Łupież to dolegliwość, w przebiegu której dochodzi do nadmiernego złuszczania naskórka owłosionej skóry głowy. Łupież może być spowodowany infekcją grzybiczą, może także towarzyszyć rozmaitym schorzeniom. Łupież to zatem coś więcej niż tylko defekt estetyczny. Leczenie łupieżu polega na stosowaniu odpowiednich preparatów miejscowych – szamponów czy maści.
Czym jest łupież?
Łupież to nadmierne złuszczanie się komórek skóry. Fizjologicznie złuszczanie naskórka odbywa się co około 28 dni, natomiast w przebiegu łupieżu dochodzi do przyspieszonego złuszczania naskórka. Przyczyną łupieżu może być m. in. niewłaściwa pielęgnacja skóry, nadużywanie kosmetyków do włosów, przegrzewanie skóry głowy suszarką, a także niedokładne spłukiwanie szamponu czy odżywki. Przyczyną łupieżu może być zakażenie grzybicze, a także w przebiegu takich schorzeń jak atopowe zapalenie skóry. Łupież kojarzy się przede wszystkim z owłosioną skórą głowy, podczas gdy może występować także na skórze w innych lokalizacjach. Istnieje wiele postaci łupieżu, które różnią się przyczynami oraz przebiegiem.
Łupież owłosionej skóry głowy
Na owłosionej skórze głowy może dojść do powstania suchego lub tłustego łupieżu. Suchy łupież owłosionej skóry głowy przebiega z odrywaniem się suchego naskórka, który osypuje się na ramiona i plecy. Z kolei łupież tłusty cechuje się nasiloną aktywnością gruczołów łojowych i w jego przebiegu mogą pojawić się żółtawe strupy. Takim zmianom skórnym może towarzyszyć silny świąd, co nasila potrzebę drapania skóry głowy i sprawia, że objawy łupieżu są bardziej dotkliwe.
Do rozwoju łupieżu suchego i tłustego dochodzi w efekcie namnażania się drożdżaków Malassezia furfur. Grzyby te stanowią część fizjologicznej flory skóry i nie wywołuje żadnych objawów chorobowych. Nasilonemu namnażaniu Malassezia furfur sprzyjają takie czynniki jak:
- zaburzenia gospodarki hormonalnej, w tym wzrost poziomu testosteronu
- nadmierna wilgoć skóry głowy
- niewłaściwa pielęgnacja skóry głowy
- nieodpowiednia dieta.
Leczenie łupieżu owłosionej skóry głowy polega na stosowaniu szamponów przeciwłupieżowych, zawierających ketokonazol lub inne związki o działaniu przeciwgrzybiczym. Ponadto należy zrezygnować ze stosowania nadmiaru kosmetyków do włosów i ograniczyć suszenie włosów gorącym powietrzem.
Łupież pstry
Łupież pstry to choroba drożdżakowa, która rozwija się na skórze tułowia – karku, ramion, pleców i klatki piersiowej. Do pojawienia się łupieżu pstrego dochodzi w efekcie namnażania grzyba Malassezia furfur. Ma to miejsce w stanach spadku odporności, nadmiernego pocenia się skóry, zmian hormonalnych. Na skórze tułowia pojawiają się wówczas brunatne plamy, po których pozostać mogą odbarwienia oraz łuszczenie skóry. Leczenie łupieżu pstrego polega na stosowaniu miejscowych i ogólnych leków przeciwgrzybiczych.
Łupież biały
Łupież biały to schorzenie skóry policzków, dłoni i ramion, rozwijające się w efekcie atopowego zapalenia skóry. W przebiegu łupieżu białego dochodzi do pojawienia się charakterystycznych zmian skórnych – białych, dobrze odgraniczonych plam. Ich powierzchnia jest sucha i gładka, może lekko się złuszczać. Zmiany te ulegają zaczerwienieniu pod wpływem promieniowania UV i nie opalają się. Leczenie łupieżu białego polega na stosowaniu leków przeciwgrzybiczych zawierających ketokonazol, kwas salicylowy, irytonian cynku czy siarczek selenu.
Łupież rumieniowy
Łupież rumieniowy rozwija się w efekcie zakażenia bakteryjnego maczugowcami Corynebacterium minutissimum. Rozwojowi tej choroby sprzyja m. in. otyłość, cukrzyca oraz nasilone pocenie się. Najczęstsza lokalizacja zmian skórnych to fałdy skórne, w obrębie których pojawia się ciemnobrunatna plama rumieniowa, która zaczyna się złuszczać. Nieleczony łupież rumieniowy rozszerza się na kolejne partie skóry. Najczęstsza lokalizacja tego typu łupieżu to pachwiny, skóra między pośladkami, pępek, przestrzenie międzypalcowe stóp. Leczenie łupieżu rumieniowego wymaga zastosowania antybiotyków (makrolidów), które zwalczają zakażenie bakteryjne.
Bibliografia:
Jamison D. i in., Disease Control Priorities in Developing Countries, 2nd edition; Skin diseases; Oxford University Press 2006
