Czym jest samotność? Z pewnością czymś więcej niż tylko brakiem towarzystwa drugiej osoby. Nie jest to domena jedynie ludzi starych i opuszczonych czy odludków. Definiowana bardzo subiektywnie, samotność może mieć charakter trwały lub przejściowy. Dla jednego będzie to brak pokrewnej duszy, bliskości kochanej osoby. Dla kogoś innego samotność rozumiana jest jako wyalienowanie społeczne. Najbliższa prawdy jest zatem teoria, iż samotność to szeroko pojęty stan ducha, generujący dyskomfort o podłożu emocjonalnym, egzystencjonalnym i duchowym.
Rodzaje samotności
Podstawowe pojęcie samotności sprowadza się do braku bliskiej osoby u swego boku. Brak kontaktu fizycznego czy emocjonalnego, brak sposobności do rozmów czy wspólnego dzielenia pasji potrafi skutecznie odebrać radość życia. Nie chodzi tu tylko o relacje damsko – męskie, ale także o przyjaźń czy zwykłą znajomość. Wielu ludzi definiuje samych siebie poprzez to, jak odbierani są przez otoczenie. Brak odbicia własnej osoby w relacji z drugą, pokrewną duszą, może skutecznie podważyć samoocenę osoby samotnej.
Innym typem samotności jest samotność emocjonalna, trudna do zauważenia przez osoby postronne. Pozornie szczęśliwa osoba, utrzymująca relacje rodzinne i towarzyskie z szerokim gronem osób, może tak naprawdę bardzo dotkliwie odczuwać samotność. Nierzadko taki właśnie stan ducha deklarują osoby będące z związkach, które założyły rodzinę, realizują się zawodowo. Przyczyną samotności jest wtedy powierzchowność relacji z innymi ludźmi lub też zaburzona wizja relacji międzyludzkich. Osoba upatrująca jedynego sensu życia w byciu kochaną, pozytywnie odbieraną przez innych, bez sinego poczucia własnej wartości, może nigdy nie doznać zaspokojenia własnych potrzeb emocjonalnych, czemu towarzyszyć będzie dotkliwe uczucie pustki i osamotnienia.
Samotność – choroba ciała i duszy
Samotność jest tym, co sprawia, ze czujemy się samotni. Jak to szerokie spektrum czynników wpływa na zdrowie człowieka? Nikt nie poddaje w wątpliwość degeneracyjnego wpływu samotności na samopoczucie psychiczne czy samoocenę. Związek między samotnością a bezsennością, stanami lękowymi czy depresją jest kwestią powszechnie znaną. Co natomiast ze zdrowiem fizycznym? Mało kto dostrzega związek między chorobami ciała a faktem zadeklarowania osamotnienia. Słowo „zadeklarowania” użyte jest nie bez powodu – tak naprawdę dla każdego samotność jest czym innym, inne będą więc subiektywne czynniki sprawcze chorób. Jakich?
Samotność pogarsza jakość życia na wiele sposobów. Może pogarszać kondycję psychiczną, a także sprzyjać rozwojowi dolegliwości fizycznych. W świetle licznych badań naukowych samotność zwiększa częstość występowania niektórych chorób somatycznych, może też znacznie wydłużać czas rekonwalescencji i stanowić niekorzystny czynnik rokowniczy. Wykazano m. in. bezpośredni związek z umieralnością na raka piersi wśród pacjentek, które deklarowały odczucie osamotnienia. Kilka badań wskazuje na samotność jako najważniejszy czynniki ryzyka rozwoju chorób serca! Z czego wynika taki związek? Samotność to wyższy poziom stresu, a stres bezpośrednio moduluje czynności układu immunologicznego. Rozwijający się przewlekły stan zapalny, nadciśnienie czy wzrost częstości zawału serca to dobra motywacja do tego, by zweryfikować własne podejście do relacji międzyludzkich. Warto wypracować zdrowy kompromis – z jednej strony otworzyć się na innych ludzi, ale z drugiej – otworzyć się na samego siebie. Cała sztuka polega na tym, by dbać o relacje z innymi, ale nie upatrywać w tym pełni szczęścia. Dobrze bowiem docenić także własną osobę i nie uzależniać szczęścia od aprobaty innych – można pokochać siebie i w przypadku braku głębszej relacji z kimś innym, zadbać o jakość czasu spędzanego z samym sobą.
Bibliografia:
Nowicki G. i in., Poczucie samotności jako czynnik warunkujący jakość życia osób powyżej 65 roku życia; Med Rodz 2018
