Zatorowość płucna jest zwykle następstwem zakrzepicy żył głębokich i razem te dwa stany są znane jako żylna choroba zakrzepowo-zatorowa. Niezakrzepowo – zatorowe przyczyny zatorowości płuc są bardzo rzadkie. Choroba zakrzepowo-zatorowa płuc jest chorobą potencjalnie zagrażającą życiu, jeśli nie jest leczona. Wynika to z możliwości rozwoju niewydolności prawokomorowej. U większości pacjentów z prawidłowym ciśnieniem wystarczy leczenie przeciwzakrzepowe.
Spis treści
Czym jest zatorowość płucna?
Zatorowość płucna to choroba układu krążenia, stanowiąca zaburzenie związane ze zwężeniem lub całkowitym zamknięciem światła tętnicy płucnej lub jej rozgałęzień. Zazwyczaj skrzepliny ograniczające przepływ krwi przez tętnice płucne docierają z żył kończyn dolnych, rzadziej pochodzą z naczyń górnej części ciała, np. żył podobojczykowych czy pachowych.
Rzadziej przyczyna zatorowości płucnej może być pęcherzyk powietrza, dostający się do krwiobiegu w efekcie cewnikowania, zator tłuszczowy po złamaniu kości czy krople płynu owodniowego, które dostają się do żył podczas porodu.
Przyczyny zatorowości płucnej
Klasyczne elementy predysponujące do zatorowości płucnej obejmują uszkodzenia ścian naczyń krwionośnych, zmniejszony przepływ krwi i stan prozakrzepowy krwi. Wszystkie te czynniki predysponujące znane są jako triada Virchowa. Kliniczne sytuacje prowadzące do zatorowości płucnej są zwykle klasyfikowane jako nabyte (związane ze współistnieniem innej choroby) lub dziedziczne. Niedawna operacja, uraz, posocznica i unieruchomienie, szczególnie z powodu ostrych chorób to najczęstsze przyczyny nabytej zatorowości płucnej. Inne czynniki predysponujące do wystąpienia zatorowości płucnej obejmują:
- podeszły wiek
- nowotwory złośliwe
- otyłość
- ciąża
- zespół antyfosfolipidowy
- dziedziczna trombofilia
- stosowanie doustnej antykoncepcji hormonalnej oraz hormonalnej terapii zastępczej
Stosunkowo niezidentyfikowane czynniki ryzyka rozwoju zatorowości płucnej to stosowanie czynników hematopoetycznych, transfuzje krwi i zapłodnienie in vitro.
Jak objawia się zatorowość płucna?
Objawy zatorowości płucnej pojawiają się nagle. Najbardziej charakterystycznym symptomem jest duszność, ból w klatce piersiowej, suchy kaszel, krwioplucie. Zatorowości płucnej towarzyszy krwioplucie, osłabienie oraz omdlenia. Poza objawami wynikającymi z zamknięcia światła tętnicy płucnej, mogą pojawić się objawy współwystępującej zakrzepicy żył głębokich – obrzęk, zaczerwienienie i bolesność kończyny dolnej. Stopień nasilenia objawów zakrzepicy żylnej zależy w dużej mierze od wydolności sercowo – naczyniowego. W przebiegu niewydolności serca niedrożność nawet niewielkiego rozgałęzienia tętnicy płucnej może przyczynić się do nasilonych objawów, podczas gdy u osób zdrowych nawet zatkanie dużego naczynia płucnego nie wywoła dotkliwych objawów.
Diagnostyka zatorowości płucnej
W celu rozpoznania zatorowości płucnej konieczne jest wykonanie odpowiednich badań diagnostycznych. Podstawowym badaniem jest wykonanie radiologicznego badania klatki piersiowej, uwidaczniające zmiany w układzie oddechowym. Inną możliwością diagnostyki zatorowości płucnej jest tomografia komputerowa klatki piersiowej. Wskazane jest także wykonanie badania EKG, a także oznaczanie stężenia D – dimerów, czyli markera zaburzeń krzepliwości krwi.
Leczenie zatorowości płucnej
Podstawową metodą leczenia zatorowości płuc jest leczenie fibrynolityczne i przeciwzakrzepowe, koncentrujące się na rozpuszczeniu powstałego zakrzepu i profilaktyki powstawania kolejnych zakrzepów. W tym celu mogą być stosowane preparaty heparyny w postaci iniekcji. W związku z tym, że zatorowość płucna ma tendencję do nawrotów, konieczne jest monitorowanie parametrów układu krzepnięcia i w razie potrzeby – doraźne stosowanie heparyny.
Bibliografia:
Jassem E., Zatorowość płucna; Polska Medycyna Paliatywna, 2003, tom 2, nr 2
Prokopowicz D., Baranowski R., Jaka to arytmia, czyli diagnostyka i dalsze postępowanie; Choroby Serca i Naczyń, 2010, tom 7, nr 4
