Spojówka to błona śluzowa pokrywająca wewnętrzną powierzchnie powiek. Spojówka jest bardzo wrażliwa na wszelkie podrażnienia i u wielu osób rozwija się stan zapalny spojówek. Może mieć on podłoże bakteryjne czy wirusowe, towarzyszy alergiom lub rozwija się pod wpływem niektórych leków czy kosmetyków.
Spis treści
Czym jest zapalenie spojówek?
Zapalenie spojówek można podzielić na przyczyny zakaźne i niezakaźne. Wirusy i bakterie są najczęstszymi przyczynami zakaźnymi. Nieinwazyjne zapalenie spojówek obejmuje alergiczne, toksyczne i rzęskowe zapalenie spojówek, a także zapalenie wtórne do chorób układu immunologicznego i procesów nowotworowych. Choroba może być również sklasyfikowana jako ostra lub przewlekła, w zależności od sposobu wystąpienia i ciężkości odpowiedzi klinicznej. Ponadto, zapalenie może być pierwotne lub wtórne do chorób ogólnoustrojowych, takich jak rzeżączka, chlamydia czy zespół Reitera
Bakteryjne zapalenie spojówek
Bakteryjne zapalenie spojówek to częste i zwykle samoograniczające się zapalenie, trwające do dwóch tygodni przy braku postępowania lekarskiego i od jednego do trzech dni przy odpowiednim leczeniu. Powszechnymi bakteriami wywołującymi zapalenie spojówek są zwykle bakterie bytujące na skórze, w tym Staphylococcus epidermidis, Staphylococcus aureus, Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, Staphylococcus viridans, Moraxella catarrhalis i Gram-ujemne bakterie jelitowe. Przewlekłe bakteryjne zapalenie spojówek występuje u pacjentów, u których cierpią na przewlekłe zapalenie woreczków łzowych oraz niedrożność przewodu nosowo-łzowego i zwykle jest jednostronne. Leczenie polega na rozpoznaniu i leczeniu przyczyny. Leczenie obejmuje antybiotyki miejscowe i czasami ogólnoustrojowe.
Wirusowe zapalenie spojówek
Wiele typów wirusów może powodować zapalenie spojówek. Zazwyczaj wirusowe zapalenie spojówek jest wywoływane przez różne typy adenowirusów. Adenowirusy typu 3, 4 i 7 powodują gorączkę spojówkową gardła (PCF), natomiast typy 8, 19, 29 i 37 mogą powodować epidemiczne zapalenie rogówki i spojówki. Pacjenci zgłaszają się z zaczerwienieniem i podrażnieniem oczu, pojawia się światłowstręt, nabłonkowe zapalenie rogówki i podnabłonkowe zmętnienia. Pacjenci mogą również skarżyć się na współwystępowanie gorączki i zapalenia gardła. Przenoszenie zakażenia następuje przez wydzieliny oddechowe i oczne. Wirusowe zapalenie spojówek jest zatem bardzo zaraźliwe i zwykle występują w instytucjach zamkniętych, np. szkołach, szpitalach, domach opieki i miejscach pracy.
Alergiczne zapalenie spojówek
Alergiczne zapalenie spojówek jest spowodowane humoralną reakcją nadwrażliwości. Może mieć postać alergicznego zapalenia błony śluzowej nosa i spojówek, wiosennego zapalenia rogówki i spojówki, atopowego zapalenia rogówki i spojówek. W wyniku reakcji układu immunologicznego dochodzi do alergicznego zapalenia błony śluzowej nosa i spojówek w efekcie działania określonych antygenów unoszących się w powietrzu. Sezonowe zapalenie spojówek jest związane z sezonem kataru siennego, kiedy stężenie pyłków jest najwyższe, podczas gdy wieloletnie zapalenie spojówek występuje przez cały rok, z zaostrzeniami jesienią, gdy występuje nasilona ekspozycja na roztocza i alergeny grzybowe.
Toksyczne zapalenie spojówek
Toksyczne zapalenie spojówek może wystąpić w wielu sytuacjach. Może się to zdarzyć w przypadku długotrwałego używania kropli do oczu zawierających konserwanty, takie jak chlorek benzalkoniowy lub tiomersal. Do toksycznego zapalenia spojówek może także dojść w efekcie miejscowego stosowania innych leków, takich jak miotyki, np. piloarpina, a także preparatów zwężających naczynia krwionośne (sympatykomimetyki, takie jak fenylefryna). Neomycyna to kolejny składnik, który może powodować toksyczne zapalenie spojówek. Niektórzy pacjenci również mogą cierpieć na tę chorobę przy stosowaniu kosmetyków do makijażu oczu. Pacjenci zgłaszają się z pęcherzykowym zapaleniem spojówek, objawiającym się uczuciem pieczenia lub obecności ciała obcego w oku, podrażnienia, nadmiernego łzawienia i zaczerwienienia. Leczenie polega na zaprzestaniu stosowania czynnika podrażniającego.
Bibliografia:
Groblewska A., Wiosenne i atopowe zapalenie spojówek; Ophtha Therapy, 2014
