Obecność krwi w moczu, czyli hematuria to stan, który zawsze stanowi powód do niepokoju i wymaga wykonania badania ogólnego moczu. Prawidłowo w moczu krew jest nieobecna. Pojawienie się krwi w moczu może wskazywać na stany zapalne, nowotwory układu moczowego, urazy czy choroby nerek.
Czym jest krwiomocz?
W prawidłowym moczu nie jest stwierdzana obecność krwi. W moczu możliwa jest obecność jedynie niewielkich ilości krwinek czerwonych. Gdy mocz badany jest pod mikroskopem, ilość erytrocytów nie przekracza 3 w polu widzenia. Z kolei w badaniu ogólnym moczu przy pomocy testu paskowego nie jest wykazywana obecność krwi. Wyróżnia się następujące rodzaje krwiomoczu:
- mikroskopijny krwiomocz – gdzie krew nie jest widoczna i występuje tylko podczas badania moczu
- makroskopowy krwiomocz – gdzie w moczu znajduje się widoczna krew powodująca przebarwienie moczu; możliwe jest zabarwienie różowe, czerwone, brązowo-czerwone lub w kolorze herbaty.
Przyczyny krwiomoczu
Przyczyny obecności krwi w moczu są bardzo zróżnicowane i obejmują:
- zakażenia pęcherza moczowego, nerek lub prostaty
- urazy w obrębie układu moczowego
- intensywny wysiłek fizyczny
- wirusowe zapalenie wątroby
- endometriozę (obecność endometrium macicy poza jamą macicy, np. w obrębie pęcherza moczowego)
- gorączkę
Warto zaznaczyć, że widoczne gołym okiem czerwone zabarwienie moczu nie musi wynikać z obecności krwi. Możliwe jest wystąpienie czerwonej barwy moczu po spożyciu pokarmów zawierających czerwony barwnik – rabarbaru, buraków, barwników spożywczych.
Poważniejsze czynniki powodujące hematurię to:
- rak pęcherza moczowego lub nerek
- śródmiąższowe zapalenie nerek, kłębuszkowe zapalenie nerek, cewki moczowej, pęcherza moczowego lub prostaty
- zaburzenia krzepnięcia krwi, takie jak hemofilia
- anemia sierpowata — choroba genetyczna, w której organizm człowieka produkuje nieprawidłowe czerwone krwinki
- torbielowatość nerek- choroba genetyczna, w której wiele torbieli rośnie na nerkach.
Objawy krwiomoczu
Sam w sobie krwiomocz nie jest chorobą, a objawem choroby. W przypadku krwiomoczu makroskopowego charakterystycznym objawem jest czerwone zabarwienie moczu. Ponadto w przypadku krwiomoczu makro – lub mikroskopowego mogą pojawić się objawy choroby podstawowej. W przypadku infekcji dróg moczowych objawy mogą obejmować uporczywą chęć oddawania moczu, ból i pieczenie podczas oddawania moczu i bardzo silnie pachnący mocz. W przebiegu odmiedniczkowego zapalenia nerek może pojawić się gorączka i ból w dolnej części pleców, a nowotworom nerek czy pęcherza moczowego przez długi czas mogą nie towarzyszyć żadne objawy.
Diagnostyka krwiomoczu
W celu zdiagnozowania krwiomoczu konieczne jest wykonanie badania ogólnego moczu. Wykonywany jest test paskowy w kierunku obecności hemoglobiny, czyli barwnika krwinek czerwonych. W badaniu osadu moczu, uzyskanym po odwirowaniu próbki oceniana jest pod mikroskopem obecność krwinek czerwonych. Ich wygląd może sporo powiedzieć o potencjalnej przyczynie krwiomoczu. Erytrocyty wyługowane, czyli krwinki czerwone większe, bardziej okrągłe i pozbawione barwnika są pochodzenia nerkowego. Podczas przechodzenia przez błonę podstawną kłębuszków nerkowych dochodzi do charakterystycznych zmian w ich wyglądzie. Z kolei niezmienione erytrocyty pochodzą z dolnych odcinków układu moczowego.
Stwierdzenie obecności krwi w moczu może wymagać przeprowadzenia dalszej diagnostyki – badań bakteriologicznych moczu, badań krwi, USG nerek, cystoskopii, biopsji nerki, tomografii komputerowej.
Leczenie krwiomoczu sprowadza się wyłącznie do wyeliminowania przyczyny krwiomoczu, czyli wyleczenia choroby podstawowej.
Bibliografia:
Nowicki M., Biedunkiewicz B., Krwinkomocz; Forum Nefrologiczne 2009