – Barr, parwowirusem B19 czy wirusem opryszczki. Zespół chronicznego zmęczenia może rozwinąć się także u chorych na alergie, a także ze zbyt niskim poziomem serotoniny.
Jak objawia się zespół przewlekłego zmęczenia?
Aby móc mówić o zespole przewlekłego zmęczenia, należy zaobserwować występowanie przez co najmniej 6 miesięcy następujących objawów:
- zmęczenia nie ustępującego po odpoczynku
- bólów głowy
- bólów mięśni i stawów
- problemów z pamięcią i koncentracją
- problemów z widzeniem
- zaburzeń równowagi
- pogorszenia samopoczucia po wysiłku fizycznym
- problemów ze snem.
Nie ma testu, który umożliwiałby rozpoznanie zespołu przewlekłego zmęczenia – diagnoza stawiana jest na drodze wyeliminowania takich przyczyn utrzymującego się długo zmęczenia jak niedoczynność tarczycy, anemia, przewlekła infekcja, choroby autoimmunizacyjne. W tym celu wykonać można takie badania jak morfologia, krwi, badanie ogólne moczu, oznaczenie poziomu żelaza, hormony tarczycy, markery nowotworowe, EKG serca.
Czy zespół chronicznego zmęczenia można wyleczyć?
W celu poprawy stanu zdrowia osoby cierpiącej na zespół przewlekłego zmęczenia, konieczne jest działanie holistyczne – warto skoncentrować się nie tylko na łagodzeniu objawów, ale także wyeliminowaniu przyczyn. Jeżeli za zespół chronicznego zmęczenia odpowiada infekcja wirusowa, konieczne jest jej wyleczenie przy pomocy odpowiednich leków przeciwwirusowych. W celu ograniczenia dolegliwości bólowych konieczne może być zastosowanie leków przeciwbólowych lub niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Niekiedy wskazane jest zastosowanie leków przeciwdepresyjnych – inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny, zwiększających poziom tego neurotransmittera.
Ponadto wskazana jest zmiana stylu życia na zdrowszy. Zalecana jest umiarkowana aktywność fizyczna, np. spacery. Unikać należy intensywnego wysiłku, gdyż może on nasilać uczucie zmęczenia. Warto zadbać o optymalną ilość snu – 8 godzin na dobę, wskazane jest wprowadzenie wieczornych nawyków ułatwiających zasypianie. Konieczne jest stosowanie zróżnicowanej, jak najmniej przetworzonej diety, a także unikanie używek, cukru, silnej kawy czy napojów energetyzujących. Można wspomagać się takimi suplementami diety jak adaptogeny, zwiększające odporność na stres i dodające energii. Dobrze sprawdzają się także rozmaite techniki relaksacyjne, takie jak joga, masaże, aromaterapia.
Bibliografia:
Newton JL, Okonkwo O, Sutcliffe K, et al. Symptoms of autonomic dysfunction in chronic fatigue syndrome. QJM 2007
