Retinopatia cukrzycowa to jedno z najczęstszych, a zarazem najbardziej dotkliwych powikłań cukrzycy. Retinopatia rozwija się w konsekwencji źle kontrolowanej glikemii i sprowadza się do postępujących zmian w mikrokrążeniu oka, co prowadzić może nawet do utraty wzroku. Jak objawia się retinopatia i czy można jej zapobiec?
Spis treści
Czym jest retinopatia?
Retinopatia to powikłanie cukrzycy o charakterze mikroangiopatii. W przebiegu niewyrównanej cukrzycy nasilają się zjawiska glikacji, czyli uszkodzenia struktur komórkowych przez wysoki poziom glukozy we krwi. Ponadto hiperglikemia sprzyja nasileniu syntezy wolnych rodników. Jeśli dołożyć do tego fakt, że cukrzycy towarzyszy hiperlipidemia oraz nadciśnienie – wzrasta ryzyko uszkodzenia ścian naczyń krwionośnych. Gdy uszkadzane są duże naczynia, wówczas zmiany te określane są mianem makroangiopatii, zaś w przypadku małych naczyń mowa jest o mikroangiopatii. I właśnie taki charakter ma retinopatia cukrzycowa.
Retinopatia to uszkodzenie naczyń krwionośnych siatkówki oka. Uszkodzenia te mogą mieć charakter powstawania nieprawidłowych naczyń krwionośnych, powstawania krwawień i wybroczyn, a także odwarstwienia siatkówki. Prowadzi to do postępującego pogorszenia wzroku, a nawet jego utraty.
Rodzaje retinopatii cukrzycowej
Biorąc pod uwagę obraz dna oka, wyróżnić można następujące postacie retinopatii:
- retinopatia cukrzycowa prosta charakteryzuje się obecnością mikrotętniaków, czyli uwypukleń niewielkich naczyń krwionośnych; sprzyjają one powstaniu wybroczyn w siatkówce
- retinopatia cukrzycowa przedproliferacyjna wyróżnia się obecnością zarówno mikrotętniaków, jak i wysięków
- retinopatia cukrzycowa proliferacyjna przebiega z tworzeniem nowych naczyń krwionośnych, które mają kruche ścianki i sprzyjają powstawaniu wylewów i krwotoków do ciała szklistego; ponadto na granicy siatkówki i ciała szklistego powstają kurczliwe włókna, które obkurczając się prowadzą do obrzęku siatkówki oraz jej odwarstwienia – i utraty wzroku.
Objawy retinopatii cukrzycowej
Gdy rozwija się retinopatia cukrzycowa, mogą pojawić się takie objawy jak pogorszenie widzenia w nocy, nieostre widzenie w ciągu dnia, spowolnione przystosowanie oka do widzenia w jasnych pomieszczeniach oraz mroczki przed oczami. W przypadku odwarstwienia siatkówki może dojść do nagłej utraty wzroku.
Jak zdiagnozować retinopatię cukrzycową?
W celu rozpoznania retinopatii cukrzycowej konieczne jest wykonanie badań okulistycznych. Wymagane jest wykonanie dna oka, a także angiografia fluoresceinowa. Pierwsze badanie okulistyczne powinno być wykonane zaraz po zdiagnozowaniu cukrzycy, a kolejne badania należy powtarzać co kilka miesięcy.
Leczenie retinopatii cukrzycowej
Leczenie zmian w dnie oka najczęściej sprowadza się do wykonania zabiegu laserowego. Obrzęk plamki z towarzyszącym powstawaniem nowych naczyń krwionośnych leczony jest zastrzykami z glikokortykosteroidami i przeciwciałami przeciwko śródbłonkowemu czynnikowi wzrostu. W zaawansowanych postaciach choroby stosowany jest zabieg operacyjny (witrektomia), polegająca na wycięciu ciałka szklistego.
Profilaktyka retinopatii cukrzycowej
Profilaktyka retinopatii cukrzycowej sprowadza się przede wszystkim do kontrolowania poziomu glikemii. Pomocna jest samokontrola glikemii, czyli oznaczanie poziomu glukozy przy pomocy glukometru, ważne jest także utrzymywanie odpowiednich wartości hemoglobiny glikowanej. Ponadto wymagane są regularne wizyty u okulisty. W celu wzmocnienia ścian naczyń krwionośnych oka i ograniczenia negatywnego wpływu wolnych rodników, warto dostarczać wraz z dietą antyoksydantów, a także kwasów omega 3.
Bibliografia:
Lorenzi M., Mechanizmy i strategie zapobiegania retinopatii cukrzycowej; Medycyna po Dyplomie, 2007/ 04
Fong D. i in., Retinopatia cukrzycowa; Diabetes Care, 2004
