ostra białaczka szpikowa
Fot.: Pexels.com

Ostra białaczka szpikowa to choroba nowotworowa, która pojawia się przede wszystkim u osób w starszy wieku. W jej przebiegu dochodzi do niekontrolowanego namnażania się granulocytów, które wypierają zdrowe komórki krwi. Ostra białaczka szpikowa może rozwinąć się na podłożu przewlekłej białaczki szpikowej lub rozwija się w efekcie oddziaływania czynników genetycznych oraz środowiskowych. Leczenie ostrej białaczki szpikowej polega na przeszczepieniu szpiku kostnego.

Czym jest ostra białaczka szpikowa?

Ostra białaczka szpikowa AML to nowotwór krwi, w przebiegu którego dochodzi do namnażania i kumulowania się w organizmie niedojrzałych komórek białaczkowych. Niekontrolowanej proliferacji komórek białaczkowych towarzyszy naciekanie szpiku kostnego oraz wypieranie prawidłowych komórek. Przez to dochodzi do rozwoju anemii, małopłytkowości oraz neutropenii, czyli spadku poziomu – odpowiednio – krwinek czerwonych, płytek krwi oraz leukocytów. Uwzględniając odrębności kliniczne, morfologiczne oraz cytogenetyczne wyróżnić można wiele typów białaczek szpikowych.

Przyczyny ostrej białaczki szpikowej

Ostra białaczka szpikowa to choroba rozwijająca się przede wszystkim u osób po 65 – 70 roku życia. Większą częstotliwość występowania ostrej białaczki szpikowej stwierdza się u chorych na takie schorzenia jak zespół Downa, zespół ataksja – teleangiektazja czy niedokrwistość Fanconiego. Ponadto do rozwoju białaczki szpikowej może przyczynić się oddziaływanie takich czynników jak: promieniowanie jonizujące

  • ekspozycja na benzen
  • herbicydy i pestycydy
  • palenie papierosów
  • stosowanie niektórych leków mogących uszkadzać szpik

Objawy ostrej białaczki szpikowej

objawy ostrej białaczki szpikowej
Fot.: Pexels.com

Ostra białaczka szpikowa może dawać szereg bardzo zróżnicowanych objawów, które wynikają z wyparcia zdrowych komórek krwi przez komórki białaczkowej.

Objawy anemii wynikają ze spadku liczby czerwonych krwinek. Czerwone krwinki przenoszą tlen do wszystkich komórek ciała. Niedobór czerwonych krwinek może powodować:

  • Zmęczenie (znużenie)
  • Słabość
  • Uczucie zimna
  • Zawroty głowy lub oszołomienie
  • Bóle głowy
  • Bladość skóry
  • Duszność

Infekcje mogą wystąpić z powodu niedoboru prawidłowych białych krwinek (leukopenia). Osoby z ostrą białaczką szpikową mogą zapadać na długotrwałe infekcje, które nie przechodzą lub pojawia się jedna infekcja po drugiej. Infekcjom często towarzyszy gorączka. Chociaż osoby z AML mogą mieć wysoką liczbę białych krwinek z powodu nadmiaru liczby komórek białaczkowych, komórki te nie chronią przed infekcją w taki sposób jak zdrowe białe krwinki.

Płytki krwi zwykle pomagają zatrzymać krwawienie. Niedobór płytek krwi (tzw. trombocytopenia) może prowadzić do powstania takich symptomów jak:

  • Siniaki (lub małe czerwone lub fioletowe plamki) na skórze
  • Nadmierne krwawienie
  • Częste lub silne krwawienia z nosa
  • Krwawiące dziąsła
  • Obfite miesiączki (krwawienia miesiączkowe) u kobiet

Objawy ostrej białaczki szpikowej mogą także wynikać z obecności komórek nowotworowych. Komórki rakowe w AML (zwane blastami) są większe niż normalne białe krwinki i mają więcej problemów z przechodzeniem przez małe naczynia krwionośne. Komórki te mogą więc zatykać naczynia krwionośne i utrudniać normalnym czerwonym krwinkom dotarcie do wszystkich komórek ciała. Nazywa się to leukostazą. Leukostaza jest rzadkim zjawiskiem, a jej objawy to m. in.:

  • Ból głowy
  • Osłabienie jednej strony ciała
  • Niewyraźna mowa
  • Senność
  • Zadyszka
  • Niewyraźne widzenie.

Diagnostyka ostrej białaczki szpikowej

rozpoznanie białaczki szpikowej
Fot.: Pexels.com

W celu rozpoznania białaczki szpikowej konieczne jest wykonanie szeregu badań. Zazwyczaj pierwszym badaniem jest morfologia krwi z rozmazem, w której wykazać można spadek poziomu płytek krwi oraz krwinek czerwonych i białych, a także obecność komórek blastycznych. W dalszej kolejności konieczne jest wykonanie biopsji aspiracyjnej szpiku i oceny cytomorfologicznej. Można wykonać także badania genetyczne, potwierdzające obecność aberracji białaczkowych.

Leczenie ostrej białaczki szpikowej

Terapia ostrej białaczki szpikowej polega przede wszystkim na wykonaniu przeszczepu szpiku kostnego – od dawcy spokrewnionego lub niespokrewnionego. Stosuje się także chemioterapię. Nieleczona białaczka prowadzi do śmierci w ciągu 2 – 3 miesięcy, a w przypadku wdrożenia terapii  remisja uzyskiwana jest w 50 – 80% przypadków. U większości chorych na przestrzeni dwóch – trzech lat dochodzi do nawrotu białaczki.

Bibliografia:

Kata D., Kyrcz – Krzemień S., Ostra białaczka szpikowa – współczesne poglądy na patogenezę, postępowanie diagnostyczne, klasyfikację, stratyfikację prognostyczną i leczenie; Postępy Nauk Medycznych 2011, tom 24, nr 7

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Please enter your comment!
Please enter your name here