Łojotokowe zapalenie skóry to choroba zapalna o przewlekłym charakterze. Dotyka głównie osoby młode, głównie mężczyzn. We wczesnym dzieciństwie może objawiać się pod postacią ciemieniuchy. U dorosłych manifestuje się pod postacią przewlekłego stanu zapalnego owłosionej skóry głowy i tych obszarów skóry, które bogate są w gruczoły łojowe. Leczenie łojotokowego zapalenia skóry polega na stosowaniu glikokortykosteroidów oraz izotretynoidów.
Spis treści
Czym jest łojotokowe zapalenie skóry?
Łojotokowe zapalenie skóry to choroba dotykająca 1 – 3 % osób na całym świecie. U podłoża choroby leży reakcja zapalna organizmu na grzyby Malassezia furfur (Pityrosporum ovale). Ten drożdżak bytuje na skórze człowieka i w warunkach zdrowia nie wywołuję żadnych objawów. Jednak w efekcie jego nadmiernego namnażania dochodzi do rozwoju zakażenia. Nadmierna ekspansja grzyba Malassezia furfur pojawia się, gdy współwystępują następujące czynniki:
- choroby skóry
- podrażnienia skóry kosmetykami
- ogólne osłabienie organizmu i stres
- otyłość
- narażenie na skrajne warunki pogodowe
- zaburzenia hormonalne (w tym nadmiar androgenów)
- zaburzenia psychiczne i neurologiczne
- nadużywanie alkoholu
- zakażenie wirusem HIV.
Objawy łojotokowego zapalenia skóry
Objawy łojotokowego zapalenia skóry pojawiają się głównie jesienią i zimą. Niskie temperatury nasilają wydzielanie łoju, zaostrzając przebieg łojotokowego zapalenia skóry. Zmiany skórne pojawiają się na tych obszarach skóry, które są bogate w gruczoły łojowe. Mowa o owłosionej skórze głowy, fałdach nosowo – policzkowych, okolicach brwi i czoła, a także policzków i górnej wargi. Z kolei lokalizacja łojotokowego zapalenia skóry na ciele obejmuje m. in. tułów, pachy, okolice intymne czy fałdy skórne i zgięcia stawowe. Zaobserwować można swędzącą, podrażnioną, wrażliwą i łuszczącą się skórę. Dotknięte chorobą obszary skórne są czerwone z tłustymi płatkami skóry. Mogą pojawić się strupy, a także wysięki zapalne. Łojotokowemu zapaleniu skóry głowy towarzyszy nadmierna utrata włosów. Ponadto zmiany skórne o charakterze rumieniowo – złuszczającym pojawią się na granicy owłosionej i nieowłosionej skóry karku czy czoła. W obrazie mikroskopowym skóry zmienionej przez łojotokowe zapalenie skóry, widoczne jest zgrubienie warstwy rogowej, ścieńczenie warstwy ziarnistej, obrzęk warstwy kolczystej oraz nacieki zapalne w obrębie skóry właściwej.
Łojotokowe zapalenie skóry u niemowląt ma charakter ciemieniuchy. Pojawia się ona w okresie do 3 miesiąca życia. Na skórze głowy pojawiają się charakterystyczne żółte łuski skórne. Niekiedy łojotokowe zapalenie skóry obejmuje także obszar twarzy niemowlaka oraz fałdów skórnych. Kolejnym momentem, w którym może dojść do rozwoju łojotokowego zapalenia skóry jest okres dojrzewania, gdy znacznie wzrasta aktywność gruczołów łojowych.
Leczenie łojotokowego zapalenia skóry
Terapia łojotokowego zapalenia skóry polega na stosowaniu leków miejscowych i ogólnych. Leki miejscowe to przede wszystkim izotretynoidy zmniejszające wydzielanie łoju, a także środki antyhistaminowe łagodzące dokuczliwy świąd. Krótkotrwale można stosować glikokortykosteroidy. W leczeniu skojarzonym włączane są doustne przeciwgrzybicze leki azolowe. Nawracający charakter zmian oraz stałe zasiedlanie skóry głowy przez Malassezia furfur narzuca konieczność długotrwałego postępowania profilaktycznego, czyli stosowanie specjalistycznych szamponów oraz aplikowanie na skórę nieowłosioną preparatów przeciwłojotokowych i przeciwgrzybiczych. Dobre efekty przynosi foto- i fotochemioterapia. Oczywiście należy unikać czynników wyzwalających objawy choroby, takich jak używki, stres czy nadmierne przesuszenie skóry. Długotrwałe leczenie podtrzymujące to gwarancja sukcesu w walce z tą niezakaźną, uciążliwą chorobą. Nie ma możliwości całkowitego wyleczenia łojotokowego zapalenia skóry, możliwe jest natomiast łagodzenie jej objawów i ograniczenie nawrotów.
Bibliografia:
Jamison D. i in., Disease Control Priorities in Developing Countries, 2nd edition; Skin diseases; Oxford University Press 2006
