Kamica nerkowa to schorzenie układu moczowego, w przebiegu którego dochodzi do powstania złogów kryształów w drogach moczowych. Gdy zatkają one światło dróg moczowych, pojawia się atak kolki nerkowej, a odpływ moczu jest uniemożliwiony. Konieczne jest usunięcie kamienia, gdyż zastój moczu może doprowadzić do uszkodzenia nerek.
Spis treści
Jak powstają kamienie nerkowe?
Kamień nerkowy jest twardym tworem, który jest złożony z substancji chemicznych obecnych w moczu. Istnieją cztery rodzaje kamieni nerkowych: szczawiany wapnia, kwas moczowy, struwity i kamienie cystynowe. Mocz zawiera różne rozpuszczone w nim związki. Gdy zbyt małej ilości tych związków towarzyszy jest zbyt mała objętość cieczy, czyli mocz jest zbyt zagęszczony, wtedy zaczynają tworzyć się kryształy. Kryształy przyciągają inne elementy i łączą się, tworząc ciało stałe, które będzie coraz większe. Zwykle substancje te są eliminowane w moczu przez nerkę. U większości ludzi, spożywających wystarczająco dużo płynów i zapewniających odpowiednią wielkość diurezy, czyli produkcji moczu, nie dojdzie do formowania się kamieni moczowych.
Przyjmowanie zbyt małych ilości płynów to nie jedyna przyczyna powstania kamicy nerkowej. Inne czynniki zwiększające ryzyko powstania kamieni nerkowych to:
- odwodnienie
- rodzinne występowanie kamicy nerkowej
- stosowanie wysokich dawek witaminy C i witaminy D
- choroby nerek (np. torbielowatość)
- zastój moczu spowodowany powiększeniem gruczołu krokowego
- wady anatomiczne układu moczowego, utrudniające odpływ moczu
- nawracające infekcje układu moczowego.
Rodzaje kamieni nerkowych
Szczawian wapnia jest najczęstszym rodzajem kamienia nerkowego, który powstaje, gdy wapń łączy się z szczawianem w moczu. Nieodpowiednie spożycie wapnia i płynów mogą przyczynić się do powstawania kamieni szczawianowych.
Kwas moczowy to kolejny rodzaj kamienia nerkowego. Wysokie spożycie takiej żywności jak mięso, podroby i owoce morza, które stanowią bogate źródło puryn, prowadzi do wyższej produkcji moczanu sodu, który w odpowiednich warunkach może tworzyć kamienie w nerkach.
Kamienie struwitowe (fosforanowo -wapniowe) są mniej powszechne i są spowodowane przez infekcje w górnych drogach moczowych.
Kamienie cystynowe są rzadkie i mają tendencję do rodzinnego występowania.
Objawy kamicy nerkowej – kolka nerkowa
Niektóre kamienie nerkowe są tak małe, jak ziarno piasku. Inne są tak duże jak kamyk. Z reguły im większy kamień, tym bardziej zauważalne są objawy.
Objawy mogą przyjmować następującą postać:
- silny ból po obu stronach dolnej części pleców
- krew w moczu
- nudności lub wymioty
- gorączka i dreszcze
- mocz, który pachnie źle lub wygląda mętnie
- zahamowanie oddawania moczu
- bladość skóry
- spadek ciśnienia krwi
- omdlenia
Kamień nerkowy zaczyna boleć, gdy powoduje podrażnienie ścianek dróg moczowych lub zablokowanie światła dróg moczowych. W większości przypadków kamienie nerkowe przechodzą przez układ moczowy bez powodowania uszkodzeń, ale zwykle towarzyszy temu dotkliwy ból.
Diagnostyka kamicy nerkowej
Rozpoznanie kamicy nerkowej jest możliwe dzięki wykonaniu badania USG nerek lub badania RTG. Ogromne znaczenie ma analiza składu kamienia nerkowego, który zostaje w naturalny sposób wydalony z organizmu lub usunięty zabiegowo. Pozwala to określić charakter kamienia i rodzaj zaburzeń metabolicznych leżących u podłoża kamicy nerkowej.
Leczenie kamicy nerkowej
Leczenie kamieni nerkowych jest podobne u dzieci i dorosłych. Przede wszystkim stosowane jest leczenie mające na celu usprawnienie samoistnego wydalenia kamienia. Stosowane są leki rozkurczowe, przeciwbólowe, przeciwzapalne. Gdy nie uda się usunąć w ten sposób kamienia – konieczne jest zabiegowe usuwanie kamienia. Zabieg litotrypsji wykonywany jest przy kamieniach o średnicy przekraczającej 6 mm. Możliwe techniki litotrypsji to:
- litotrypsja przezskórna, umożliwiająca usunięcie kamienia z górnych odcinków moczowodu przy pomocy endoskopu
- litotrypsja pozaustrojowa z wykorzystaniem fali uderzeniowej
- litotrypsja ureterorenoskopowa, umożliwiająca usunięcie kamieni z dolnego odcinka moczowodu
Operacyjne usuwanie kamieni jest bardzo rzadkie.
Bibliografia:
Mutrynowski T. i in., Kamica układu moczowego; Medycyna Po Dyplomie 2011
