Trądzik to jedna z najczęściej występujących chorób skóry, która może występować nie tylko w okresie dojrzewania, ale także u osób dorosłych. Trądzik pospolity rozwija się w efekcie nadprodukcji łoju i nadmiernego namnażania się bakterii. Rozwojowi stanu zapalnego towarzyszy powstanie zmian ropnych. Leczenie trądziku obejmuje stosowanie preparatów antybakteryjnych oraz odpowiednią pielęgnację skóry.
Spis treści
Czym jest trądzik?
Trądzik to choroba skóry rozwijająca się w okolicy aparatu włosowo – łojowego. Cechuje się powstaniem rozmaitych zmian skórnych, w tym zaskórników, torbieli, guzków czy torbieli ropnych. W rozwoju trądziku spore znaczenie mają predyspozycje genetyczne, sposób codziennej pielęgnacji skóry, a także zaburzenia hormonalne.
Podstawowe postacie trądziku pospolitego to:
- trądzik młodzieńczy, który występuje w okresie dojrzewania i jest konsekwencją występujących wówczas zmian hormonalnych
- trądzik ropowiczy, przebiegający z obecnością torbieli ropnych oraz blizn
- trądzik bliznowcowy, w przebiegu którego powstają blizny przerostowe
- trądzik skupiony, który cechuje występowaniem zaskórników i torbieli ropnych oraz zlokalizowany jest okolicy pach, pachwin i pośladków.
Przyczyny trądziku
Trądzik rozwija się w konsekwencji działania czynników genetycznych oraz środowiskowych. Stwierdzane jest rodzinne występowanie trądzikowych zmian skórnych, zatem sporą rolę odgrywają predyspozycje genetyczne. Jedną z najczęstszych przyczyn trądziku jest nadmierna aktywność gruczołów łojowych. Może do niej dojść w przebiegu zaburzeń hormonalnych towarzyszących okresowi dojrzewania. Trądzik nasila się także w przebiegu cyklu miesięcznego u kobiet. Także niewłaściwa pielęgnacja skóry przyczynia się do rozwoju trądziku. Mowa o stosowaniu kosmetyków o działaniu wysuszającym, które paradoksalnie pobudzają aktywność gruczołów łojowych, stosowaniu kosmetyków zatykających pory, a także niewystarczającym złuszczaniu martwego naskórka. W efekcie nasilonego wydzielania łoju oraz rogowacenia martwych komórek naskórka, dochodzi do zamknięcie ujścia gruczołów łojowych oraz namnażania w nich bakterii. Bytujące na skórze bakterie, takie jak Propionibacterium acnes namnażają się w świetle gruczołów łojowych i prowadzą do rozwoju stanu zapalnego.
Początkowo powstają zaskórniki, które mogą mieć postać zaskórników otwartych lub zamkniętych. Zaskórniki otwarte wyróżniają się ciemnymi szczytami, powstającymi w efekcie utleniania keratyny. Z kolei zaskórniki zamknięte mają białe szczyty. Gdy w gruczole łojowym gromadzi się coraz więcej łoju i zrogowaciałego naskórka, powstają zmiany ropne.
Objawy trądziku
Zmiany trądzikowe najczęściej zlokalizowane są na twarzy i występują głównie w obrębie strefy T, obejmującej czoło, nos oraz brodę. Trądzik może występować także na plecach i ramionach. Na skórze pojawiają się zaskórniki, które potem mogą przekształcać się w zmiany ropne, torbiele. Jeśli zmiany są rozległe, ich gojeniu towarzyszy powstanie blizn potrądzikowych. Szczególnie ciężkim przebiegiem cechuje się trądzik bliznowaciejący, któremu towarzyszy powstanie rozległych blizn przerostowych.
Rozpoznanie trądziku
Diagnostyka trądziku opiera się na przeanalizowaniu objawów, a także wykonaniu wywiadu lekarskiego. Niekiedy konieczne jest wykonanie dodatkowych badań, np. hormonalnych.
Leczenie trądziku
W terapii trądziku zastosowanie znajdują preparaty stosowane zewnętrznie oraz doustnie. Leczenie zewnętrzne obejmuje m. in. antybiotyki, preparaty ograniczające łojotok skóry, działające złuszczająco. Stosowana jest m. in. witamina A, erytromycyna, klindamycyna, neomycyna, tetracyklina, kwas salicylowy, kwas azelainowy, nadtlenek benzoilu, cynk.
Doustne leczenie trądziku polega na zażywaniu tetracyklin, witamin z grupy B, izotretynoiny. W przypadku zaburzeń hormonalnych zastosowanie znaleźć mogą także doustne leki antyandrogenne.
W leczeniu trądziku ogromne znaczenie ma także odpowiednia, codzienna pielęgnacja skóry. Należy stosować kosmetyki oczyszczające, peelingi złuszczające martwy naskórek, a także preparaty o działaniu nawilżającym.
Bibliografia:
Jamison D. i in., Disease Control Priorities in Developing Countries, 2nd edition; Skin diseases; Oxford University Press 2006
