Probiotyki to przyjazne szczepy bakterii. Te żywe mikroorganizmy zapewniają organizmowi człowieka szereg korzyści zdrowotnych. Mogą być one dostarczone wraz z dietą lub suplementami. Wskazaniami do suplementacji probiotyków jest nie tylko antybiotykoterapia, ale także biegunki, alergie czy zespół jelita nadwrażliwego.
Spis treści
Czym są probiotyki?
Probiotyki zostały zdefiniowane jako żywe mikroorganizmy, które po podaniu w odpowiednich ilościach przynoszą korzyści zdrowotne. Probiotyki są wykorzystywane w leczeniu szerokiej gamy chorób i dolegliwości. W ostatnich latach coraz więcej mówi się o ogromnym wpływie flory bakteryjnej jelit na funkcjonowanie całego organizmu, w tym układu nerwowego. Za pośrednictwem osi jelita – mózg i nerwu błędnego, flora bakteryjna rzutuje na funkcjonowanie mózgu oraz samopoczucie psychiczne.
Probiotyki wywierają swoje korzystne działanie poprzez różne mechanizmy, w tym obniżenie pH jelit, zmniejszenie kolonizacji i inwazji przez organizmy chorobotwórcze oraz modyfikowanie odpowiedzi immunologicznej gospodarza. Probiotyki wykorzystywane są w leczeniu ostrej biegunki, najczęściej z powodu rotawirusa, biegunki związane z antybiotykami, zakażeniem Clostridium difficile, biegunki podróżnych. Mogą łagodzić objawy takich schorzeń jak zespół jelita drażliwego, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Leśniowskiego-Crohna i kandydoza pochwy. Inne korzyści wynikające ze spożywania probiotyków to m. in.:
- łagodzenie przewlekłych stanów zapalnych
- normalizacja poziomu cholesterolu LDL we krwi
- poprawa samopoczucia psychicznego, redukcja stanów depresyjnych
- łagodzenie trądziku i innych schorzeń skórnych.
Źródła probiotyków
Naturalnymi źródłami probiotyków w diecie są fermentowane produkty, takie jak jogurt, maślanka, kefir, kwaśne mleko. Probiotyki występują nie tylko w produktach mlecznych – można znaleźć je w kiszonej kapuście czy ogórkach, a także innych kiszonkach warzywnych.
Siedem podstawowych rodzajów organizmów drobnoustrojów najczęściej stosowanych w produktach probiotycznych to Lactobacillus, Bifidobacterium, Saccharomyces, Streptococcus, Enterococcus, Escherichia, i Bacillus. Nie ma zgody co do minimalnej liczby mikroorganizmów, które muszą być spożywane w celu uzyskania korzystnego efektu, jednak probiotyk powinien zazwyczaj zawierać kilka miliardów mikroorganizmów, aby zwiększyć prawdopodobieństwo, że nastąpi odpowiednia kolonizacja jelit. Probiotyki są ogólnie uważane za bezpieczne i dobrze tolerowane suplementy diety. Na co zwrócić uwagę kupując suplement probiotyczny? Oto najważniejsze kwestie:
- na opakowaniu powinno znaleźć się pełne nazewnictwo szczepu, np. Saccharomyces Boulardii CNCM I-745
- powinna być podana data ważności, oznaczająca czas, w którym szczepy bakteryjne zachowują pełną żywotność
- informacje o przeprowadzanych badaniach klinicznych, potwierdzających skuteczność konkretnego szczepu bakteryjnego.
Wskazania do suplementacji probiotyków
Probiotyki mogą być stosowane profilaktycznie bez konkretnych wskazań. Natomiast szczególnie o podaż probiotyków powinny zadbać osoby zażywające antybiotyki, gdyż taka farmakoterapia przyczynia się do zubożenia fizjologicznej flory bakteryjnej. Inne wskazania do probiotykoterapii to:
- biegunki lub zaparcia
- zakażenie Helicobacter pylori
- zespół jelita drażliwego
- choroba Leśniowskiego – Crohna
- atopowe zapalenie skóry
- infekcje dróg moczowych
- infekcje dróg rodnych
- alergie pokarmowe.
Probiotyki a prebiotyki
Probiotyki to żywe kultury bakterii, a prebiotyki to związki wspomagające namnażanie tych przyjaznych bakterii. Najczęściej spotykany probiotyk to inulina – wielocukier roślinny, występujący m. in. w cebuli, szparagach, miodzie, cykorii. Poza takimi naturalnymi źródłami probiotyków, można dostarczać je w postaci suplementów diety. Ponadto na rynku dostępne są także synbiotyki, czyli preparaty dostarczające jednocześnie probiotyki i prebiotyki.
Bibliografia:
Mojka K., Probiotyki, prebiotyki i synbiotyki – charakterystyka i funkcje; Probl Hig Epidemiol, 2014
