Hirsutyzm to nadmierne owłosienie na ciele, które dotyczy 5 – 10% kobiet. Jest to zaburzenie towarzyszące zmianom hormonalnym, w przebiegu których dochodzi do zaburzenia proporcji pomiędzy żeńskimi i męskimi hormonami płciowymi. Leczenie hirsutyzmu sprowadza się przede wszystkim do przywrócenia równowagi hormonalnej, ponadto można zdecydować się na laserowe usuwanie włosków.
Czym jest hirsutyzm?
Hirsutyzm to występowanie u kobiet owłosienia charakterystycznego dla mężczyzn. Przyczyną hirsutyzmu mogą być predyspozycje genetyczne, natomiast znacznie częściej przyczyną hirsutyzmu są zaburzenia hormonalne. Wzrost poziomu androgenów, czyli męskich hormonów płciowych przyczynia się do pojawienia się takich męskich cech wyglądu jak nadmierne owłosienie.
Zaburzenia hormonalne sprzyjające powstaniu hirsutyzmu to przede wszystkim:
- zespół policystycznych jajników, charakteryzujący się występowaniem w jajnikach torbieli, a także zbyt wysokim poziomem męskich hormonów płciowych, w tym testosteronu
- nadmierna masa ciała
- insulinooporność, w przebiegu której utrzymuje się wysoki poziom insuliny i dochodzi do nasilonej stymulacji androgenów przez jajniki
- guz w jajnikach lub nadnerczach syntetyzujący androgeny
- zespół Cushinga
- hiperprolaktynemia w przebiegu długotrwałego stresu czy obecności guzów przysadki
Do nadmiernej syntezy androgenów i powstania hirsutyzmu może także dojść w przebiegu niedoczynności tarczycy, akromegalii, ciąży, jadłowstrętu czy przewlekłego stresu. Możliwą przyczyną hirsutyzmu może być stosowanie takich leków jak doustna antykoncepcja hormonalna, steroidów anabolicznych czy glikokortykosteroidów.
Objawy hirsutyzmu
Hirsutyzm to występowanie u kobiet owłosienia typu męskiego. Owłosienie to cechuje się występowaniem włosków na ciele w nietypowej dla kobiet lokalizacji. Ponadto owłosienie jest bardzo obfite – także to, które występuje w prawidłowej lokalizacji. W przebiegu hirsutyzmu pojawia się ciemne, grube i obfite owłosienie w takich nietypowych dla kobiet lokalizacjach jak:
- policzki, żuchwa, broda i podbródek
- klatka piersiowa, okolica brodawek sutkowych
- plecy
- brzuch
- pośladki
- plecy
- wewnętrzna strona ud
Bujne owłosienie to nie jedyna manifestacja hirsutyzmu. W efekcie utrzymywania się zbyt wysokiego poziomu męskich hormonów płciowych może dojść do zjawiska wirylizacji, czyli pojawienia się takich męskich cech jak obniżenie i pogrubienie barwy głosu, zmniejszenie wielkości biustu, przyrost masy mięśniowej, powiększenie łechtaczki oraz trądzik. Ponadto w przebiegu hirsutyzmu może dojść do pojawienia się łysienia androgenowego. Nie dochodzi do całkowitej utraty włosów, natomiast zauważyć można przerzedzenie fryzury w okolicy czołowej oraz na czubku głowy.
Rozpoznanie hirsutyzmu
Objawy hirsutyzmu są na tyle charakterystyczne, że rozpoznanie tego zaburzenia nie powinno stanowić żadnego problemu. Konieczne jest natomiast wykonanie badań diagnostycznych, które pozwolą określić przyczynę hirsutyzmu. Konieczne jest oznaczenie żeńskich i męskich hormonów płciowych, hormonu luteinizującego LH oraz folikulotropowego FSH, a także białka wiążącego hormony płciowe. Wskazane może być także oznaczenie markerów gospodarki węglowodanowo – insulinowej, zwłaszcza poziomu glukozy i insuliny na czczo, a także obliczenia współczynnika HOMA diagnozującego insulinooporność.
Leczenie hirsutyzmu
Terapia hirsutyzmu wymaga wyleczenia zaburzenia hormonalnego. Leczenie może obejmować farmakoterapię, leczenie chirurgiczne, mające na celu przywrócenie zaburzeń hormonalnych oraz pozbycie się aktywnych hormonalnie guzów. Ponadto wiele kobiet decyduje się ma depilację laserową, która umożliwia długotrwałe usuwanie zbędnego owłosienia. Takie postępowanie nie wyeliminuje oczywiście przyczyn hirsutyzmu, ale pozwala zniszczyć mieszki włosowe i ograniczyć odrastanie włosków. Dzięki temu kobieta może odzyskać pewność siebie i cierpliwie oczekiwać na ostateczne efekty leczenia zaburzeń hormonalnych.
Bibliografia:
Żana B., Jonas A., Diagnostyka i leczenie hirsutyzmu u dziewcząt; Ginekol Pol 2009
