mleko
Fot.: Unsplash.com

Mleko jest nieodzownym elementem naszej diety, kojarzonym ze zdrowiem i siłą. Hasło „pij mleko, będziesz wielki” pokutuje od lat. Mleko wymieniane jest jako świetne źródło białka i wapnia, jest jednym z kluczowych elementów diety dziecka, stanowi podstawę wielu produktów przetworzonych, występując jako serwatka czy mleko w proszku. Istnieją jednak doniesienia o szkodliwości mleka i jego przetworów na zdrowie człowieka. Czy to odpowiedni moment, aby całkowicie zweryfikować swoje poglądy na zasadność picia mleka?

Mleko – zbędny składnik diety?

mleko
Fot.: Unsplash.com

Mleko zawiera wapń, niestety – może być on coraz gorzej przyswajalny dla organizmu. Jednym z powodów jest poddawanie mleka licznym procesom przetwórczym, zwłaszcza pasteryzacji w wysokiej temperaturze, co sprzyja przemianie bioprzyswajalnego wapnia w wapń nieorganiczny, w minimalnym stopniu wykorzystywany przez organizm. Ponadto spożywanie nabiału, czyli produktów zakwaszających organizm powoduje nadmierne wytrącanie się wapnia w drogach moczowych , co więcej – w celu neutralizacji zakwaszenia wapń uwalniany jest z depozytów kostnych. Warto zatem wybierać mleko prosto od krowy lub jak najmniej przetworzone. Badania kliniczne potwierdzają bowiem, że spożycie mleka skorelowane jest z większą gęstością kości i mniejszym ryzykiem rozwoju osteoporozy.

Mleko wymieniane jest często w kontekście alergii na laktozę i nietolerancji pokarmowych. Uczulać może także kazeina, inne białko występujące w mleku. To z tego powodu mleko krowie nie powinno być podawane dzieciom poniżej 3 roku życia, nie oznacza to jednak, że w późniejszym wieku alergia na mleko nie występuje. Mleko jest obecnie najpopularniejszym alergenem na świecie, a na nietolerancję laktozy cierpi ponad połowa światowej populacji. Objawami alergii na mleko jest ból brzucha i wzdęcia, biegunki, nudności, a u dzieci – także wysypki skórne.

Dawniej mleko prosto od krowy, które obecnie jest niemal nieosiągalne, było produktem nieprzetworzonym, a krowa wypasana była na czystej łące. Obecnie chów przemysłowy bazuje na ilości, nie jakości, krowy są więc karmione antybiotykami i paszą GMO skażoną pestycydami. Ponadto w każdej szklane mleka znajdziemy syntetyczne hormony. Czy zatem mleko i jego przetwory to zdrowa żywność?

Co zamiast mleka?

Alternatywą dla mleka krowiego jest mleko kozie lub owcze, które może co prawda uczulać, jednak zdarza się to znacznie rzadziej. Jeszcze lepszym wyborem są mleka roślinne – sojowe, kokosowe, owsiane, ryżowe, migdałowe, konopne, orzechowe… Dostępne są jako produkty gotowe, ale można je także przygotować samemu w domu, otrzymując całkowicie zdrowy i nieprzetworzony produkt. Podstawowy przepis na domowe mleko roślinne to:

  • szklanka surowca roślinnego: migdałów/ orzechów, wiórków kokosowych, płatków owsianych…
  • 4 szklanki przegotowanej wody

Należy zblendować nasiona/ orzechy/ ziarna z wodą, po czym odcedzić na sitku o bardzo małych oczkach. I gotowe! A jeśli zależy Ci na odpowiedniej podaży wapnia, dostarczy go mleko sezamowe z białego sezamu.

Nabiał – szkodliwy krewny mleka?

nabiał
Fot.: Unsplash.com

Nabiał, podobnie jak mleko generować może objawy alergii pokarmowych. Ponadto poddawany jest jeszcze większej liczbie procesów przetwórczych i faszerowany dużą liczbą nie zawsze zdrowych dodatków do żywności. W wielu jogurtach dominuje cukier pod różnymi postaciami. Ponadto skład jogurtów często obejmuje substancje zagęszczające, np. E 412 – gumę guar otrzymywaną z drzewa indyjskiego, E 440  czyli pektyny produkowane z resztek jabłek i białych włókien cytrusów, a także E 343 – fosforany magnezu. Te substancje nie są co prawda szkodliwe, ale świadczą o małej wartości odżywczej jogurtu. Niekiedy do jogurtu dodawane jest mleko w proszku, co jest zupełnie zbędne. Tak naprawdę zdrowy jogurt to wyłącznie mleko i żywe kultury bakterii Lactobacillus bulgaricus i Streptococcus thermophilus. Jedynym pożądanym dodatkiem są probiotyki, które stymulują procesy odpornościowe i utrzymują równowagę flory bakteryjnej jelit. Uznane za skuteczne probiotyki to:

  • Lactobacillus acidophilus
  • LA-5 Bifidobacterium lactis  BB-12
  • Lactobacillus casei LC-1
  • Bifidobacterium animalis DN-173 010

W przypadku nabiału bardzo często stosowany jest zabieg polegający na redukcji zawartości tłuszczu. Takie produkty light kuszą osoby odchudzające się obietnicą niższej kaloryczności produktu. Jednak takie „lekkie” produkty, aby zachować odpowiednią konsystencję i smak, wzbogacane są większymi ilościami soli i cukru bądź syntetycznymi dodatkami poprawiającymi walory smakowe. Żywność light nie podlega żadnym regulacjom, zatem nazwy tej można używać dowolnie. Zwyczajowo przyjęło się, że na takie miano zasługuje każdy produkt o kaloryczności mniejszej o 30% niż jego zwyczajny odpowiednik. Jednak w rzeczywistości produkt light może się różnić tylko nieznacznie od innych tego typu produktów. Komponowanie diety w oparciu o odtłuszczone produkty może prowadzić ponadto do obniżonego wchłaniania witamin rozpuszczalnych w tłuszczach – A, D, E i K.

Bibliografia:

[1] Hong H. i in., Effects of calcium intake, milk and dairy products intake and blood vitamin D level on osteoporosis risk in Korean adults: analysis of the 2008 and 2009 Korea National Health and Nutrition Examination Surgery; Nutr Res Pract 2013

[2] Pereira P., Milk nutritional composition and its role in human health; Nutrition 2014

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Please enter your comment!
Please enter your name here