Zapalenie mieszków włosowych to jedna z postaci bakteryjnego zapalenia skóry, wywołana przez gronkowca. Zapalenie może przebiegać powierzchniowo lub obejmować głębsze warstwy skóry. Nieleczone zapalenie mieszków włosowych może prowadzić do rozwoju czyraka. Na rozwój zapalenia mieszków włosowych są obszary skóry narażone na podrażnienia mechaniczne – pocieranie ubraniami czy golenie skóry.
Spis treści
Czym jest zapalenie mieszków włosowych?
Zapalenie mieszków włosowych to infekcja bakteryjna obejmująca mieszki włosowe. Mieszki włosowe to struktury zlokalizowane w obrębie skóry, w których tkwi korzeń włosa. Znajdują tu ujście gruczoły łojowe; ich wydzielina gromadzi się wewnątrz mieszków włosowych. W mieszkach włosowych panują zatem idealne warunki do rozwoju bakterii Staphylococcus aureus lub Pseudomonas aeruginosa, które mogą odżywiać się łojem. Rzadziej za zakażenie mieszków włosowych odpowiadają dermatofity, drożdżaki, wirus opryszczki czy nużeniec. Jeśli dojdzie do uszkodzenia mieszka włosowego, bakterie bytujące na skórze bez trudu przenikają w głąb mieszków włosowych i zaczynają się tu namnażać. Usunięcie lipidowej warstwy ochronnej w obrębie mieszków włosowych prowadzi do otwarcia ujścia mieszków. Stan zapalny może być także wywołany samym uszkodzeniem mieszka włosowego bez współistniejącego zakażenia. Dlatego wyróżnić można infekcyjną i nieinfekcyjną postać zapalenia mieszków włosowych.
Czynnikami sprzyjającymi rozwojowi zapalenia mieszków włosowych może być:
- noszenie obcisłych ubrań, które ocierają się o skórę
- częste golenie skóry lub usuwanie włosków depilatorem elektrycznym
- zaburzenie odporności organizmu w przebiegu takich chorób jak cukrzyca typu 1 czy bielactwo
- niewystarczająca higiena ciała
- alkoholizm, narkomania, nowotwory i inne stany przebiegające z wyniszczeniem organizmu
- nasilona potliwość
- stosowanie niektórych leków i kosmetyków.
Jak objawia się zapalenie mieszków włosowych?
W przebiegu zapalenia mieszków włosowych dochodzi do powstania charakterystycznych zmian skórnych w obrębie mieszków włosowych. Zakażenie objawia się powstaniem czerwonych lub żółtawych krostek, w obrębie których występuje pojedynczy włos. Zmiany te mogą być otoczone rumieniem, może pojawić się ból i świąd. Zazwyczaj objawy zapalenia mieszków włosowych pojawiają się w obrębie kończyn oraz tułowia, mogą występować także na twarzy.
Gdy zmiana zapalna znacznie się powiększa, wówczas może powstać do rozwoju czyraka. Ta zmiana skórna ma średnicę od 5 do 30 mm, z ogniskiem martwicy w centralnej części.
Diagnostyka zapalenia mieszków włosowych
Rozpoznanie zapalenia mieszków włosowych nie powinno stanowić żadnego problemu. W oparciu o wywiad z pacjentem oraz występowanie charakterystycznych zmian skórnych łatwo można postawić diagnozę.
Leczenie zapalenia mieszków włosowych
W terapii stanu zapalnego mieszków włosowych stosowane są przede wszystkim antybiotyki. Miejscowo stosowane preparaty hamują namnażanie gronkowca. Gdy leczenie miejscowe nie przyniesie pożądanego efektu, konieczne musi być zastosowanie antybiotyku doustnego. Jeśli pojawi się czyrak, nie wolno go wygniatać, gdyż sprzyja to nadkażeniu skóry. Można zastosować ciepłe kompresy, które wspomagają samoistne wchłanianie się czyraka. Dobre efekty przynosi także aplikowanie maści ichtiolowej.
Profilaktyka zapalenia mieszków włosowych
W celu zapobiegania rozwojowi stanów zapalnych mieszków włosowych warto pamiętać o kilku zasadach. Przede wszystkim – konieczne jest utrzymywanie właściwej higieny skóry, noszenie luźnych i przewiewnych ubrań. Jeśli do zapalenia mieszków włosowych dochodzi w efekcie golenia skóry, wskazana jest depilacja laserowa. Jeśli nie ma możliwości wykonania depilacji i konieczne jest golenie skóry, maszynka powinna być zdezynfekowana. Ważne jest stosowanie kosmetyków pozbawionych konserwantów, syntetycznych barwników.
Bibliografia:
Jamison D. i in., Disease Control Priorities in Developing Countries, 2nd edition; Skin diseases; Oxford University Press 2006
