wstrząs anafilaktyczny
Fot.: Unsplash.com

Anafilaksja jest zagrażającą życiu reakcją nadwrażliwości, która może powodować wstrząs. Badania epidemiologiczne pokazują, że anafilaksja i wstrząs anafilaktyczny są stosunkowo rzadkie, ale ich częstość występowania wzrasta. Wstrząs anafilaktyczny rozwija się najczęściej w efekcie ukąszenia owadów lub spożycia uczulających pokarmów.

Czym jest wstrząs anafilaktyczny?

Wstrząs anafilaktyczny to odczyn alergiczny o najcięższym, najbardziej gwałtownym przebiegu. W efekcie kontaktu z alergenem dochodzi do nadmiernej syntezy przeciwciał klasy IgE. Przeciwciała te aktywują tzw. komórki tuczne, które wydzielają takie substancje jak histamina. Dochodzi wówczas do rozwoju gwałtownej reakcji alergicznej, mogącej zagrażać życiu. Do rozwoju wstrząsu anafilaktycznego może dojść także na drodze bezpośredniego pobudzenia wydzielania histaminy, bez udziału przeciwciał klasy IgE.

Histamina to związek organiczny oddziałujący na receptory histaminowe i wywołujący szereg reakcji organizmu, takich jak skurcz mięśniówki gładkiej, skurcz oskrzeli, skurcz naczyń krwionośnych, zwiększenie wydzielania śluzu w drogach oddechowych.

Przyczyny wstrząsu anafilaktycznego

przyczyny wstrząsu anafilaktycznego
Fot.: Unsplash.com

Za wystąpienie wstrząsu anafilaktycznego odpowiadają bardzo silne alergeny. Wstrząs anafilaktyczny może rozwinąć się w efekcie ukąszenia owadów, zwłaszcza pszczół i os, mrówek i szerszeni. Kolejną grupą silnych alergenów są alergeny pokarmowe, takie jak owoce morza, ryby, orzeszki ziemne lub laskowe oraz białko mleka. Do rozwoju wstrząsu anafilaktycznego może dojść w efekcie stosowania antybiotyków (penicylin), a także po zastosowaniu środków kontrastowych stosowanych w badaniach obrazowych. Możliwe jest też wystąpienie anafilaksji po lekach stosowanych do znieczulenia ogólnego, po szczepionce, a także leczeniu nowotworów cytostatykami.

Jak przebiega wstrząs anafilaktyczny?

Wstrząs anafilaktyczny rozwija się nagle i ma gwałtowny przebieg. Reakcje organizmu są znacznie bardziej nasilone niż w przypadku alergii. Objawy skórne wstrząsu anafilaktycznego obejmują wystąpienie zaczerwienienia skóry, wybroczyn, wysypki oraz obrzęku naczynioruchowego (obrzęku tkanki podskórnej). Inne objawy wstrząsu anafilaktycznego to:

  • bóle i zawroty głowy
  • duszności i świszczący oddech
  • omdlenia
  • spadek ciśnienia krwi
  • przyspieszenie akcji serca
  • nudności i wymioty
  • biegunki.

Szczególnie ciężki przebieg ma wstrząs anafilaktyczny u chorych na astmę lub choroby układu sercowo – naczyniowego. W efekcie nagłego spadku ciśnienia krwi, obrzęku gardła i krtani oraz zaburzeń rytmu serca może dojść do zgonu.

Wstrząs anafilaktyczny ma bardzo charakterystyczny przebieg, nie ma zatem konieczności wykonania jakichkolwiek badań.

Pierwsza pomoc we wstrząsie anafilaktycznym

leczenie wstrząsu anafilaktycznego
Fot.: Unsplash.com

Gdy pojawiają się pierwsze objawy wstrząsu anafilaktycznego, odpowiednie postępowanie wygląda następująco:

  • w przypadku ukąszenia owada usunąć żądło
  • podać domięśniowo w udo zastrzyk z adrenaliny
  • osobom przytomnym można podać leki antyhistaminowe czy wziewne leki rozszerzające oskrzela
  • ułożyć chorego w pozycji leżącej w uniesionymi nogami
  • wezwać pogotowie ratunkowe
  • w przypadku zatrzymania krążenia lub oddechu – rozpocząć resuscytację.

Bibliografia:

Brown S. i in., Anaphylaxis: diagnosis and management; MJA, vol 185, nr 5

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Please enter your comment!
Please enter your name here