Ginekomastia to przypadłość dotykająca mężczyzn, u których występują zaburzenia hormonalne lub nieprawidłowe funkcjonowanie wątroby. U młodych mężczyzn w okresie dojrzewania może pojawić się ginekomastia fizjologiczna. W przebiegu ginekomastii dochodzi do powiększenia gruczołów piersiowych w efekcie rozrostu tkanki tłuszczowej, gruczołowej oraz włóknistej. Ginekomastia to nie tylko problem natury estetycznej, gdyż bardzo często ginekomastia stanowi także zaburzenie zdrowotne.
Spis treści
Czym jest ginekomastia?
Ginekomastia jest stosunkowo częstym zaburzeniem. Jego przyczyny wahają się od łagodnych procesów fizjologicznych do rzadkich nowotworów. Ponieważ istnieje równowaga między estrogenami i androgenami u mężczyzn, każdy stan choroby lub leki, które mogą zwiększyć ilość krążących estrogenów lub zmniejszyć stężenie krążących androgenów, powodując wzrost stosunku estrogenów do androgenów, może wywołać ginekomastię. Ze względu na różnorodność możliwych etiologii, w tym etiologii nowotworowej, konieczne jest wykonanie szczegółowej diagnostyki. Po rozpoznaniu ginekomastii konieczne jest leczenie przyczyny zaburzenia.
Ginekomastia fizjologiczna
Ginekomastia może wystąpić fizjologicznie w trzech fazach życia. Pierwszy występuje wkrótce po urodzeniu. Jest to częściowo spowodowane przez wysoki poziom estradiolu i progesteronu wytwarzanego przez matkę w czasie ciąży, co stymuluje tkankę piersi u noworodka. Wówczas ginekomastia może utrzymywać się przez kilka tygodni po urodzeniu. Dojrzewanie to druga sytuacja, w której ginekomastia może wystąpić fizjologicznie. W rzeczywistości, do 60% chłopców w okresie dojrzewania doświadcza ginekomastii. We wczesnym okresie dojrzewania, przysadka mózgowa uwalnia gonadotropiny w nocy i stymuluje jądra do produkcji testosteronu w bardzo wczesnych godzinach porannych. Estrogeny natomiast występują w zwiększonym stężeniu przez cały dzień. przez cały dzień. To właśnie zmniejszenie stosunku androgenów do estrogenów występuje u chłopców z ginekomastią. Trzeci przedział wiekowy, w którym często obserwuje się ginekomastię, występuje w starszym wieku, najczęściej powyżej 60 roku życia. Może to wynikać ze zwiększonej aktywności aromatazy obwodowej, wtórnej do wzrostu całkowitej zawartości tkanki tłuszczowej w organizmie, a także zmniejszenia stężenia testosteronu w surowicy związanego ze starzeniem się.
Przyczyny ginekomastii patologicznej
Do patologicznego przerostu gruczołu piersiowego u mężczyzn może dojść w przebiegu otyłości. Wówczas powiększenie gruczołów piersiowych określane jest jako ginekomastia rzekoma i towarzyszy mu przyrost tkanki tłuszczowej nie tylko w obrębie gruczołów piersiowych, ale także w innych lokalizacjach ciała. Inne możliwe przyczyny ginekomastii to:
- hipogonadyzm, np. w przebiegu uszkodzenia jądra, któremu towarzyszy spadek syntezy męskich hormonów płciowych
- nowotwór jądra, w przebiegu którego dochodzi do nasilonej syntezy estrogenów
- schorzenia przysadki lub podwzgórza, którym towarzyszy spadek stężenia hormonów tropowych LH i FSH, skutkujący zmniejszeniem syntezy testosteronu przez jądra
- marskość wątroby lub niewydolność nerek, w przebiegu których dochodzi do zaburzenia metabolizmu estrogenów i utrzymywania się ich zwiększonego poziomu w organizmie.
Leczenie ginekomastii
Leczenie ginekomastii sprowadza się do usunięcia jej przyczyny. W przypadku zaburzeń funkcjonowania wątroby czy nerek konieczne jest postępowanie mające na celu przywrócenie właściwej pracy narządów. Nowotwory wymagają odpowiedniego leczenia farmakologicznego lub operacyjnego. W przebiegu hipogonadyzmu zalecane jest stosowanie testosteronu. Jeżeli ginekomastia rozwija się na podłożu otyłości, wymagane są modyfikacje stylu życia – aktywność fizyczna oraz odpowiedni model żywienia. Jeśli takie postępowanie nie przynosi pożądanego efektu, niektórzy mężczyźni decydują się na liposukcję tkanki tłuszczowej z okolic gruczołów piersiowych, lipolizę iniekcyjną lub chirurgiczne usunięcie nadmiary tkanki gruczołowej.
Bibliografia:
Dickson G., Gynecomastia; AAFP, 2012, vol 85 nr 7
