Kolka nerkowa to objaw kamicy nerkowej, czyli osadzenia się w drogach moczowych kamienia, który może zablokować drogę odpływu moczu. Kolka objawia się silnym bólem brzucha, promieniującym w kierunku odcinka lędźwiowego pleców, a także mogącym promieniować w kierunku ud. Leczenie kolki nerkowej polega na łagodzeniu dolegliwości bólowych, podawaniu leków rozkurczających drogi moczowe i usunięciu kamienia z dróg moczowych.
Spis treści
Czym jest kolka nerkowa?
Kolka nerkowa to silna dolegliwość bólowa, towarzysząca przesuwaniu się kamienia nerkowego w drogach moczowych. Wiele osób uznaje ból kolkowy za ból o niezwykle silnym nasileniu, który ustępuje dopiero po wydostaniu się kamienia z dróg moczowych. Kolce towarzyszy ból związany nie tylko z przesuwaniem się kamienia, który może mieć ostre krawędzie i może uszkadzać śluzówkę dróg moczowych, a także wynikający z gromadzenia się moczu i wzrastania ciśnienia w drogach moczowych.
Jakie są przyczyny kolki nerkowej?
Kolka nerkowa jest konsekwencją kamicy nerkowej. Istnieje szereg czynników sprzyjających powstawaniu kamieni w świetle dróg moczowych. Najistotniejsze z nich to:
- niewystarczająca objętość moczu, poniżej 1 litra na dobę
- hiperkalciuria, czyli nadmierne wydalanie wapnia z moczem, w przebiegu takich zaburzeń jak nadczynność przytarczyc, przedawkowanie witaminy D czy kwasica
- podwyższony poziom kwasu moczowego, szczawianu czy cystyny, spowodowane niewłaściwą dietą czy genetycznie uwarunkowanymi zaburzeniami metabolizmu
- zakażenia bakteryjne takimi bakteriami jak Klebsiella czy Proteus
Na rozwój kamicy nerkowej, a tym samym kolki nerkowej narażone są osoby stosującą niewłaściwą dietę, bogatą np. w szczawiany (kawa, herbata, czerwone wino), a także przyjmujące zbyt małą ilość płynów. Kolka może występować u osób z częstymi infekcjami dróg moczowych, unieruchomionych np. po urazach czy operacjach, z chorobami nerek, a także stanami zapalnymi jelit. Kolejne czynniki ryzyka to otyłość, nadużywanie witaminy D lub C oraz z dodatnim wywiadem rodzinnym z kierunku kolki nerkowej.
Jak objawia się kolka nerkowa?
Najbardziej charakterystycznym objawem kolki nerkowej jest silny ból o skurczowym charakterze. Ból zlokalizowany jest w okolicy lędźwiowej kręgosłupa, może być także odczuwalny jako bóle brzucha, zwłaszcza wtedy, gdy kamień nerkowy utknął w moczowodach lub przy ujściu cewki moczowej. Ból to nie jedyny objaw kolki nerkowej – bardzo często towarzyszą mu nudności i wymioty, gorączka, osłabienie.
Jak rozpoznać kolkę nerkową?
Najważniejsze znaczenie w diagnostyce kolki nerkowej mają badania obrazowe, które pozwalają potwierdzić obecność kamienia nerkowego i określić jego dokładną lokalizację. Jest USG jamy brzusznej, a także RTG jamy brzusznej. Pomocniczo można wykonać badanie ogólne moczu, w którym wykazać można dużą ilość erytrocytów, wskazujących na obecność krwi w moczu.
Leczenie kolki nerkowej
Terapia kolki nerkowej koncentruje się na usunięciu kamienia nerkowego, gdyż tylko wówczas ustąpią objawy kolki nerkowej. Może dojść do samoistnego usunięcia kamienia nerkowego – jest to tzw. proces rodzenia kamienia nerkowego. Aby usprawnić pasaż kamienia w drogach moczowych, wskazane jest przyjmowanie dużych ilości płynów, stosowanie leków rozkurczowych oraz spacerowanie. Gdy takie postępowanie nie przyniesie pożądanego efektu lub średnica kamienia przekracza 6 mm, wówczas konieczne może być postępowanie zabiegowe. Kamień może być usuwany na drodze litotrypsji przezskórnej lub pozaustrojowej. Litotrypsja przezskórna polega na wprowadzeniu endoskopu do układu kielichowo – miedniczkowego nerek i usunięcia kamienia zlokalizowanego w górnej części moczowodu. Z kolei litotrypsja pozaustrojowa wykorzystuje fale uderzeniowe generowane poza organizmem, które umożliwiają rozbijanie kamieni. Rzadko dochodzi do operacyjnego usuwania kamieni nerkowych.
Jak zapobiegać kolce nerkowej?
Profilaktyka kolki nerkowej sprowadza się przede wszystkim do nawadniania organizmu – należy wypijać co najmniej dwa litry płynów dziennie. Ponadto ograniczyć należy spożycie szczawianów (kakao, kawa rozpuszczalna, szpinak, rabarbar), a także białka zwierzęcego (mięsa, ryby).
Bibliografia:
Kenny C. i in., Diagnosis and management of ureteric colic; 2017
