Serotonina jest chyba najbardziej znana jako neuroprzekaźnik, który moduluje aktywność neuronalną i szeroki zakres procesów neuropsychologicznych. Większość serotoniny znajduje się poza ośrodkowym układu nerwowego i praktycznie wszystkie receptory serotoniny znajdują się poza mózgiem. Serotonina reguluje liczne procesy biologiczne, w tym pracę układu sercowo-naczyniowego, ruchliwość jelit, opóźnienie wytrysku i kontrolę pęcherza moczowego.
Spis treści
Rola serotoniny w organizmie
Serotonina to neuroprzekaźnik syntetyzowany z aminokwasu tryptofanu. Jest to aminokwas egzogenny, co oznacza, że nie jest syntetyzowany w organizmie i musi być dostarczony wraz z dietą. Serotonina jest kluczowym hormonem, który stabilizuje nasz nastrój, poczucie dobrego samopoczucia, i szczęście. Hormon ten wpływa na całe ciało. Umożliwia komórkom mózgu i inne komórkom układu nerwowego wzajemne komunikowanie się ze sobą. Serotonina pomaga również w procesach snu czy trawienia. Jeśli mózg ma zbyt mało serotoniny, może to prowadzić do depresji. Jeśli mózg ma zbyt dużo serotoniny, może to prowadzić do nadmiernej aktywności komórek nerwowych.
Niedobór serotoniny
Niski poziom serotoniny jest często związane z wieloma zaburzeniami behawioralnymi i emocjonalnymi. Badania wykazały, że niski poziom serotoniny może prowadzić do depresji, lęku, zachowań samobójczych oraz zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych.
Jedną z najlepiej poznanych konsekwencji zbyt niskiego poziomu serotoniny we krwi jest depresja. Dlatego w leczeniu tej choroby stosowane są leki SSRI, czyli inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny. Leki te hamują wchłanianie zwrotne serotoniny w synapsie nerwowej. Zahamowaniu wchłaniania serotoniny sprzyja utrzymanie wyższych jej stężeń w synapsach nerwowych. W ten sposób poprawia się proces przekazywania impulsów nerwowych z jednego neuronu na drugi. Leki tego typu zazwyczaj są dobrze tolerowane, choć – jak w przypadku każdego farmaceutyku – możliwe jest wystąpienie działań ubocznych. Stosując leki z grupy SSRI należy pamiętać, aby zażywać je ściśle według wskazań lekarza. Ogromne znaczenie ma to, aby lek odstawiać stopniowo, zmniejszając dawki. W przeciwnym razie może wystąpić zespół odstawienny, charakteryzujący się zaburzeniami snu, bólami i zawrotami głowy, pogorszeniem samopoczucia psychicznego i nudnościami.
Naturalne sposoby na podniesienie poziomu serotoniny
Osoby odczuwające zmęczenie i pogorszenie nastroju, które może towarzyszyć przesileniu wiosennemu czy narażeniu na stres, mogą wypróbować naturalne sposoby na podniesienie poziomu serotoniny. Kluczowe znaczenie ma zwiększenie spożycia tryptofanu – aminokwasu, który uczestniczy w syntezie serotoniny. Sporo tryptofanu można znaleźć w tych produktach, które są bogate w białko – mięsach, rybach, mleku. Świetnym źródłem tryptofanu są także banany oraz czekolada. W procesie syntezy serotoniny uczestniczą także inne związki – witamina B3 i B6, cynk, magnez oraz witamina B12. Aby nie zabrakło ich naszemu organizmowi, warto codziennie sięgać po pełne ziarna zbóż, warzywa czy orzechy. I bezwzględnie należy unikać alkoholu i palenia papierosów.
Nadmiar serotoniny
Zespół serotoninowy może wystąpić podczas przyjmowania leków, które zwiększają działanie serotoniny – a to prowadzi do wystąpienia charakterystycznych skutków ubocznych. Zbyt dużo serotoniny może powodować łagodne objawy, takie jak dreszcze, ciężkie pocenie się, zamieszanie, niepokój, bóle głowy, wysokie ciśnienie krwi, drganie mięśni, i biegunka. Cięższe objawy to wysoka gorączka, utrata przytomności, drgawki lub nieregularne bicie serca. Zespół serotoninowy może się zdarzyć każdemu, ale niektórzy ludzie mogą być narażeni na większe ryzyko. Mowa o samowolnym zwiększaniu dawek leku lub łączeniu różnych leków wpływających na poziom serotoniny w organizmie.
Bibliografia:
Semczuk – Kaczmarek K. i in., Związek układu serotoninergicznego i układu sercowo – naczyniowego; Folia Cardiologica 2018
